Άφθονο και ανέλεγκτο το χρήμα στις εκλογές - 1500 υποψήφιοι καλούνται να υποβάλουν έκθεση εκλογικών δαπανών

Πέραν των 1.500 υποψηφίων που διεκδίκησαν τις θέσεις των ευρωβουλευτών, των δημάρχων, των αντιδημάρχων, των προέδρων των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης, των δημοτικών συμβούλων και των κοινοταρχών σε κοινότητες άνω των 100 εκλογέων είναι υποχρεωμένοι, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, να καταθέσουν εντός δύο μηνών έκθεση εκλογικών δαπανών.

Ο έλεγχος θα διενεργηθεί από την Ελεγκτική Υπηρεσία με σκοπό να διαπιστωθεί κατά πόσο υποψήφιοι παραβίασαν τα ανώτατα ποσά που καθορίζει η κείμενη νομοθεσία σε εκλογικές δαπάνες, το ύψος των οποίων ποικίλει και είναι ανάλογο με το αξίωμα που οι υποψήφιοι διεκδίκησαν στις εκλογές της περασμένης Κυριακής.

Οι οροφές στις εκλογικές δαπάνες

Οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές μπορούσαν να δαπανήσουν κατά την προεκλογική περίοδο ποσό ύψους €45.000 συν €5.000 προσωπικά έξοδα.

Οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι - €3.000.

Οι υποψήφιοι αντιδήμαρχοι - €10.000.

Οι υποψήφιοι δήμαρχοι, ανάλογα με τον αριθμό των εκλογέων του οικείου δήμου ως ακολούθως: Μέχρι 15.000 ψηφοφόρους - €10.000, από 15.001 μέχρι 30.000 ψηφοφόρους - €20.000 και 30.001 ψηφοφόρους και άνω - €30.000.

Οι υποψήφιοι πρόεδροι των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης - €30.000.

Οι υποψήφιοι κοινοτάρχες - €3.000.

Τρύπιος ο έλεγχος

Λόγω των πολλών αδυναμιών που εντοπίζονται στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, τα ποσά που καθορίζονται ως οροφές προεκλογικών εξόδων μπορούν εύκολα να παραβιαστούν. Μεταξύ άλλων, και με τους ακόλουθους τρόπους:

1 Με την πληρωμή μετρητών. Ουδείς είναι σε θέση να ελέγξει τους υποψήφιους που διοργανώνουν προεκλογικές συγκεντρώσεις σε καφέ, ταβέρνες και συλλόγους. Μάλιστα, αν οι λογαριασμοί πληρώνονται σε μετρητά δεν μπορούν να εντοπιστούν.

2 Με πληρωμές μέσω τρίτων προσώπων. Υπάρχουν περιπτώσεις υποψήφιων που έλαβαν διαφημιστικές υπηρεσίες αλλά πληρώθηκαν από τρίτα πρόσωπα (φυσικά και νομικά) που αφορούσαν είτε στενά συγγενικά τους πρόσωπα, είτε εταιρείες με τις οποίες συνδέονται. Τις πληρωμές αυτές δεν τις δηλώνουν στις προεκλογικές τους δαπάνες.

3 Προπληρωμή υπηρεσιών Ο έλεγχος των εκλογικών δαπανών των υποψήφιων καλύπτει την περίοδο που αρχίζει τρεις μήνες πριν από την ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών. Στην προκειμένη περίπτωση, η προεκλογική περίοδος άρχισε επίσημα στις 9/3/2024. Συνεπώς, τα όποια έξοδα πραγματοποίησαν οι υποψήφιοι πριν τις 9/3/2024 δεν θα δηλωθούν στις εκθέσεις εκλογικών δαπανών. Με τον τρόπο αυτό, μπορούσαν οι υποψήφιοι να αγοράσουν διάφορες υπηρεσίες πριν τον Μάρτιο του 2024 όπως για παράδειγμα διοργάνωση δεξιώσεων, χρήση αιθουσών ξενοδοχείων και κέντρων αναψυχής, αγορά δώρων κ.ά., να τις προπληρώσουν, να τις λάβουν εντός προεκλογικής περιόδου αλλά να μην τις δηλώσουν, διότι, η πληρωμή έγινε σε χρόνο που δεν θεωρείται προεκλογική περίοδος.

4 Οι διαφημίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Λόγω ακριβώς του γεγονότος ότι, με βάση την κείμενη νομοθεσία η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν διαθέτει επαρκή και κατάλληλα ελεγκτικά τεκμήρια που να καθιστούν τον έλεγχό της αποτελεσματικό, υποψήφιοι δηλώνουν ό,τι να 'ναι στις δηλώσεις για τις εκλογικές τους δαπάνες καθώς γνωρίζουν ότι, ο έλεγχος είναι τρύπιος. Για παράδειγμα, ενώ με βάση την κείμενη νομοθεσία η Ελεγκτική Υπηρεσία ελέγχει όλα τα έξοδα των υποψηφίων που δαπανώνται σε διαφημίσεις όπως διαφημιστικές πινακίδες, τηλεοπτικές, ραδιοφωνικές και έντυπες διαφημίσεις, δεν έχει την εξουσία να ελέγξει τις διαφημίσεις των υποψηφίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως ΤικΤοκ, Meta Platforms (πρώην Facebook) κ.ά. όπου δαπανήθηκε πακτωλός χρημάτων. Η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν έχει τρόπο να διαπιστώσει ή και να επιβεβαιώσει πόσες διαφημίσεις καταχώρισαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι υποψήφιοι, για πόσο χρονικό διάστημα και πόσα τους κόστισε.

Δημοσίευση και ποινές

Πριν την υποβολή της έκθεσής τους με τις εκλογικές τους δαπάνες στον Έφορο Εκλογών, οι υποψήφιοι θα πρέπει να δημοσιεύσουν την έκθεσή τους σε τουλάχιστον δύο ημερήσιες εφημερίδες, οι οποίες κυκλοφορούν στη Δημοκρατία ή να την αναρτήσουν στην ιστοσελίδα που χρησιμοποιούσαν ως υποψήφιοι ή στην ιστοσελίδα του οικείου κόμματος.

Σύμφωνα, πάντα, με την κείμενη νομοθεσία εάν υποψήφιος ή εκλογικός αντιπρόσωπος παραλείψει να υποβάλει έκθεση εκλογικών εξόδων, τότε, είναι ένοχος παράνομης ενέργειας και σε περίπτωση καταδίκης, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες ή με χρηματικό πρόστιμο μέχρι €340 ή και με τις δύο ποινές μαζί.

Επιπρόσθετα, το δικαστήριο δύναται να επιβάλει στον καταδικασθέντα την ποινή της στέρησης του δικαιώματος του εκλέγειν και της διαγραφής του ονόματός του από τον εκλογικό κατάλογο για χρονική περίοδο που δεν υπερβαίνει τα επτά έτη.