Γερμανία: 30 χρόνια από τη ρατσιστική επίθεση στο Μελν

Το 1992 τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την επίθεση. Πώς ήταν τότε το κλίμα στη γερμανική κοινωνία και πολιτική στον απόηχο της επανένωσης; Τι έχει αλλάξει σήμερα;Στις 23 Νοεμβρίου 1992, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, δύο νεοναζί επιτίθενται με βόμβες μολότοφ σε δύο σπίτια στο Μελν. Ο 19χρονος τότε Λαρς Σ. και ο 25χρονος Μίχαελ Π. επέλεξαν τα σπίτια-στόχους σε μία ήσυχη, μικρή πόλη στο γερμανικό κρατίδιο ΣλέσβιχΧόλσταϊν, επειδή εκεί κατοικούν κυρίως οικογένειες τουρκικής καταγωγής. Μετά τις δυο επιθέσεις, ένα ανώνυμο τηλεφώνημα στην αστυνομία και στην πυροσβεστική κάνει ξεκάθαρα τα κίνητρα της επίθεσης: Η κλήση προς ενημέρωση των αρχών κλείνει με τον χιτλερικό χαιρετισμό – «Χάιλ Χίτλερ»

Από το ένα σπίτι καταφέρνουν να διαφύγουν όλοι, ορισμένοι από εκείνους ωστόσο με σοβαρά εγκαύματα. Στο δεύτερο σπίτι υπάρχουν τρεις νεκροί: Η 51χρονη Μπαχίντ Αρσλάν, η 10χρονη εγγονή της Γελίζ και η 14χρονη ανιψιά της Αΐσε.

Κύματα ρατσιστικών επιθέσεων στη Γερμανία

Εκείνη την εποχή, λίγο μετά την επανένωση των δύο Γερμανιών, η μία ρατσιστική επίθεση ακολουθούσε την άλλη: Από το Χογερσβέρντα, στον προσφυγικό κέντρο του Ρόστοκ, στα σπίτια του Μελν και μετά στο Ζόλινγκεν - οι πρώτοι νεκροί αυτού του κύματος βίας ήταν στο Μελν. Ο Τίμο Ράινφρανκ, διευθυντής του ιδρύματος Αμαντέου Αντόνιο, το οποίο στόχο έχει την καταπολέμηση του ρατσισμού, περιγράφει στη DW το κλίμα της εποχής: «Οι ακροδεξιοί εξτρεμιστές ασκούσαν πραγματική τρομοκρατία στους δρόμους, έχοντας μάλιστα συχνά μεγάλη δύναμη σε περιοχές της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. Παράλληλα, στην πολιτική και στα ΜΜΕ υπήρχε ένας ρατσιστικός διάλογος σχετικά με την παροχή ασύλου, ο οποίος τροφοδοτούσε το μίσος κατά των προσφύγων».

Ο φόβος του Χέλμουτ Κολ μπροστά σε έναν «τουρισμού συλλυπητήριων»

Μετά τις επιθέσεις στο Μελν εμφανίστηκε ωστόσο και ένα κύμα αγανάκτησης και συμπάθειας υπέρ των προσφύγων. Το βράδυ της επίθεσης συγκεντρώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι στην πόλη για να διαδηλώσουν ειρηνικά – μία αυθόρμητη σιωπηλή πορεία. Τον καιρό που ακολούθησε μάλιστα διοργανώθηκαν σε ολόκληρη τη Γερμανία αντιρατσιστικές εκδηλώσεις συμπαράστασης.

Δύο ομοσπονδιακοί υπουργοί παρευρέθηκαν στην εξόδιο ακολουθία στο Αμβούργο, όπου παρόντες ήταν περίπου 10.000 άτομα. Ο τότε Χριστιανοδημοκράτης καγκελάριος Χέλμπουτ Κολ ωστόσο αρνήθηκε να παραβρεθεί, αιτιολογώντας την απουσία του με το επιχείρημα ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν επιθυμεί να υποπέσει σε «τουρισμό συλλυπητηρίων».

Ένα χρόνο αργότερα οι δράστες του Μελν καταδικάστηκαν από το δικαστήριο σε πολυετή φυλάκιση για την τριπλή ανθρωποκτονία μεά δόλου και σε απόπειρα δολοφονίας επτά ακόμη ατόμων. Ωστόσο σήμερα είναι και οι δυο ελεύθεροι.

Φέτος, στις 23 Νοεμβρίου, η θλιβερή επέτειος τιμάται στο τζαμί του Μελν και στη συνέχεια στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, παρουσία της υφυπουργού Πολιτισμού της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και του Τούρκου πρέσβη στο Βερολίνο Αλί Κεμάλ Αϊντίν, ενώ θα ακολουθήσει κατάθεση στεφάνων στη μνήμη των νεκρών.

Ένα θέμα ακόμη επίκαιρο – 30 χρόνια μετά

Αλλά έχει αλλάξει κάτι στο κοινωνικό κλίμα από το Μελν; Η δικηγόρος από το Αμβούργο Κάτριν Κερστάιν, που εκπροσωπεί νομικά την οικογένεια Αρσλάν, λέει ότι ότι αυτό που άλλαξε είναι ότι οι "ναζιστές σήμερα φορούν κουστούμι και γραβάτα, δεν μπορούν να γίνουν τόσο εύκολα αντιληπτοί, αλλά όπως και τότε υπάρχουν". Μελέτη που δημοσίευσε πρόσφατα το Πανεπιστήμιο της Λειψίας αναδεικνύει το πόσο επίκαιρο είναι ακόμη το ζήτημα του ρατσισμού στη χώρα. Αν και όπως επισημαίνει η επιρροή της ακροδεξιάς έχει μειωθεί μεταξύ των Γερμανών, ξενοφοβικές συμπεριφορές επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Μάλιστα, σύμφωνα με την έρευνα, σχεδόν το ένα τρίτο όσων ρωτήθηκαν δήλωσε πως οι «ξένοι» έρχονται στη χώρα μόνο «για να εκμεταλλευτούν το κράτος πρόνοιας». Επίσης, στο ίδιο ποσοστό υπολογίζει ότι βρίσκονται και οι συμμετέχοντες που θεωρούν ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας «έχει αλλοτριωθεί επικίνδυνα από τους πολλούς αλλοδαπούς»

Κρίστοφ Χάσελμπαχ

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου