Τα τρία τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έχουν επενδύσει κολοσσοί - Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρήστος Δήμας στον "Π"

Σε έναν κόσμο ο οποίος δεν μεταβάλλεται μόνο αδιάλειπτα αλλά και ραγδαία, πλέον η καινοτομία διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην κοινωνική επένδυση του αύριο. Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων της Ελλάδας Χρήστος Δήμας, ο οποίος βρέθηκε στην Κύπρο συμμετέχοντας με άλλες προσωπικότητες από το εξωτερικό στο Nicosia Risk Forum 2022, μίλησε στον «Πολίτη» για το success story της Ελλάδας στον τομέα, το παράδειγμά του, αλλά και το τι ακολουθεί.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τη βελτίωση στα θέματα καινοτομίας. Είναι μια επίδοση πολύ σημαντική. Και λογική, νομίζω, είναι η απορία πώς γίνεται κάτι τέτοιο κατορθωτό σε μία χώρα η οποία στο πρόσφατό της παρελθόν πέρασε μέσα από συμπληγάδες και ακόμα αντιμετωπίζει προβλήματα.

Δυστυχώς, τα περασμένα χρόνια, την περασμένη δεκαετία και λόγω της οικονομικής κρίσης, μείναμε αρκετά πίσω. Θα τολμούσα να σας πω ότι αυτά που κάναμε είναι σε μεγάλο βαθμό μια επανάσταση του αυτονόητου, αλλά ο στόχος μας είναι να κάνουμε πιο αποφασιστικά, πιο γρήγορα βήματα από ό,τι κάνουν οι ανταγωνιστές μας. Άρα, προσπαθούμε όχι μόνο να καλύψουμε το χαμένο έδαφος αλλά να δούμε πώς μπορούμε να οδηγούμε τις εξελίξεις σε επίπεδο Ευρώπης και ιδιαίτερα στα Βαλκάνια και τη νοτιοανατολική Ευρώπη. Και υπάρχει πολύ καλή συνεργασία διότι η καινοτομία είναι κάτι το οποίο κινείται οριζόντια, σε όλους τους τομείς της δημόσιας διοίκησης.

Όταν μιλάμε για το οικοσύστημα της καινοτομίας, ο περισσότερος κόσμος σκέφτεται συνήθως την τεχνολογία. Αυτό όμως δεν ισχύει. Μέσα και από την ελληνική εμπειρία και τα όσα η Ελλάδα ενέταξε σε αυτό το οικοσύστημα, ας σταθούμε λίγο σ’ αυτό το σημείο.

Είναι πολύ σωστό αυτό που επισημαίνετε. Σαφέστατα η τεχνολογία είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της καινοτομίας, όμως η καινοτομία δεν έχει να κάνει μόνο με την τεχνολογία. Θα πρέπει να σας πω ότι εμείς τώρα που έχουμε δημιουργήσει τα δύο τελευταία χρόνια στην Ελλάδα το Elevate Greece, το οποίο λειτουργεί ως μητρώο νεοφυών επιχειρήσεων, καταγράφουμε και σε ποιους τομείς είναι οι περισσότερες νεοφυείς επιχειρήσεις, όπως και ποιες τεχνολογίες αξιοποιούν. Ο πρώτος τομέας είναι οι βιοεπιστήμες στις οποίες η εξειδικευμένη γνώση, η επιστημονική, χρειάζεται, είναι απολύτως απαραίτητο προσόν. Ο δεύτερος τομέας είναι ο τουρισμός, όπου μπορεί να είναι κάποιος ταλαντούχος επιχειρηματίας που συνήθως αξιοποιεί την τεχνολογία. Ο τρίτος είναι η ενέργεια και το περιβάλλον και ο τέταρτος τομέας είναι η αγροδιατροφή. Σε κάθε τομέα βλέπουμε ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις που αξιοποιούν την τεχνολογία. Όμως ναι, θα ήταν λάθος να ισχυριστεί κανείς ότι το οικοσύστημα της καινοτομίας βασίζεται μόνο στην τεχνολογία.

Μιλώντας για τις επιχειρήσεις, είχατε πει προηγουμένως, μιλώντας στο Forum, ότι πέρα από τις μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες σαφώς είναι πρωταρχικής σημασίας και τους κολοσσούς τους οποίους μπορεί να προσελκύσει μια χώρα όταν προχωρά στην καινοτομία, ενισχύεται και η επιχειρηματικότητα σε όλα τα επίπεδα, σε όλα τα μεγέθη των επιχειρήσεων. Γιατί είναι τόσο σημαντικό αυτό και τι αποφέρει; Θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος, από τη στιγμή που μια χώρα έχει προσελκύσει κολοσσούς, τι κερδίζει με το να εμπλέξει λ.χ. μικρομεσαίες επιχειρήσεις, startups και τον οποιονδήποτε άλλο;

Μια από τις βασικές προτεραιότητες που είχαμε θέσει όταν αναλάβαμε το 2019, ήταν να δούμε πώς μπορούμε να κρατήσουμε το επιστημονικό δυναμικό και τους ταλαντούχους επιχειρηματίες στη χώρα, αλλά παράλληλα να δούμε πώς μπορούμε να επαναπατρίσουμε πολλούς οι οποίοι είχαν φύγει από τη χώρα, ειδικά τα χρόνια της κρίσης.

Και ήταν πολλοί…

Ήταν δυστυχώς πάρα πολλοί. Άρα, ήταν για εμάς στρατηγική προτεραιότητα να επενδύσουμε στην έρευνα και την καινοτομία και να δούμε πώς μπορούμε να προσελκύσουμε, ναι, παγκόσμιους κολοσσούς για να έρθουν να επενδύσουν στη χώρα. Για αυτόν τον λόγο και αυξήσαμε ένα πολύ σημαντικό φορολογικό κίνητρο, τις υπερεκπτώσεις δαπανών έρευνας και ανάπτυξης, από το 130% στο 200%, ώστε να δώσουμε ώθηση και στις ελληνικές επιχειρήσεις που επενδύουν στην έρευνα και την ανάπτυξη, ώστε να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, παράλληλα με την προσέλκυση παγκόσμιων κολοσσών.

Κάτι που επίσης έγινε.

Ναι είναι γεγονός πως τα τρία τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έχουν επενδύσει εταιρείες όπως η Microsoft, η Google, η Amazon Web Services, η Cisco, η EY, η Pfizer, η Applied Materials και άλλες πολύ σημαντικές εταιρείες. Όμως, το ζητούμενο δεν είναι να γίνουν όλοι στελέχη πολυεθνικών εταιρειών. Είναι πάρα πολύ σημαντικό και σας το λέω εγώ που υπήρξα στέλεχος πολυεθνικής εταιρείας πριν πολιτευτώ, το ζητούμενο είναι να δούμε κιόλας εκτός από τα στελέχη των πολυεθνικών, πώς μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τα εργαλεία τα οποία μας δίδονται, να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ώστε κάποιος ο οποίος θέλει να δημιουργήσει τη δική του επιχείρηση, να ξεδιπλώσει το δικό του ταλέντο επιχειρηματικότητας, να έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Πολύ απλά, κάποιος ο οποίος θα θέλει να είναι ανταγωνιστικός σε παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, να μπορεί να το κάνει αυτό από την Ελλάδα, είτε είναι στην Αθήνα, είτε στην Κόρινθο, την Κρήτη ή τη Θεσσαλονίκη και αλλού. Άρα, η ανάπτυξη του οικοσυστήματος καινοτομίας που σε πρώτη φάση έχει να κάνει με τις νεοφυείς επιχειρήσεις οι οποίες ξεκινούν ως μικρές επιχειρήσεις και σιγά–σιγά κάποιες από αυτές γίνονται βιώσιμες επιχειρήσεις, κάποιες εξελίσσονται, κάνουν το λεγόμενο scale up, την κλιμάκωση του μεγέθους των πωλήσεων, είναι κάτι που το θεωρούμε απολύτως απαραίτητο, διότι δίνει όχι απλώς διέξοδο αλλά αναπτύσσει και μια επιχειρηματικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο η οποία είναι πολύ σημαντική.

Επειδή αναφερθήκατε και στη δυνατότητα ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας όπου και εάν βρίσκεται το ενδιαφέρον, εδώ έξω από τα αστικά κέντρα, διερωτώμαι εάν ενδεχομένως το οικοσύστημα της καινοτομίας να δημιουργεί για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες μάλιστα, τη δυνατότητα να κρατηθεί ο εκτός των αστικών κέντρων κόσμος στις περιοχές του.

Να σας πω το εξής: Μέχρι πρότινος, η ελληνική πολιτεία δεν είχε στοιχεία για το οικοσύστημα της καινοτομίας. Και όταν δεν έχεις δεδομένα, είναι δύσκολο να αναπτύξεις συγκεκριμένες πολιτικές. Είναι σαν να θέλεις να αντιμετωπίσεις μια ασθένεια αλλά να μην έχεις κάνει τη διάγνωση. Πλέον έχουμε τα στοιχεία. Ξέρουμε πόσες νεοφυείς επιχειρήσεις υπάρχουν, σε ποιους τομείς δραστηριοποιούνται, πού βρίσκονται γεωγραφικά όσον αφορά την κατανομή. Και βλέπουμε το εξής: ότι τα 2/3 των νεοφυών επιχειρήσεων βρίσκονται στον Νομό Αττικής, που είναι μια υπερσυγκέντρωση. Και είναι, ναι, ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, ότι οι νεοφυείς επιχειρήσεις βρίσκονται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Όμως ακριβώς συζητάμε ήδη με τις περιφέρειες για το πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε επιπρόσθετα χρηματοδοτικά εργαλεία για να ενισχυθεί η επιχειρηματικότητα και στην περιφέρεια. Και ναι, συμφωνώ μαζί σας ότι σε κάποιους εξειδικευμένους τομείς υπάρχει η δυνατότητα να μπορέσει αυτή η νεοφυής επιχειρηματικότητα, όχι απλώς να ανθίσει, αλλά να φτάσει και σε πολύ σημαντικά επίπεδα και εκτός των αστικών κέντρων. Την περασμένη εβδομάδα λ.χ., ήμουν στην Κοζάνη, σε μια κτηνοτροφική μονάδα η οποία αξιοποιεί πρωτοπόρες μεθόδους και στο κομμάτι της κυκλικής οικονομίας και αναπτύσσεται συνεχώς. Αυτό είναι ένα μικρό παράδειγμα των ολοένα και περισσότερων ευκαιριών που υπάρχουν για την ανάδειξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας και εκτός των αστικών κέντρων.

Τώρα, πέρα από τη λογική της γεωγραφίας και πέρα από τη δυνατότητα σήμερα να εκμεταλλευτούμε το δυναμικό που ήδη υπάρχει στην αγορά, φαντάζομαι ότι εξίσου σημαντικό θα είναι κάποιος να προβλέψει από σήμερα τι γίνεται παρακάτω και πώς περνάει αυτό στην επόμενη γενιά. Έτσι δεν είναι;

Αυτό που αναφέρατε είναι και η καρδιά της πραγματικής μεταρρύθμισης. Διότι, όταν θέλουμε να μιλάμε για ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας γενικότερα και του πνεύματός της, είναι πολύ σημαντικό να περάσει στις επόμενες γενιές το μήνυμα και αυτό αφορά κυρίως την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπως και την τριτοβάθμια. Αφορά, θα έλεγα, ακόμα και την προσχολική ηλικία. Και τώρα δεν σας μιλάω μόνο ως υφυπουργός Ανάπτυξης, σας μιλάω και ως γονιός δύο παιδιών του δημοτικού, που με ενδιαφέρει πάρα πολύ να αναπτύξουν δεξιότητες οι οποίες θα έχουν μια χρησιμότητα στο μέλλον. Και επειδή ζούμε σε έναν κόσμο ο οποίος αλλάζει με πολύ γρήγορες ταχύτητες, το μεγαλύτερο προσόν, η μεγαλύτερη δεξιότητα που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος, είναι η δυνατότητά του να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες. Δεν είναι τα πράγματα όπως στο παρελθόν όπου, στις προηγούμενες γενιές, μπορούσε κάποιος να έβρισκε μια θέση εργασίας και να έμενε εκεί για όλη τη διάρκεια της ζωής του. Σήμερα αλλάζουμε εργασία πολύ συχνά, διότι αλλάζουν και οι ανάγκες της αγοράς. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Το να μπορούμε να έχουμε δεξιότητες οι οποίες είναι χρήσιμες στην αγορά και απαραίτητες. Για να περάσουμε λοιπόν αυτό το πράγμα στις επόμενες γενιές, η αρχή πρέπει να γίνει από πολύ μικρή ηλικία, από την προσχολική ηλικία μέχρι τα πανεπιστήμια, να έχουν δηλαδή μεγαλύτερη σύνδεση με την καινοτομία και την αγορά εργασίας, ώστε να συνειδητοποιούν ότι δεν είναι μόνο η ουσία της γνώσης, το αντικείμενο της γνώσης που παίρνει, αλλά το πώς μπορούμε να προσαρμοζόμαστε στις ανάγκες της εκάστοτε εποχής.