«Θέλουμε σχολεία, με εκπαιδευτικούς-ηγέτες»: Η υπ. Παιδείας αναλύει στον «Π» το νέο σύστημα αξιολόγησης

Γιατί πρέπει να αλλάξει το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών; Τι βαρύτητα θα έχει η αξιολόγηση του διευθυντή; Σε τι χρησιμεύει ο επιθεωρητής-σύμβουλος; Γιατί πρέπει να αλλάξει η κλίμακα αξιολόγησης; Απαντήσεις, στα παραπάνω και σε πολλά άλλα ερωτήματα, που προκύπτουν σε σχέση με το νέο σχέδιο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, δίνει σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «Π» η υπουργός Παιδείας, Αθηνά Μιχαηλίδου. Η κ. Μιχαηλίδου, δηλώνει έτοιμη, εάν χρειαστεί, να συγκρουστεί, υπογραμμίζοντας ότι εάν θέλουμε βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων, τότε θα πρέπει να αλλάξουμε, πρώτα από όλα τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί. «Σε μια σχολική μονάδα για να λειτουργούν όλα ομαλά, χρειάζεσαι εκπαιδευτικούς-ηγέτες», επισημαίνει η υπουργός.

Γιατί πρέπει να αλλάξει το σύστημα αξιολόγησης;

Γιατί 50 χρόνια είναι πολλά για να παραμένει στάσιμο το σύστημα αξιολόγησης. Το υφιστάμενο σύστημα αδικεί τους εκπαιδευτικούς. Είναι ισοπεδωτικό, αναχρονιστικό, δεν έχει επικαιροποιηθεί εδώ και χρόνια. Είναι καιρός να αποκτήσουμε ένα σύγχρονο σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, αν θέλουμε γενικά να εκσυγχρονίσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Η καρδιά του εκπαιδευτικού συστήματος είναι ο ίδιος ο εκπαιδευτικός, επομένως όποιες άλλες αλλαγές και να προωθούμε, αν δεν εκσυγχρονιστούμε στο κομμάτι της αξιολόγησης, δεν θα έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Οι εκπαιδευτικοί μας χρειάζονται κίνητρα. Χρειάζεται να ζωντανέψουμε το σχολείο, να δώσουμε ευκαιρίες στους εκπαιδευτικούς ούτως ώστε οι καλοί εκπαιδευτικοί να επιβραβεύονται και όσοι το επιθυμούν να αποτελούν και τη ραχοκοκκαλιά του σχολείου, να είναι οι ηγέτες του σχολείου. Δεν πρέπει η προαγωγή να συνδέεται κατ' ανάγκη με την ηλικία του εκπαιδευτικού. Είμαστε η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που δεν έχει καταφέρει να εκσυγχρονίσει το σύστημα αξιολόγησής της. Ως κυβέρνηση, θέσαμε το θέμα αυτό στις προτεραιότητές μας και ήδη ήταν ενταγμένο στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συνεπώς δεν υπάρχει πια δικαιολογία να καθυστερούμε και άλλο. Η πρότασή μας είναι σύγχρονη, προς όφελος των εκπαιδευτικών και των παιδιών, εδράζεται σε επιστημονικά κριτήρια και κυρίως αφήνεται να λειτουργήσει σε βάθος χρόνου μέσα από μηχανισμό μεταξιολόγησης, στον οποίο θα συμμετέχουν και οι εταίροι μας από την πρώτη μέρα.

Πότε θα είναι έτοιμο να πάει Βουλή το νέο σχέδιο;

Εντός των επόμενων εβδομάδων θα έχουμε ολοκληρώσει την τελική μας πρόταση, υιοθετώντας κάποιες από τις εισηγήσεις των οργανώσεων, εκείνες δηλαδή που δεν επηρεάζουν την επιστημονική πλευρά της πρότασής μας. Στόχος είναι πριν από το τέλος της σχολικής χρονιάς να είμαστε έτοιμοι να πάμε στη Βουλή και να αρχίσει σταδιακά η εφαρμογή του νέου συστήματος από την 1^η Σεπτεμβρίου του 2025. Θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος πέντε χρόνων, κατά την οποία θα ολοκληρωθούν σχέδια υπηρεσίας, θα υπάρξει ο απαραίτητος χρόνος για να δούμε το κομμάτι της μεταξιολόγησης.

Οι πρώτες ενδείξεις από τις επαφές με τους εκπαιδευτικούς τι λένε; Εντοπίσατε κάποια σημεία που χρήζουν βελτίωσης;

Υπάρχουν ζητήματα που τους προβληματίζουν. Σε κάποια από αυτά συμφωνούμε και ήδη θα τα ενσωματώσουμε στην τελική μας πρόταση. Ένα παράδειγμα είναι το ποσοστό στο οποίο θα μετρά η άποψη του διευθυντή. Ένα άλλο ζήτημα είναι το πότε θα γίνονται τα σεμινάρια ή το πόσες ώρες θα διαρκούν. Αυτά είναι ζητήματα που μπορούμε να τα αλλάξουμε στη βάση των εισηγήσεων των εκπαιδευτικών οργανώσεων. Μέχρι το σημείο που δεν θα αποδομείται η επιστημονική βάση της πρότασης. Σε θέσεις όπως η κατάργηση του θεσμού του ανώτερου εκπαιδευτικού δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε γιατί κάτι τέτοιο αλλάζει όλη τη φιλοσοφία της πρότασής μας.

Εξηγήστε μας λίγο, τι είναι ο ανώτερος εκπαιδευτικός;

Είναι ο νέος θεσμός τον οποίο εισάγουμε, ο οποίος είναι επί της ουσίας μια προαγωγή για να δώσουμε επιλογή σε εκπαιδευτικούς που δεν επιθυμούν να φύγουν από την τάξη να αναλαμβάνουν διοικητικά καθήκοντα. Μένουν δηλαδή στην τάξη, με σοβαρό παιδαγωγικό όφελος για τα παιδιά, οι εκπαιδευτικοί που το επιθυμούν.

Το ενδεχόμενο να επιλέξουν όλοι να γίνουν ανώτεροι εκπαιδευτικοί και στην πορεία να μειωθεί δραματικά ο αριθμός εκείνων που διεκδικούν διευθυντικές θέσεις το έχετε μελετήσει;

Είναι συγκεκριμένες οι θέσεις που δίνονται για ανώτερους εκπαιδευτικούς, όπως είναι συγκεκριμένες οι θέσεις για διευθυντικά στελέχη, επομένως δεν θα επηρεάσει.

Αξιολόγηση από διευθυντή. Κάποιοι αντιδρούν, θεωρώντας ότι ο διευθυντής θα ευνοεί τους δικούς του κ.λπ.

Είναι αντιεπιστημονικό το να μην έχει κανένα ρόλο ο άμεσα προϊστάμενος, δηλαδή ο διευθυντής στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού. Αντιλαμβανόμαστε τους φόβους και τις ανησυχίες, αλλά δεν μπορούμε να «κόβουμε και να ράβουμε» το σχέδιο αξιολόγησης στη βάση αυτών των προβληματισμών. Ξέρουμε ότι και σήμερα υπάρχουν διευθυντές που ίσως να ευνοούν κάποιους. Στόχος είναι με μέτρα και συγκεκριμένα κριτήρια να εμποδίσουμε τέτοιου είδους φαινόμενα και όχι να τα διαιωνίζουμε. Η πρότασή μας είναι δομημένη στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων. Άρα ο διευθυντής δεν θα λειτουργεί από μόνος του.

Ένα 20-30% θα είναι η αξιολόγηση του διευθυντή, θα έχουμε και την αξιολόγηση από τον επιθεωρητή. Σε τι άλλο θα αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί;

Στον φάκελο επιτευγμάτων, ο οποίος έχει να κάνει με επιμορφώσεις, σεμινάρια που παρακολουθούν οι εκπαιδευτικοί. Ήδη γίνονται επιμορφώσεις, σεμινάρια στα οποία συμμετέχουν οι εκπαιδευτικοί. Αυτό που θα γίνει τώρα είναι επιμορφώσεις εστιασμένες στο πώς θα βελτιώσουν το έργο που επιτελούν εντός των σχολικών μονάδων. Σήμερα οι επιμορφώσεις δεν είναι υποχρεωτικές και αυτό είναι μια στρέβλωση που εντοπίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι.

Οι επισκέψεις του επιθεωρητή θα συνεχίσουν να γίνονται προγραμματισμένα;

Εκείνο που θα αλλάξει σε ό,τι αφορά τους επιθεωρητές είναι με την εισαγωγή του επιθεωρητή-σύμβουλου, η συνεχής, διαμορφωτική αξιολόγηση. Αυτή η συνεχής στήριξη του εκπαιδευτικού. Θα πρέπει να σταματήσουμε να βλέπουμε την αξιολόγηση ως κάτι το αρνητικό. Η αξιολόγηση είναι θετικό στοιχείο και διεξάγεται για να βελτιωθούμε. Όλοι μας αξιολογούμαστε καθημερινά από παντού. Ο επιθεωρητής-σύμβουλος θα είναι δίπλα από τον εκπαιδευτικό για να τον στηρίζει στο έργο του. Θα φτιάχνουν μαζί το πλάνο ανάπτυξής τους. Ο δεύτερος επιθεωρητής θα συνεχίσει να πηγαίνει προγραμματισμένα για αξιολόγηση. Δεν είναι ο στόχος μας να γίνονται απροειδοποίητες επισκέψεις. Δεν υπάρχει και λόγος γιατί πλέον η αξιολόγηση θα είναι συνεχής.

Η κλίμακα αξιολόγησης γιατί πρέπει να αλλάξει από το 1-40 που είναι σήμερα στο 1-100;

Μια διευρυμένη κλίμακα δίνει περισσότερες ευκαιρίες να είμαστε πιο αξιόπιστοι, πιο αντικειμενικοί. Να σημειώσουμε ακόμη ότι οι αξιολογητές μας θα τύχουν επιμόρφωσης από ειδικούς προκειμένου να είναι σε θέση να γνωρίζουν και να εφαρμόζουν σωστά τη νέα κλίμακα.

Άλλη μια προσθήκη είναι το Δευτεροβάθμιο Σώμα Ενστάσεων. Και εδώ υπάρχουν αντιδράσεις.

Έχουν δίκιο οι εκπαιδευτικοί στο γεγονός ότι δεν μπορεί το άτομο που σε αξιολογεί να εξετάζει και την ένστασή σου. Κάναμε μια εισήγηση και οι οργανώσεις έρχονται τώρα και ζητούν όπως γίνουμε ακόμα πιο αυστηροί. Ζητούν όπως να μην μετέχει στο Σώμα ο διευθυντής της οικείας διεύθυνσης και εμείς ήρθαμε και αντιπροτείνουμε όπως αντικατασταθεί από τον γενικό διευθυντή του υπουργείου.

Πολλές οι καινούργιες θέσεις, οι καινούργιοι θεσμοί που εισάγονται. Πόσα θα στοιχίσει το νέο σύστημα;

Μιλάμε για μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος. Επομένως, για να έχουμε τα ανάλογα αποτελέσματα πρέπει να γίνει μια σοβαρή επένδυση. Το κόστος είναι το ελάχιστο που θα μπορούσαμε να έχουμε, μπροστά στα οφέλη που αναμένουμε να έχει το νέο σύστημα αξιολόγησης. Το κόστος θα αρχίσει να προσμετράται μετά το 2027, θα ενταχθεί στον ετήσιο προϋπολογισμό του ΥΠΑΝ και υπολογίζεται περίπου στα 12 εκατ. ευρώ για όλα τα χρόνια.

Πώς η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών επηρεάζει τα μαθησιακά αποτελέσματα;

Είναι ερευνητικά αποδεδειγμένο ότι ο εκπαιδευτικός επηρεάζει και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τα μαθησιακά αποτελέσματα. Σε μια σχολική μονάδα για να λειτουργούν όλα ομαλά, χρειάζεσαι εκπαιδευτικούς-ηγέτες. Διευθυντές που επιλέγουν να είναι σ' αυτήν τη θέση. Αλλάζει όλο το κλίμα σε ένα σχολείο, ειδικά όταν οι εκπαιδευτικοί του είναι οι καλύτεροι που θα μπορούσε να έχει, αφού οι εκπαιδευτικοί είναι ο βασικότερος παράγοντας επιτυχίας.

Της πρότασης που καταθέσατε εσείς τώρα στους εκπαιδευτικούς προηγήθηκαν και άλλες προτάσεις, οι οποίες δεν εφαρμόστηκαν. Τι άλλαξε τώρα;

Ως κυβέρνηση, είμαστε αποφασισμένοι να υλοποιήσουμε αυτήν την πολύ σημαντική μεταρρύθμιση. 50 χρόνια είναι πάρα πολλά! Είναι άδικο για τα παιδιά αλλά και τους εκπαιδευτικούς να συνεχίζεται αυτή η στρέβλωση το 2025. Επειδή το θέμα συζητιέται εδώ και πολλά χρόνια θεωρώ ότι έχουμε ωριμάσει, πλέον είναι απαίτηση ολόκληρης της κοινωνίας να αλλάξει το εκπαιδευτικό σύστημα και για να γίνει αυτό απαιτείται και ένα νέο σχέδιο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Είναι καιρός να αναδεικνύονται τα πολλά καλά παραδείγματα που έχουμε στα σχολεία μας. Πέραν τούτου όμως, τα παιδιά μας αξίζουν το καλύτερο και πρέπει να κάνουμε το καλύτερο γι' αυτά.