Yπάρχει «Πλανήτης 10» στο ηλιακό μας σύστημα;

Πάνε κι έρχονται οι θεωρίες για το αν υπάρχουν και πόσοι ακόμη πλανήτες πέρα από τους ήδη οκτώ γνωστούς στο ηλιακό μας σύστημα. Μια νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη θεωρεί πιθανή την ύπαρξη ενός πιο κοντινού «Πλανήτη 10», αν υποτεθεί ότι υπάρχει ένας πιο μακρινός «Πλανήτης 9», καθώς μία άλλη καναδική έρευνα θεωρεί μάλλον απίθανη την ύπαρξη του τελευταίου.

Όσον αφορά τον «Πλανήτη 10», οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Αριζόνα Κάθριν Φολκ και Ρενού Μαλχότρα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας "The Astronomical Journal", μελέτησαν την κίνηση άνω των 600 παγωμένων μακρινών σωμάτων στη Ζώνη Κάιπερ, σε απόσταση άνω των 50 αστρονομικών μονάδων (μία τέτοια μονάδα είναι η μέση απόσταση Γης-Ήλιου, δηλαδή περίπου 150 εκατ. χλμ.).

Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι κάτι φαίνεται να διαταράσσει τις τροχιές των σωμάτων αυτών και αυτό το «κάτι», όπως υποστηρίζουν, πιθανότατα είναι ένας πλανήτης με μάζα παρόμοια με του 'Αρη, ο οποίος εκτιμάται ότι κινείται σε απόσταση περίπου 60 αστρονομικών μονάδων. Η Ζώνη Κάιπερ, που αρχίζει μετά τον Ποσειδώνα (ο οποίος απέχει περίπου 30 αστρονομικές μονάδες), όπως συμβαίνει και με τη ζώνη αστεροειδών μεταξύ 'Αρη-Δία, φιλοξενεί έναν τεράστιο αριθμό σωμάτων, μεταξύ των οποίων νάνους πλανήτες, αστεροειδείς και κομήτες. Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί σε αυτήν περίπου 2.000 σώματα και, από αυτά, τουλάχιστον τα 12 έχουν μέγεθος ανάλογο του Πλούτωνα (γι' αυτό, άλλωστε, ο τελευταίος έπαψε να θεωρείται κανονικός πλανήτης και υποβαθμίσθηκε σε νάνο πλανήτη). Τα σώματα αυτά είναι γνωστά συλλήβδην ως ΚΒΟ (Kuiper Belt Objects-KBO).

'Αλλοι πάντως αστρονόμοι αναρωτήθηκαν πώς είναι δυνατό ένας τέτοιος πλανήτης, αρκετά μεγάλος, φωτεινός και σε όχι τόσο μεγάλη απόσταση, να μην έχει εντοπισθεί έως τώρα. Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρχει όντως ένας πλανήτης στην απόσταση των 60 αστρονομικών μονάδων, τότε αυτός δεν είναι ο πλανήτης 9, ο οποίος προτάθηκε πρώτος και υποτίθεται πως είναι πολύ πιο μακρινός. Το 2016 οι Μάικ Μπράουν και Κονσταντίν Μπατίγκιν του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνια (Caltech) πρότειναν την ύπαρξη ενός ενάτου γιγάντιου πλανήτη, με μάζα δεκαπλάσια της Γης, ο οποίος βρίσκεται στις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος, σε απόσταση 500 έως 700 αστρονομικών μονάδων από το μητρικό άστρο μας.

Όμως αμφιβολίες περί της ύπαρξής του δημιουργεί μια νέα ανάλυση της κίνησης τεσσάρων μακρινών παγωμένων σωμάτων σε απόσταση έως 250 αστρονομικών μονάδων. Επιστήμονες, με τη βοήθεια του Καναδο-Γαλλικού Τηλεσκοπίου στη Χαβάη, με επικεφαλής την αστρονόμο Κόρι Σάννκμαν του Πανεπιστημίου της Βικτόρια, δεν βρήκαν κανένα σημάδι ότι οι τροχιές αυτών των σωμάτων επηρεάζονται από κάποιον αόρατο γιγάντιο πλανήτη. Κάτι που δημιουργεί ερωτηματικά για το πόσο σωστή είναι η θεωρία περί «πλανήτη 9».

Για να απαντήσουν στο ερώτημα κατά πόσο υπάρχουν τελικά οι πλανήτες 9 και 10 (ή μόνο ο ένας από τους δύο), οι αστρονόμοι «ποντάρουν» στο -υπό κατασκευή στη Χιλή- νέο μεγάλο τηλεσκόπιο Large Synoptic Survey Telescope (LSST). Αυτό, σύμφωνα με τον καθηγητή Μαλχότρα, αναμένεται να αυξήσει από 2.000 σε 40.000 τα γνωστά σώματα της ζώνης Κάιπερ (ΚΒΟ). Ίσως ένα ή δύο από αυτά αποδειχθούν πλανήτες.