Ολοταχώς για ψηφιακή απεικόνιση του καρκίνου

Περίπου ένας στους πέντε παγκοσμίως θα εμφανίσει καρκίνο στη διάρκεια της ζωής του, ενώ ένας στους οκτώ άνδρες και μία στις 11 γυναίκες θα πεθάνουν από αυτόν. Ο καρκίνος παραμένει βασική αιτία θανάτου, «εκθρονίζοντας» την τελευταία τριετία τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Με τα περιστατικά καρκίνου να αυξάνονται δραματικά τα τελευταία δύο χρόνια, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι σε όλο αυτό σημαντικό ρόλο έπαιξε η πανδημία του κορωνοϊού, με τον εγκλεισμό να οδηγεί σε καθυστερημένες διαγνώσεις. Το γεγονός αυτό έφερε αυξημένο ενδιαφέρον στα θέματα καταπολέμησης του καρκίνου, μετά το πρώτο σοκ της πανδημίας. Η καταπολέμησή του καρκίνου αποτελεί μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της ΕΕ στον τομέα της υγείας, με τα στοιχεία από το Παγκόσμιο Αρχείο Καρκίνου να προδίδουν ότι με τη λήψη των κατάλληλων μέτρων, το 40% των περιπτώσεων καρκίνου στην ΕΕ μπορεί να προληφθεί έγκαιρα. Στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας, σε σχετική εκδήλωση στις Βρυξέλλες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε την πρωτοβουλία απεικόνισης του καρκίνου. Στόχος η στήριξη των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης, των ερευνητικών ιδρυμάτων και των φορέων καινοτομίας κατά τη βέλτιστη χρήση καινοτόμων, βασιζόμενων σε δεδομένα λύσεων για τη θεραπεία και την περίθαλψη του καρκίνου. Η πρωτοβουλία συνίσταται στην εμβληματική δράση με τίτλο «Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου», η οποία θα συμβάλει στη δημιουργία μιας ψηφιακής υποδομής που θα συνδέει τους πόρους και τις βάσεις δεδομένων απεικόνισης του καρκίνου σε ολόκληρη την ΕΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα την τήρηση υψηλών προτύπων δεοντολογίας, εμπιστοσύνης, ασφάλειας και προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Στο πλαίσιο της εν λόγω υποδομής θα συνδέονται επίσης ενωσιακές και εθνικές πρωτοβουλίες, δίκτυα νοσοκομείων, καθώς και αποθετήρια ερευνών με απεικονιστικά δεδομένα και άλλα σχετικά δεδομένα υγείας.

Βάση δεδομένων

Η τεχνολογική καινοτομία σε συνδυασμό με την προστασία των δεδομένων μπορεί να δημιουργήσει ένα αξιόπιστο πλαίσιο για ερευνητές, φορείς καινοτομίας, γιατρούς και ασθενείς. Χάρη στη νέα ευρωπαϊκή πρωτοβουλία απεικόνισης του καρκίνου, οι ερευνητές θα έχουν αποτελεσματική πρόσβαση σε περισσότερα δεδομένα υψηλής ποιότητας για τη μελέτη της νόσου και την προώθηση της κατανόησής της. Οι φορείς καινοτομίας θα είναι σε θέση να αναπτύξουν και να δοκιμάσουν λύσεις για την περίθαλψη του καρκίνου βασιζόμενες σε δεδομένα. Η διευκόλυνση της ανάπτυξης λύσεων βασιζόμενων σε δεδομένα θα δώσει τη δυνατότητα στους γιατρούς να λαμβάνουν κλινικές αποφάσεις, να προβαίνουν σε διαγνώσεις και θεραπείες, και να εφαρμόζουν προγνωστική ιατρική προς όφελος των καρκινοπαθών με τρόπο ακριβέστερο και ταχύτερο. Επιπλέον, θα υποστηρίξει τον αλτρουισμό δεδομένων μεταξύ των πολιτών, οι οποίοι θα μπορούσαν να δώσουν οικειοθελώς τη συγκατάθεση ή την άδειά τους για τη διάθεση δεδομένων δικής τους παραγωγής, ως μέσο εμπλουτισμού των συνόλων δεδομένων υγείας. Πρόκειται επί της ουσίας για τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων, η οποία στοχεύει στην κατάρτιση νέων τεχνολογιών που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό θα επιταχύνει την ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων, τα οποία μπορούν να προσφέρουν ταχύτερη διάγνωση του καρκίνου και βελτιωμένη εξατομικευμένη περίθαλψη. Προώθηση της έρευνας και της περίθαλψης στον τομέα της υγείας με ψηφιακή τεχνολογία. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα και τον ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων για την υγεία, η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία απεικόνισης του καρκίνου είναι μία από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου (EBCP). Θα συνδυάσει την καινοτομία στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας και την ευρωπαϊκή προστασία των δεδομένων για τη δημιουργία ενός αξιόπιστου και ασφαλούς πλαισίου που θα παρέχει στους ερευνητές, τους φορείς καινοτομίας και τους γιατρούς πρόσβαση σε πολύτιμα δεδομένα.

Εθνική στρατηγική

Αναμφισβήτητα η απεικόνιση του καρκίνου, είναι ένα από τα εργαλεία που θα βοηθήσουν τόσο στην καλύτερη διαχείριση των ασθενών αυτών, όσο και στην πρόληψη. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα πολλά που μπορούν να γίνουν, κυρίως σε τοπικό επίπεδο. Ανάμεσα σ’ αυτά η υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για τον Καρκίνο. Μιλώντας στον «Π» ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τον Καρκίνο, Παύλος Δράκος, ανέφερε ότι η μελέτη που αφορά την Εθνική Στρατηγική για τον Καρκίνο, βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα χέρια του υπουργού Υγείας και προνοεί μεταξύ άλλων την επικαιροποίηση της στρατηγικής που ακολουθεί η Κύπρος επί του ζητήματος και την ίδρυση Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου. Σύμφωνα με τον δρα Δράκο, ο υπουργός έχει μελετήσει την έκθεση, η οποία αναμένεται να προωθηθεί αρχικά στο Υπουργείο Οικονομικών κι εφόσον εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο, θα υποβληθεί για μελέτη και ψήφιση στην Επιτροπή Υγείας της Βουλής και την ολομέλεια αντίστοιχα. Αποστολή της Εθνικής Επιτροπής είναι ο συντονισμός των προσπαθειών που σχετίζονται με την πρόληψη, θεραπεία και έρευνα επί του καρκίνου, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις θα αναλαμβάνει και εκτελεστικό ρόλο.

«Άριστα» στη θεραπεία

Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν στο Αρχείο Καρκίνου Κύπρου μέχρι το 2018 κατά προσέγγιση ένας στους εννέα πολίτες της Κύπρου πέθανε από καρκίνο μέχρι την ηλικία των 75 ετών, ενώ εκτιμάται ότι στην Κύπρο ένας στους τέσσερις θα προσβληθεί από καρκίνο στη διάρκεια της ζωής του. Σε σχέση με τα περιστατικά των παιδιών και εφήβων με καρκίνους κάθε μορφής παγκύπρια, πέραν των 1.500 περιστατικών παιδιών με καρκίνο και συναφείς, σοβαρές αιματολογικές ή ογκολογικές παθήσεις σε διάφορα στάδια παρακολούθησης και θεραπείας, περιθάλπονται ετησίως στην Παιδογκολογική Παιδοαιματολογική Κλινική του Μακάρειου Νοσοκομείου, ενώ σημειώθηκε ότι κατά το 2021 περίπου 30 νέα περιστατικά καρκίνων έχουν διαγνωστεί και έχουν τύχει θεραπείας στη συγκεκριμένη κλινική. Με βάση τις εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Συστήματος Ενημέρωσης για τον Καρκίνο (ECIS), κατά το έτος 2020 καταγράφηκαν 4.989 νέα περιστατικά (2.739 σε άντρες και 2.250 σε γυναίκες), ενώ την ίδια χρονιά 2.430 ασθενείς απεβίωσαν από τη νόσο (1.436 άντρες και 994 γυναίκες). Σχολιάζοντας τα δεδομένα στη χώρα μας, ο κ. Δράκος υπέδειξε ότι η Κύπρος τα πάει καλά, σε ό,τι αφορά την πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου, παρόλο που κάθε χρόνο τα νέα περιστατικά ανέρχονται σε 4 χιλιάδες, καθώς ο μέσος όρος επιβίωσης των καρκινοπαθών είναι πιο πάνω από τον αντίστοιχο της ΕΕ, ωστόσο, είναι πολλά που πρέπει να γίνουν ακόμη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σημείωσε, έχει θέσει υψηλούς στόχους και χρειάζεται η συνέργεια όλων για «κατάκτησή» τους. Αναφέρθηκε ειδικότερα στον στόχο που αφορά τους καπνιστές και υπαγορεύει ότι μέχρι το 2040 θα πρέπει ο ενεργός πληθυσμός που καπνίζει στην ΕΕ να μην ξεπερνά το 5%, επισημαίνοντας ότι το αντίστοιχο ποσοστό στη χώρα μας ανέρχεται στο 23%. Κλειδί, είπε, αποτελεί η διεύρυνση του πεδίου ενημέρωσης του κοινού.