Οξύνεται επικίνδυνα η αντιπαράθεση μεταξύ κυπριακής πλευράς και της κινεζικής κοινοπραξίας, CMC, που ανέλαβε την κατασκευή του τερματικού στο Βασιλικό, με τα δύο μέρη να ανταλλάζουν κατηγορίες που άπτονται των συμφωνηθέντων σε σχέση και με το κόστος του έργου, το οποίο παραμένει όμηρος της κατάστασης, και με τον κίνδυνο διασάλευσης των, κατά τα άλλα, εξαίρετων κυπροκινεζικών σχέσεων, να επικρέμαται.
Στο πλαίσιο της ανταλλαγής επικρίσεων μέσω ανακοινώσεων, η κατασκευάστρια κοινοπραξία κατηγορεί την κυπριακή πλευρά (ΕΤΥΦΑ) για μη τήρηση των συμφωνηθέντων σε ό,τι αφορά την κατασκευή του τερματικού LNG στο Βασιλικό και υποστηρίζει ότι η ΕΤΥΦΑ έχει ουσιαστικά «αναγκάσει» τη CMC να χρηματοδοτήσει το έργο από την τσέπη της. Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία, η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη. Η κατασκευάστρια κοινοπραξία υποστηρίζει ακόμη πως λόγω της δέσμευσής της στο έργο και στην Κυπριακή Δημοκρατία, για μεγάλο χρονικό διάστημα προσπαθούσε να αποφύγει την αναστολή των εργασιών λόγω της μη καταβολής πληρωμών από την ΕΤΥΦΑ, κάτι που έκανε τελικά τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, χαρακτηρίζοντας την κίνησή της ως την «απόλυτα έσχατη λύση». Σύμφωνα με την εταιρεία η αναστολή των εργασιών έχει αρθεί, έπειτα από παρέμβαση του υπουργού Ενέργειας και του Προέδρου της Δημοκρατίας τον Μάρτιο και λόγω «διαβεβαιώσεων πως η ΕΤΥΦΑ θα καταβάλει τις οφειλές προς τη CMC και ότι στο εξής θα συμμορφώνεται με τις συμβατικές διαδικασίες και το χρονοδιάγραμμα για την έγκριση πληρωμών». Από την πλευρά της, η κυπριακή πλευρά απορρίπτει τους ισχυρισμούς της εταιρείας, με αρμόδια πηγή να λέει στον «Π» ότι η κοινοπραξία δεν ακολουθεί μια «συνετή γραμμή».
Διπλωματία
Η αρνητική τροπή που έχει λάβει η υπόθεση, βάζει εκ νέου στην εξίσωση τον διπλωματικό παράγοντα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Κινέζος πρέσβης στην Κύπρο ανεβαίνει σήμερα τον λόφο του Προεδρικού για συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε μια προσπάθεια εκτόνωσης της κρίσης και εξεύρεσης λύσης με στόχο την ολοκλήρωση του έργου, η καθυστέρηση του οποίου δημιουργεί κόστος εκατομμυρίων για τους φορολογούμενους πολίτες, αλλά και εμπόδια για τις ενεργειακές προοπτικές της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Οι πληροφορίες λένε ότι στόχος της σημερινής συνάντησης, που πραγματοποιείται με πρωτοβουλία του Προέδρου της Δημοκρατίας, είναι να ξεπεραστούν τα προβλήματα μεταξύ των δύο πλευρών και να παραδοθεί τουλάχιστον -σε πρώτη φάση- η πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (το πλοίο «Προμηθέας»). Ωστόσο, για να γίνει αυτό προϋποτίθεται η πιστοποίηση του πλοίου, το οποίο η εταιρεία υποστηρίζει ότι είναι έτοιμο από τον Γενάρη ενώ η κυπριακή πλευρά διαψεύδει, διαμηνύοντας πως με βάση την ενημέρωση της οποίας έτυχε πρόσφατα ο υπουργός Ενέργειας από τον νηογνώμονα (που εργοδοτείται από την κινεζική εταιρεία), το πλοίο δεν είναι έτοιμο.
Ενδεικτική προς αυτή την κατεύθυνση είναι η τοποθέτηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος εξέφρασε την έκπληξή του για την «ανάγκη» της εταιρείας να προβαίνει σε δημόσιες παρεμβάσεις, τονίζοντας ότι το κράτος δεν εκβιάζεται. Δίνοντας το στίγμα της προσέγγισης της κυπριακής πλευράς, και απαντώντας ουσιαστικά στις επικρίσεις της εταιρείας, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επεσήμανε ότι «το κράτος είναι πιστό στις υποχρεώσεις του» ενώ επεσήμανε ότι «με απόλυτα καλή πίστη και θέληση θα διαχειριστούμε τα προβλήματα που υπάρχουν και ελπίζω με καλή βούληση και θέληση από την άλλη πλευρά ότι θα βρεθούν λύσεις».
Σχέδιο Β
Πάντως, η κυβέρνηση ξεκαθαρίζει ότι υπάρχει και σχέδιο Β για την περίπτωση αδιεξόδου, ωστόσο, δεν επιθυμεί να φθάσει στα άκρα, αλλά στόχος είναι να προχωρήσει η διαδικασία στη βάση των προνοιών του συμβολαίου.
Επείγει η ολοκλήρωση του έργου
Σχολιάζοντας την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί, ο ειδικός σε θέματα ενέργειας, Χαράλαμπος Έλληνας, ανέφερε μιλώντας στον «Π», ότι ο τρόπος με τον οποία προχωρεί η υπόθεση είναι «τραγικός», προσθέτοντας ότι η αντιπαράθεση που βρίσκεται σε εξέλιξη δεν πρόκειται να οδηγήσει προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης λύσης.
Επεσήμανε την ίδια ώρα ότι η Κύπρος έχει ανάγκη από το φυσικό αέριο και ως εκ τούτου «είναι επείγον να βρεθεί ένας τρόπος να ολοκληρωθεί το έργο». Σημείωσε ότι με την έλευση του φυσικού αερίου, το κόστος του ηλεκτρισμού θα μειωθεί μέχρι και 40%, εξαιτίας και της μεγάλης πτώσης στις τιμές του φυσικού αερίου διεθνώς. Σύμφωνα με τον ειδικό, η τιμή του φυσικού αερίου θα παραμείνει χαμηλή για αρκετά χρόνια εξαιτίας της μεγάλης παραγωγής LNG διεθνώς, που αυξάνεται συνεχώς «και έτσι θα επωφεληθούμε από αυτές τις χαμηλές τιμές». Μάλιστα, ο Χαράλαμπος Έλληνας εκτιμά ότι με την έλευση του φυσικού αερίου, θα γίνει απόσβεση των πρόσθετων εξόδων μέσα σε περίπου έναν χρόνο, ενώ «μειώνεται και το κόστος που πληρώνουμε για τους ρύπους».
Την ίδια ώρα, ο ειδικός θεωρεί ότι είναι δύσκολο να βρεθεί άλλη εταιρεία να αναλάβει ένα έργο το οποίο βρίσκεται στη «μέση», αλλά ακόμα και αν βρεθεί, το κόστος θα εκτοξευθεί αφού η όποια νέα εταιρεία θα χρεώσει την κυπριακή πλευρά και για το ρίσκο που αναλαμβάνει.
Διεθνής οίκος
Ο Χαράλαμπος Έλληνας εξέφρασε δε τη θέση ότι για να ξεκαθαρίσει το τοπίο σε σχέση με τις αντικρουόμενες θέσεις των δύο πλευρών, θα πρέπει να εμπλακεί στην υπόθεση ένας ανεξάρτητος διεθνής συμβουλευτικός οίκος, εγνωσμένου κύρους. «Χρειαζόμαστε ανεξάρτητες ειδικές συμβουλές. Θα πρέπει το Υπουργείο Ενέργειας να αναθέσει το θέμα σε έναν ανεξάρτητο σύμβουλο, που έχει τις γνώσεις να μας πει πού βρίσκεται το έργο και τι πρέπει να γίνει για να τελειώσει. Επίσης, ο ανεξάρτητος σύμβουλος μπορεί να βοηθήσει και στην εν εξελίξει διαδικασία ενώπιον του διαιτητικού δικαστηρίου», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Χαράλαμπος Έλληνας.
Τα βλέμματα είναι στραμμένα στη σημερινή συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Κινέζο πρέσβη προκειμένου να διαφανεί κατά πόσο θα μπορούσε να εξευρεθεί μια λύση για να προχωρήσει το έργο.