Η πραγματικότητα στο οδικό δίκτυο ανά το παγκύπριο έχει καταστεί, πλέον, τραγική. Η αύξηση των καθημερινών διελεύσεων οχημάτων στις κύριες οδικές αρτηρίες, μέσα και έξω από τις πόλεις, προκαλούν τεράστια κυκλοφοριακή συμφόρηση, οξύνοντας κατά πολύ αυτό που μάθαμε πλέον να λέμε «κυκλοφοριακό πρόβλημα».
Οι ουρές χιλιομέτρων και οι χαμένες εργατοώρες μέσα στα αυτοκίνητα είναι καθημερινό φαινόμενο, ειδικά σε Λευκωσία και Λεμεσό που καταγράφουν και τις υψηλότερες μετρήσεις, με κάθε μέρα που περνά να είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού στα αστικά κέντρα, η μη δημιουργία νέου οδικού δικτύου πριν την οικοδομική ανάπτυξη, η αύξηση του πληθυσμού, η μη χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς, καθώς και η κατακόρυφη αύξηση των ιδιωτικών αυτοκινήτων, είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που οδήγησαν σε μία νέα πραγματικότητα, με την οποία θα πρέπει να ασχοληθούμε, επιτέλους, πολύ σοβαρά και να βρούμε τρόπους διόρθωσης.
Γερασμένο οδικό δίκτυο
Δρόμοι που κατασκευάστηκαν πριν 20-30 χρόνια για να εξυπηρετούν συγκεκριμένο αριθμό διελεύσεων, πλέον δέχονται πολλαπλάσιες διελεύσεις οχημάτων, με αναπόφευκτο το κυκλοφοριακό κομφούζιο, ακόμα και χωρίς κάποια ειδική συνθήκη, όπως για παράδειγμα μία τροχαία σύγκρουση.
Επιπλέον, όταν βασικές οδικές αρτηρίες δέχονται πολλαπλάσιο αριθμό οχημάτων αλλοιώνεται ο ρόλος τους, αφού στην πραγματικότητα ένας αυτοκινητόδρομος που φτιάχτηκε για υπεραστικές διαδρομές και έχει αντίστοιχα χαρακτηριστικά (χωρίς διαβάσεις, υψηλές ταχύτητες κ.ά.), μετατρέπεται σε λεωφόρο με πολύ πιο χαμηλές ταχύτητες και άλλες, όμως, προδιαγραφές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο παρακαμπτήριος Λεμεσού, δηλαδή ο αυτοκινητόδρομος που διαπερνά την πόλη της Λεμεσού με τους κυκλικούς κόμβους. Σήμερα, με την πληθυσμιακή έκρηξη της Λεμεσού καθώς και την τεράστια ανάπτυξη που βιώνει η επαρχία βόρεια του αυτοκινητόδρομου, ούτε λίγο ούτε πολύ, ο ρόλος του ως παρακαμπτήριος έχει καταργηθεί ντε φάκτο. Δεκάδες χιλιάδες κόσμου καθημερινά διασταυρώνουν με τα οχήματά τους τον παρακαμπτήριο απλά για να πάνε στο σπίτι τους και όχι για να παρακάμψουν την πόλη ή να βγουν εκτός αυτής.
Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν πολλά σε όλη την Κύπρο. Το ίδιο και με τους κυκλικούς κόμβους, που αν και αποτελούν ιδανικές επιλογές για ρύθμιση της τροχαίας σε διασταυρώσεις, εντούτοις, η μεγάλη αύξηση χρήσης δημιουργεί θέματα και επιστρατεύεται ενίοτε η τεχνολογία (έξυπνα φώτα) για λύσεις που λειτουργούν, όμως, ως παυσίπονα και όχι ως θεραπεία. Ακόμα, παρατηρείται πλέον το φαινόμενο όπου δρόμοι που φτιάχτηκαν για να εξυπηρετούν τοπικά την κοινωνία αποκτούν υπερτοπικό χαρακτήρα συνδέοντας περιοχές και αυξάνοντας την κυκλοφορία τους.
Θα τοποθετηθούν νέοι μετρητές
Το Τμήμα Δημοσίων Έργων έχει εδώ και δεκαετίες εγκατεστημένους μετρητές σχεδόν σε όλους τους αυτοκινητόδρομους και λεωφόρους ανά το παγκύπριο που καταγράφουν όλο το 24ωρο τις διελεύσεις οχημάτων. Πέρα από τις διελεύσεις, καταγράφονται επίσης και οι ταχύτητες των οχημάτων καθώς και το είδος (ιδιωτικά οχήματα, λεωφορεία, φορτηγά), τα οποία το Τμήμα Δημοσίων Έργων χρησιμοποιεί για ανάλυση στατιστικών δεδομένων που βοηθούν, τόσο στον σχεδιασμό νέων δρόμων όσο και στη συντήρηση των υφιστάμενων. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 60 περίπου μετρητές ανά το παγκύπριο, ενώ τους επόμενους μήνες αναμένεται να αυξηθούν στους 100. Πέρα από τα μόνιμα σημεία, κατά καιρούς γίνονται μετρήσεις και σε άλλους δρόμους εκεί και όπου υπάρχει ανάγκη.
Οι περισσότεροι μετρητές βρίσκονται σε Λευκωσία και Λεμεσό όπου καταγράφουν και τους υψηλότερους αριθμούς. Στοιχεία δείχνουν ότι αυξάνεται η τροχαία κίνηση και στη Λάρνακα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν προσεγγίζει τους αριθμούς Λευκωσίας και Λεμεσού.
Πρώτος ο παρακαμπτήριος Λεμεσού
Το πιο βεβαρημένο σημείο ανά το παγκύπριο, όπως καταγράφεται σε στοιχεία του Τμήματος Δημοσίων Έργων, είναι ο παρακαμπτήριος Λεμεσού που περνά από τη Λεμεσό και ο μετρητής βρίσκεται στην περιοχή Αγίου Αθανασίου, με τις μετρήσεις να «κτυπούν» κόκκινο, με 90.350 διελεύσεις ημερησίως και στις δύο κατευθύνσεις. Το εν λόγω σημείο είναι θεωρητικά… αυτοκινητόδρομος με δύο λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και όριο ταχύτητα τα 80 χλμ, ενώ συνήθως κατά τις ώρες αιχμής το μποτιλιάρισμα δημιουργεί ουρές χιλιομέτρων, ενώ η μέση ταχύτητα στις ώρες αιχμής δεν πλησιάζει καθόλου τα 80 χλμ. Τα εν λόγω νούμερα στον παρακαμπτήριο Λεμεσού έχουν αυξηθεί κατά πολύ τα τελευταία χρόνια.
Ενδεικτικό του τεράστιου αριθμού διελεύσεων, αρκεί, συγκριτικά, να αναφερθεί ότι το 2ο σημείο παγκύπρια είναι ο αυτοκινητόδρομος Λευκωσίας-Λεμεσού στο ύψος των Λατσιών με 40.200 διελεύσεις προς Λευκωσία και 43.000 διελεύσεις προς Λεμεσό. Δηλαδή, αν και οι δύο κατευθύνσεις μετρηθούν συνολικά, τότε μιλάμε για 83.000 διελεύσεις ημερησίως, 7.000 λιγότερες από τη Λεμεσό, σε δρόμο, όμως, με τρεις λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και όχι δύο! Αν σε αυτούς τους αριθμούς συνυπολογιστούν οι κυκλικοί κόμβοι καθώς η κίνηση από τις λεωφόρους καταλήγουν σε αυτούς, οι αριθμοί πολλαπλασιάζονται.
Οι αυτοκινητόδρομοι
Σχετικά με τους αυτοκινητόδρομους, ο μεγαλύτερος αριθμός διελεύσεων (μετά τα σημεία που αναφέρθηκαν πιο πάνω) καταγράφεται στον αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας-Λεμεσού στο ύψος της Παρεκκλησίας με 43.400 διελεύσεις οχημάτων ημερησίως. Ακολουθεί ο τμήμα του αυτοκινητόδρομου Λευκωσίας-Λάρνακας παρά τη Ριζοελιά με 36.800 διελεύσεις, ενώ κοντά στα Λύμπια καταγράφονται 36.250 διελεύσεις. Ακολουθεί ο αυτοκινητόδρομος Αραδίππου προς το αεροδρόμιο Λάρνακας με 36.000 διελεύσεις και ο αυτοκινητόδρομος Λευκωσίας-Λεμεσού παρά τον Κόρνο με 30.000 περίπου διελεύσεις.
Δύσκολη η κατάσταση και στις λεωφόρους
Εξίσου δύσκολη, αν όχι και χειρότερη σε κάποιες περιπτώσεις, είναι η κατάσταση και στις λεωφόρους ανά το παγκύπριο. Σύμφωνα με τις ίδιες μετρήσεις του Τμήματος Δημοσίων Έργων που λήφθηκαν κατά το έτος 2024, στην πρώτη θέση, όσον αφορά τις διελεύσεις από λεωφόρους, είναι η λεωφόρος Λεμεσού στην είσοδο της Λευκωσίας. Καταγράφονται καθημερινά και στις δύο κατευθύνσεις περίπου 54.000 διελεύσεις. Στη δεύτερη θέση είναι η λεωφόρος Σπύρου Κυπριανού, επίσης στη Λευκωσία, με την τροχαία κίνηση να αυξομειώνεται ανάλογα του σημείου, στην περιοχή του Αρχάγγελου παρά το γήπεδο ΑΠΟΕΛ όπου οι διελεύσεις αγγίζουν τις 53.000, ενώ οι χαμηλότεροι αριθμοί που καταγράφονται αλλού είναι 46.000. Επίσης, στη Λευκωσία, 46.500 διελεύσεις καταγράφονται στη Γρίβα Διγενή. Στην 4η θέση βρίσκεται η παραλιακή λεωφόρος της Λεμεσού με 45.000 διελεύσεις στα πιο επιβαρυμένα σημεία της έχοντας αυξητική τάση και 34.000 στα πιο «ήσυχα» σημεία. Ακολουθεί η λεωφόρος Μακαρίου Γ’ στη Λεμεσό που είναι 5η στη σειρά με 43.500 ημερήσιες διελεύσεις και στην 6η θέση η λεωφόρος Στροβόλου στη Λευκωσία με 42.000 διελεύσεις. Στη συνέχεια, στον κατάλογο περιλαμβάνεται η Αγία Φυλάξεως στη Λεμεσό με 39.000 διελεύσεις, η λεωφόρος Αρχαγγέλου στη Λευκωσία με 38.000, ενώ η δεκάδα συμπληρώνεται με τη Σπύρου Κυπριανού στη Λεμεσό με 37.500 διελεύσεις και η λεωφόρος Μακαρίου Γ’ στη Λακατάμεια με 37.000. Αν και εκτός δεκάδας, αξίζουν αναφοράς η Γρίβα Διγενή στη Λεμεσό που καταγράφει 36.000 διελεύσεις και η Ομονοίας, επίσης στη Λεμεσό, με 30.500 διελεύσεις, δύο δρόμοι με μεγάλη συμφόρηση στους οποίους έχουν προγραμματιστεί παρεμβάσεις.
