Νοσηλευτές και γιατροί αρνούνται να εμβολιαστούν - Υγειονομικές βόμβες στα νοσοκομεία μας;

Από ήρωες της πρώτης γραμμής, οι νοσηλευτές στα κρατικά νοσηλευτήρια τείνουν να μετατραπούν σε υγειονομικές βόμβες στα θεμέλια της δημόσιας υγείας, αφού στην πλειοψηφία τους αρνούνται να εμβολιαστούν κατά της Covid-19, θέτοντας σε θανάσιμο κίνδυνο όχι μόνο τους ασθενείς και τους επισκέπτες των νοσοκομείων, αλλά και την όλη προσπάθεια εξόδου από την πανδημία.

Παρότι δόθηκε προτεραιότητα στους επαγγελματίες υγείας σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα εμβολιασμού του πληθυσμού και προσφέρθηκαν εμβόλια στους νοσηλευτές και στους γιατρούς των δημόσιων νοσηλευτηρίων, εντούτοις η εμβολιαστική κάλυψη δεν έχει επιτευχθεί στο 100%. Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία του ΟΚΥπΥ, ποσοστό πέραν του 55% των νοσηλευτών και το 25% των γιατρών στα κρατικά νοσηλευτήρια δεν εκδήλωσαν ενδιαφέρον για το εμβόλιο. Για διάφορους λόγους αρνούνται να εμβολιαστούν και εκμεταλλεύονται τον μη υποχρεωτικό χαρακτήρα του εμβολιαστικού προγράμματος, το δικαίωμα επιλογής και το καθεστώς μονιμότητας του δημόσιου υπάλληλου, ώστε να αποφύγουν την ευθύνη και την υποχρέωση που έχουν απέναντι στον συνάνθρωπό τους και δη τους ασθενείς.

Και όλα αυτά τη στιγμή που τα κράτη της υφηλίου στενάζουν κάτω από την μπότα του αόρατου εχθρού, λειτουργώντας υπό αυστηρούς περιοριστικούς όρους που φτάνουν μέχρι και το ολικό κλείσιμο της οικονομίας και απειλούν τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και την οικονομική κατάσταση των εργαζομένων. Την ώρα που οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το εμβόλιο είναι το μοναδικό όπλο για την έξοδο από την πανδημία και την επιστροφή στην κανονικότητα.

Σε αδιέξοδο ο ΟΚΥπΥ

Το μεγάλο μέγεθος του ποσοστού των νοσηλευτών που δεν έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για εμβολιασμό έχει δέσει τα χέρια της διεύθυνσης του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ), που φοβάται το ενδεχόμενο να μείνουν τα κρατικά νοσοκομεία χωρίς προσωπικό εάν ληφθούν σκληρά μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος και τεθούν σε διαθεσιμότητα οι αρνητές του εμβολίου.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΟΚΥπΥ κ. Χαράλαμπος Χαριλάου δήλωσε στον «Π» ότι ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός και δεν μπορούν να ληφθούν ακραία μέτρα. «Η προσπάθεια», ανέφερε, «που γίνεται αυτή τη στιγμή είναι να ενθαρρύνουμε και να προτρέψουμε τους συναδέλφους να εμβολιαστούν. Για τον σκοπό αυτό ανέλαβαν πρωτοβουλίες κάποιοι γιατροί και νοσηλευτές και προσπαθούν μέσα από συναντήσεις να πείσουν τους συνάδελφους τους να αποδεχθούν τον εμβολιασμό».

Ερωτηθείς κατά πόσον ο ΟΚΥπΥ έχει εγκλωβιστεί μέσα σε αυτή την κατάσταση και αν μελετά κάποια μέτρα σε περίπτωση που δεν αλλάξουν στάση απέναντι στο εμβόλιο όσοι νοσηλευτές και γιατροί δεν έχουν εμβολιαστεί, ο κ. Χαριλάου απάντησε ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν σκέψεις για κάτι άλλο πέραν της προσπάθειας να πεισθούν οι συνάδελφοι να εμβολιαστούν. «Θα πρέπει», τόνισε, «να περιμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα της προσπάθειας για ενθάρρυνση» και διερωτήθηκε αν είναι εφικτό και ορθό να τεθεί ένας τόσο μεγάλος αριθμός νοσηλευτών σε άδεια άνευ απολαβών, γεγονός που θα θέσει σε κίνδυνο, όπως είπε, τη ζωή των ασθενών.

Δεν υπάρχει plan B

«Πρέπει», σημείωσε, «να δούμε τις άλλες επιλογές που έχουμε και να εξαντλήσουμε όλα τα περιθώρια πριν φτάσουμε σε ακραία μέτρα, αν θα φτάσουμε. Έχουμε θέσει ένα χρονοδιάγραμμα μέχρι το τέλος Απριλίου και βάσει των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης ο ΟΚΥπΥ θα λάβει τις αποφάσεις του». Απέφυγε πάντως να ξεκαθαρίσει ποιο είναι το plan B του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας, ενώ διέψευσε τα σενάρια που θέλουν τον ΟΚΥπΥ να μελετά το ενδεχόμενο να θέσει σε διαθεσιμότητα όσους συνεχίσουν να αρνούνται τον εμβολιασμό. «Το πρόβλημα», σημείωσε, «δεν αφορά μόνο την Κύπρο αλλά παρουσιάζεται σε όλες οι χώρες και δεν υπάρχει τέτοια σύσταση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας».

Αν και ο κ. Χαριλάου επιχείρησε να περιγράψει την κατάσταση στα νοσοκομεία με τρόπο καθησυχαστικό, λέγοντας ότι οι εργαζόμενοι στα νοσηλευτήρια τηρούν πρωτόκολλα και φέρουν προστατευτικό εξοπλισμό, γεγονός που εξηγεί, όπως είπε, τους λόγους που δεν καταγράφονται μεγάλες αλυσίδες μετάδοσης του ιού μέσα στα νοσοκομεία, ωστόσο τα κρούσματα κορωνοϊού που εντοπίστηκαν τις προηγούμενες ημέρες στο Μακάρειο Νοσοκομείο και αφορούσαν τρεις νοσηλευτές οι οποίοι αρνήθηκαν να εμβολιαστούν, δείχνουν ακριβώς πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος μετάδοσης του κορωνοϊού ακόμη και εντός του νοσοκομειακού χώρου. Κανένας επίσης δεν ξεχνά ότι η δεύτερη αλυσίδα μετάδοσης του ιού στην Κύπρο τον περασμένο Μάρτιο ξεκίνησε από το Καρδιολογικό Τμήμα του Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού. Και ότι ακολούθησαν αλυσίδες κρουσμάτων από γιατρούς και νοσοκόμους στα νοσοκομεία Λεμεσού και Πάφου τον περασμένο Απρίλιο, με αποτέλεσμα να κλείσουν νοσοκομεία.

Βέβαια, ο κ. Χαριλάου ξεκαθάρισε ότι η εμβολιαστική κάλυψη των επαγγελματιών υγείας αποτελεί για τον ΟΚΥπΥ βασική προτεραιότητα και πως την ερχόμενη Τρίτη θα πραγματοποιηθεί συνάντηση με τα μέλη της επιχειρησιακής ομάδας για συζήτηση του πλάνου ενημέρωσης και παρότρυνσης για εμβολιασμό.

Σε αμηχανία το Υπουργείο Υγείας

Η αμηχανία φαίνεται και στις θέσεις του Υπουργείου Υγείας, που επικαλείται τον μη υποχρεωτικό χαρακτήρα του εμβολιαστικού προγράμματος και αναμένει με αγωνία τα αποτελέσματα της εκστρατείας ενημέρωσης και ενθάρρυνσης του ΟΚΥπΥ.

Η εκπρόσωπος Τύπου του Υπουργείου Υγείας Μαργαρίτα Κυριάκου δήλωσε στον «Π» ότι δεν πρόκειται να ακολουθήσουμε την οδό της τιμωρίας όσων επαγγελματιών υγείας αρνούνται να εμβολιαστούν διότι, όπως είπε, το εμβόλιο δεν είναι υποχρεωτικό για κανέναν πολίτη και δεν θα μπορούν να λειτουργήσουν τα νοσοκομεία εάν τεθεί σε διαθεσιμότητα το 50% των νοσηλευτών. «Το Υπουργείο Υγείας», συμπλήρωσε, «έθεσε ως ύψιστη προτεραιότητα τον εμβολιασμό των επαγγελματιών υγείας και για αυτό ήταν στην πρώτη ομάδα, και είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι κάποιοι είναι επαγγελματίες υγείας και παρ' όλα αυτά δεν αντιλαμβάνονται τα οφέλη του εμβολίου, αλλά δεν υπάρχει πολυτέλεια να απομακρυνθεί το 50% των νοσηλευτών».

«Ελπίζουμε», κατέληξε, «ότι θα φέρει αποτελέσματα η προσπάθεια ενημέρωσής τους με επιστημονικά στοιχεία και ότι τελικά θα καταφέρουν να τους πείσουν οι συνάδελφοί τους. Εξάλλου, είναι θέμα του ΟΚΥπΥ αν θεωρεί ότι πρέπει να θέσει σε διαθεσιμότητα αυτούς που δεν έχουν κάνει το εμβόλιο».

Το ρίχνουν στα μαλακά

Ο πρόεδρος του Κλάδου Γενικού Νοσηλευτικού Προσωπικού-ΠΑΣΥΔΥ κ. Πρόδρομος Αργυρίδης δήλωσε στον «Π» ότι υπάρχει γνωμάτευση από ευρωπαϊκά σώματα που λέει πως δεν μπορείς να υποχρεώσεις κάποιον να εμβολιαστεί.

Ερωτηθείς κατά πόσον τα κρατικά νοσηλευτήρια μπορούσαν να στελεχώνονται από νοσηλευτές οι οποίοι δεν έχουν εμβολιαστεί, ο κ. Αργυρίδης απάντησε ότι βεβαίως και μπορούν. «Δεν κινδυνεύουν οι ασθενείς», υποστήριξε, «επειδή δεν εμβολιάστηκε μεγαλύτερο ποσοστό των νοσηλευτών, διότι, όπως είπε, οι επαγγελματίες υγείας εφαρμόζουν τα πρωτόκολλα και λαμβάνουν όλα τα προστατευτικά μέτρα. «Παρ' όλα αυτά», τόνισε, «συνιστούμε και παροτρύνουμε τους συναδέλφους να εμβολιαστούν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό ώστε να συμβάλουμε και εμείς στην προσπάθεια θωράκισης της κοινωνίας έναντι του ιού, διότι ο εμβολιασμός είναι το μόνο μέτρο αναχαίτισης της μετάδοσης του ιού».

Ο κ. Αργυρίδης ανέφερε ότι στο ποσοστό των νοσηλευτών που δεν έχουν εμβολιαστεί υπάρχουν διάφορες κατηγορίες ατόμων. «Κάποιοι», κατέληξε «δεν ενδείκνυται να εμβολιαστούν διότι έχουν διάφορες παθήσεις ή είναι στενές επαφές και θετικοί στον κορωνοϊό και άρα πρέπει να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα. «Υπάρχουν και νοσηλευτές που προβληματίζονται αλλά είναι θέμα χρόνου να πεισθούν και να αποδεχθούν τον εμβολιασμό».

«Να γίνει έρευνα»

Ο πρόεδρος της Συντεχνίας Κυβερνητικών Ιατρών (ΠΑΣΥΚΙ) κ. Σωτήρης Κούμας, δήλωσε στον «Π» ότι δεν μπορούν να τοποθετηθούν χωρίς στοιχεία και πρέπει να γίνει μία έρευνα, όπως είπε, στον πληθυσμό των γιατρών και των νοσηλευτών που δεν επέδειξαν ενδιαφέρον για το εμβόλιο ώστε να διαφανούν οι λόγοι. «Η ΠΑΣΥΚΙ», όπως είπε, «δεν είναι η αρμόδια ώστε να καταστρώσει το σχέδιο του εμβολιασμού και δεν γνωρίζει γιατί το 25% των γιατρών δεν εμβολιάστηκε. Μπορεί να ισχύουν διάφοροι λόγοι, από την μη ύπαρξη επαρκών δόσεων εμβολίων μέχρι προσωπικοί λόγοι του κάθε γιατρού, όπως αυτοάνοσα νοσήματα, αλλεργίες κ.λπ.».

«Η συντεχνία», σημείωσε, «είναι υπέρ των εμβολιασμών και κατά της στοχοποίησης των επαγγελματιών υγείας πριν ακόμη γίνει η ανάλυση των απαραίτητων δεδομένων που θα μπορούσε να συλλέξει ο ΟΚΥπΥ και η Μονάδα Εμβολιασμού μέσα από ερωτηματολόγια προς τον κάθε γιατρό για να μάθουμε τελικά τους λόγους που κάποιοι δεν έχουν κάνει το εμβόλιο».

Διερωτήθηκε, τέλος, κατά πόσον είναι υποχρεωτικός ο εμβολιασμός και εξέφρασε μάλιστα τη θέση ότι οι γιατροί που εμβολιάστηκαν στο 75% είναι αναλογικά μέσα στα πλαίσια που τέθηκαν για την εμβολιαστική κάλυψη του γενικού πληθυσμού, που είναι στο 70%.

Έντονες αντιδράσεις

Πάντως, η είδηση του μη εμβολιασμού του 55% των νοσηλευτών και του 25% των γιατρών στα δημόσια νοσοκομεία έχει προκαλέσει την αντίδραση της κοινωνίας και των ειδικών. Μάλιστα, ο δρ Κωνσταντίνος Δέλτας, γενετιστής, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου και διευθυντής του Κέντρου Αριστείας – Βιοτράπεζα και Βιοϊατρικής Έρευνας, δήλωσε την Παρασκευή στον Πολίτη 107.6 ότι «δεν είναι παράδοξο να μην θέλουν να εμβολιαστούν γιατροί και νοσηλευτές, αλλά απίστευτο. Δεν υπάρχουν επιχειρήματα. Από τη στιγμή που εγκρίθηκαν τα εμβόλια πρέπει να τα εμπιστευτούμε».

«Δεν είναι σωστό», συμπλήρωσε ο δρ Δέλτας, «να περιμένουμε τους άλλους να γίνουν πειραματόζωα για  εμάς. Αν τα πράγματα χειροτερέψουν. ίσως θα πρέπει να αλλάξει η απόφαση για το δικαίωμα κάποιων στον μη εμβολιασμό, και δη για επαγγελματίες υγείας που έρχονται σε επαφή με ασθενείς. Ίσως να πρέπει να πάνε σπίτι τους».

Δικαστική απόφαση

Πάντως, στην περίπτωση της Ιταλίας υπήρξε απόφαση δικαστηρίου το οποίο έκρινε ακατάλληλους για εργασία όσους νοσηλευτές και γιατρούς αρνούνται να εμβολιαστούν. Μετά την άρνησή τους να εμβολιασθούν, τέθηκαν σε υποχρεωτική άδεια από τους εργοδότες τους, με αποτέλεσμα να προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Η Ιταλίδα δικαστής της πόλης Μπελούνο, στην περιοχή Βένετο, που ασχολήθηκε με το όλο θέμα αποφάσισε ότι τα μέλη του υγειονομικού προσωπικού που αρνούνται να εμβολιαστούν δεν δικαιούνται να συνεχίζουν να λαμβάνουν τον μισθό τους. Συγκεκριμένα, η δικαστής αποφάνθηκε ότι δεν υφίστανται βάσιμες αιτίες για άρνηση του εμβολίου, από τη στιγμή που «είναι ευρέως γνωστή η αποτελεσματικότητα των συγκεκριμένων σκευασμάτων επί των αρνητικών επιπτώσεων της νόσου, όπως αποδεικνύεται και από τη δραστική μείωση των θανάτων στις κατηγορίες πολιτών που μπόρεσαν να εμβολιαστούν».