Εκκλησία: €11 εκατ. κρατική χορηγία για μισθούς ιερέων και επιστροφή ΦΠΑ

Πιστώσεις ύψους €8.850.000 περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Οικονομικών για το έτος 2025, οι οποίες προορίζονται να καλύψουν τη δαπάνη για τη μισθοδοσία του εφημεριακού κλήρου της υπαίθρου (€8,5 εκατ.) καθώς και των κληρικών των θρησκευτικών ομάδων (€350.000). Δηλαδή, των ιερέων της Αρχιεπισκοπής των Μαρωνιτών, της Αρμενικής Εκκλησίας, της Εκκλησίας των Λατίνων και της Μονής Αγίου Χρυσοστόμου που υπάγεται στο Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων.

Το κράτος καλύπτει μέρος της μισθοδοσίας των ιερέων της υπαίθρου στη βάση συμφωνίας που επιτεύχθηκε επί Μακαρίου Γ’ όπου ήταν ταυτόχρονα Πρόεδρος της Δημοκρατίας και Αρχιεπίσκοπος. Η επίμαχη συμφωνία αναθεωρήθηκε τον Μάρτιο του 2019 και επικυρώθηκε με νόμο που ψήφισε η Βουλή και τιτλοφορείται ως ο «περί της Κρατικής Αρωγής προς τον Εφημεριακό Κλήρο της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου Νόμος του 2019».

Η κρατική αρωγή καταβάλλεται ως αντιστάθμισμα για τη μεταβίβαση 15.564 στρεμμάτων εκκλησιαστικής γης στο κράτος. Ποσοστό 73% αυτής της εκκλησιαστικής γης βρίσκεται στα κατεχόμενα. Η αγοραία αξία της εκτιμάται σε σημερινές τιμές μεταξύ €250 εκατ. με €300 εκατ.

Οι όροι καταβολής

Στην κείμενη νομοθεσία, ο αριθμός των δικαιούχων κρατικής αρωγής ιερέων καθορίζεται ως ακολούθως:

Σε 760 ιερείς από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του παρόντος νόμου (Μάρτιος του 2019) έως και την 31η Δεκεμβρίου 2020.

Σε 800 ιερείς από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2023.

Σε 850 ιερείς από την 1η Ιανουαρίου 2024 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2025.

Ο αριθμός των 850 δικαιούχων κρατικής αρωγής ιερέων από την 1η Ιανουαρίου 2026 και μετά θα αυξάνεται ποσοστιαία κατά 0,5% για κάθε έτος: Νοείται ότι, αφ' ης η Δημοκρατία αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο επί των μη ελεγχόμενων από αυτήν περιοχών, θα γίνουν οι ανάλογες ρυθμίσεις ως προς τον αριθμό των δικαιούχων κρατικής αρωγής.

Το αναλογούν σε κάθε ιερέα ποσό κρατικής αρωγής που καθορίζεται σε €681,86 μηνιαίως, αυξάνεται κατ' αναλογίαν των εκάστοτε ισχυουσών γενικών αυξήσεων και τιμαριθμικών επιδομάτων που παραχωρούνται στους κρατικούς υπαλλήλους, από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του παρόντος νόμου και μετά.

Το ποσό το οποίο αντιστοιχεί στη συμφώνως των διατάξεων του παρόντος νόμου κρατική αρωγή καταβάλλεται ως συνολικό ποσό στον Φορέα Μισθοδοσίας του Εφημεριακού Κλήρου του Κεντρικού Εκκλησιαστικού Ταμείου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου από το Γενικό Λογιστή της Δημοκρατίας και η Εκκλησία της Κύπρου αναλαμβάνει την εξ ολοκλήρου καταβολή της μισθοδοσίας του εφημεριακού κλήρου, σύμφωνα με τις εσωτερικές αυτής διαδικασίες.

Με απόφαση του Μακάριου

Η πρόταση για να καλύπτει το κράτος μέρος της μισθοδοσίας του εφηµεριακού κλήρου της υπαίθρου κατατέθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Μακάριο Γ’, ο οποίος ήταν και ταυτόχρονα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου. Η επίμαχη απόφαση λήφθηκε στις 11/2/1971 και προέβλεπε, επίσης, ότι η μεταβίβαση των 15.564 στρεμμάτων εκκλησιαστικής γης στο όνομα του κράτους θα γινόταν με την υπογραφή συμφωνίας, η οποία θα κατατίθετο υπό μορφή νομοσχεδίου στη Βουλή για ψήφιση. Το νομοσχέδιο κατατέθηκε το 1973 αλλά στη συνέχεια αποσύρθηκε. Παρόλο που η συμφωνία τέθηκε αμέσως σε εφαρμογή, με το κράτος να καλύπτει τη μισθοδοσία του εφηµεριακού κλήρου της υπαίθρου, οι εκτάσεις γης που θα παραχωρούνταν από την Αρχιεπισκοπή ως αντιστάθμισμα γι' αυτή την κρατική χορηγία μεταβιβάστηκαν μόλις πριν μερικά χρόνια. Ο Μακάριος αποφάσισε την κάλυψη μέρους της μισθοδοσίας του εφηµεριακού κλήρου της υπαίθρου από το κράτος µε αντάλλαγμα την παραχώρηση αριθμού κτημάτων από την Αρχιεπισκοπή καθώς κατά την επίμαχη περίοδο, το 1971, η Εκκλησία αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα και αδυνατούσε να ανταπεξέλθει οικονομικά στις υποχρεώσεις της.

Η επιστροφή ΦΠΑ

Πέρα από την κάλυψη της μισθοδοσίας των κληρικών της υπαίθρου, με βάση άλλη συμφωνία, το κράτος και δη το Υπουργείο Οικονομικών επιστρέφει υπό μορφή χορηγιών, κάθε χρόνο, στην Αρχιεπισκοπή, στις Μητροπόλεις, στις Μονές και στις Εκκλησίες τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) για έργα στα οποία προέβησαν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει κάθε χρόνο το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας στο όνομα της διαφάνειας και της δημόσιας λογοδοσίας, οι επιστροφές ΦΠΑ προς την Εκκλησία ανέρχονται κατά μέσο όρο στα €2,5 εκατ. ετησίως.

Οι επιστροφές ΦΠΑ στην Εκκλησία αφορούν, σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που λήφθηκε τον Μάρτιο του 2012, σε οικοδομικές και άλλες εργασίες. Στις εργασίες περιλαμβάνονται και κατασκευές-έργα που πραγματοποιούνται στο προαύλιο των ναών και αφορούν, μεταξύ άλλων, αίθουσες δεξιώσεων για την τέλεση γάμων. Συγκεκριμένα, το άρθρο 13 της υπό αναφοράς συμφωνίας προβλέπει όπως «η Εκκλησία της Κύπρου απαλλάσσεται από την καταβολή ΦΠΑ για την ανέγερση και συντήρηση ναών και ακινήτων που βρίσκονται στον περίβολο του ναού και χρησιμοποιούνται για την επιτέλεση του θρησκευτικού της έργου».

Το Τμήμα Φορολογίας εξέδωσε εγκύκλιο με την οποία διευκρινίζεται πως στον όρο συντήρηση περιλαμβάνονται «υπηρεσίες ανακαίνισης και επισκευής που πραγματοποιούνται από υποκείμενο στον φόρο πρόσωπο και συνίστανται σε εργασίες υδραυλικού, ηλεκτρολόγου, ξυλουργού, ελαιοχρωματιστή και οικοδομικές εργασίες».

Στη συμφωνία διευκρινίστηκε πως η συγκεκριμένη απαλλαγή θα γίνεται με την παραχώρηση κατά χάριν κρατικής χορηγίας έναντι του καταβληθέντος ΦΠΑ. Τονίζεται ότι, οι πρώτες πληρωμές από το κράτος προς την Εκκλησία άρχισαν το 2016 και καταβλήθηκαν αναδρομικά.