Αυξητική τάση καταγράφει στην Κύπρο η πολιτική συμβίωση. Δηλαδή, η συμφωνία δύο ενήλικων προσώπων, ανεξάρτητα από το φύλο τους, με την οποία οργανώνουν τη συμβίωσή τους ώστε να θεωρούνται επίσημα ζευγάρι και σύζυγοι. Με συνοπτικές διαδικασίες και με έξοδα που δεν υπερβαίνουν τα €200 μπορεί κανείς να δεσμευτεί νομικά τον/την σύντροφό του και να θεωρούνται επίσημα σύζυγοι από την Πολιτεία χωρίς να χρειαστεί η τέλεση θρησκευτικού ή πολιτικού γάμου. Αρκεί να κλείσουν ένα ραντεβού στην οικεία Επαρχιακή Διοίκηση και να υπογραφεί το σύμφωνο συμβίωσης ενώπιον του οικείου επάρχου. Η σύναψη πολιτικής συμβίωσης έχει τα αντίστοιχα αποτελέσματα και συνέπειες ως εάν να είχε τελεστεί γάμος.
Πρόσωπο απαγορεύεται διά νόμου να συνάψει σύμφωνο συμβίωσης αν αυτό δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του ή είναι ανίκανο κατά τον χρόνο σύναψης της πολιτικής συμβίωσης να αντιληφθεί και να εκτιμήσει την πράξη του λόγω ψυχικής ή νοητικής διαταραχής ή ανεπάρκειας ή λόγω εγκεφαλικής ή άλλης πάθησης ή ασθένειας ή λόγω εξάρτησης από εξαρτησιογόνες ουσίες ή λόγω προβλημάτων ψυχικής υγείας. Απαγορεύεται, επίσης, η σύναψη συμφώνου συμβίωσης μεταξύ συγγενών εξ αίματος έως και τον 3ο βαθμό συγγένειας.
Το σύμφωνο συμβίωσης προσφέρεται για τα ομόφυλα ζευγάρια προκειμένου να ρυθμίσουν τα περιουσιακά και κληρονομικά τους δικαιώματα. Ωστόσο, τα επίσημα στοιχεία που μας διαβιβάστηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών αποκαλύπτουν ότι, τα περισσότερα σύμφωνα πολιτικής συμβίωσης έγιναν από ετερόφυλα ζευγάρια. Οι πίνακες που δημοσιεύουμε από το 2016, που θεσμοθετήθηκε το σύμφωνο συμβίωσης μέχρι και τα τέλη του 2023, είναι αρκούντως διαφωτιστικοί.
Η διαδικασία
Τα προτιθέμενα να συνάψουν πολιτική συμβίωση πρόσωπα παρουσιάζονται αυτοπροσώπως ενώπιον του έπαρχου της επαρχίας στην οποία διαμένει ένα εξ αυτών, ή σε περίπτωση που δεν διαμένουν μόνιμα στη Δημοκρατία, της επαρχίας της επιλογής τους, και υποβάλλουν δεόντως συμπληρωμένο και υπογεγραμμένο από τα ίδια το έντυπο πολιτικής συμβίωσης, το οποίο μπορεί κανείς να τυπώσει από την ιστοσελίδα του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης. Εκτός από το συμπληρωμένο έντυπο, τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα θα πρέπει να παρουσιάσουν και τα ακόλουθα έγγραφα:
* Έγκυρο και σε ισχύ δελτίο ταυτότητας ή διαβατήριο ή άλλο ισότιμο ταξιδιωτικό έγγραφο.
* Ένορκη δήλωση ότι δεν έχουν συνάψει γάμο ή άλλη πολιτική συμβίωση που βρίσκεται σε ισχύ.
*Δεόντως επικυρωμένο πρωτότυπο ή αντίγραφο πιστοποιητικού ελευθερίας το οποίο να έχει εκδοθεί εντός χρονικού διαστήματος που δεν υπερβαίνει τους τρεις μήνες πριν από την υποβολή του εντύπου για πολιτική συμβίωση. Πολίτες κράτους μέλους της ΕΕ άλλου από τη Δημοκρατία που προτίθενται να συνάψουν πολιτική συμβίωση μεταξύ τους και υπήκοοι τρίτης χώρας που εισέρχονται στη Δημοκρατία για τουριστικούς σκοπούς για να συνάψουν πολιτική συμβίωση μεταξύ τους, εξαιρούνται από την υποχρέωση προσκόμισης επίσημου πιστοποιητικού ή βεβαίωσης ελευθερίας.
Με βάση την κείμενη νομοθεσία, οι αρμόδιες αρχές της Δημοκρατίας δύνανται για σκοπούς ελέγχου γνησιότητας της προτιθέμενης πολιτικής συμβίωσης να διεξάγουν προσωπική συνέντευξη και έρευνα με έκαστο εκ των προσώπων που προτίθενται να συνάψουν πολιτική συμβίωση.
Ο έπαρχος, αφού ικανοποιηθεί από τα έγγραφα που θα υποβληθούν, καλεί τα προτιθέμενα να συνάψουν πολιτική συμβίωση πρόσωπα σε ενώπιόν του δήλωση ότι, συμφωνούν στη σύναψη πολιτικής συμβίωσης, αναγιγνώσκει προς αυτούς τη δήλωση και υπογράφει το έντυπο πολιτικής συμβίωσης. Στην παρουσία των προτιθέμενων να συνάψουν πολιτική συμβίωση προσώπων και του έπαρχου, το έντυπο πολιτικής συμβίωσης υπογράφεται από δύο μάρτυρες που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και έχουν σώας τας φρένας. Η παρουσία άλλων προσώπων στη διαδικασία μπορεί να επιτραπεί κατόπιν συνεννόησης με την οικεία Επαρχιακή Διοίκηση. Ωστόσο, η διαδικασία δεν μπορεί να διεξαχθεί με τρόπο που να επηρεάζεται δυσμενώς η εύρυθμη λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας.
Αφού καταβληθεί το καθορισμένο τέλος, ο έπαρχος εκδίδει το πιστοποιητικό πολιτικής συμβίωσης σε τρία δεόντως επικυρωμένα αντίγραφα και καταχωρίζει στο μητρώο της Επαρχιακής Διοίκησης το πρωτότυπο υπογεγραμμένο πιστοποιητικό πολιτικής συμβίωσης. Σε περίπτωση που τα μέρη ή ένα εξ αυτών είναι υπήκοος χώρας η οποία διαθέτει πρεσβεία ή προξενείο στη Δημοκρατία, ο έπαρχος αποστέλλει πιστοποιημένο από τον ίδιο αντίγραφο του πιστοποιητικού πολιτικής συμβίωσης στην πρεσβεία ή στο προξενείο της χώρας αυτής.
Λύση πολιτικής συμβίωσης
Όπως εύκολα καταρτίζεται, εξίσου εύκολα ακυρώνεται το σύμφωνο συμβίωσης, χωρίς, μάλιστα, να απαιτείται διαζύγιο. Ειδικότερα, η λύση μιας πολιτικής συμβίωσης επιτυγχάνεται με τους ακόλουθους τρόπους:
*Με έγγραφη κοινή δήλωση των συμβίων η οποία γίνεται αυτοπροσώπως στην παρουσία του επάρχου ενώπιον του οποίου έχει συναφθεί η πολιτική συμβίωση και δύο τουλάχιστον μαρτύρων που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και έχουν σώας τα φρένας. Οι μάρτυρες επιδεικνύουν διαβατήριο/ ταυτότητα ή οποιοδήποτε άλλο προσωπικό έγγραφο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο ταυτοποίησης των στοιχείων και της ηλικίας τους.
*Με διάταγμα του δικαστηρίου της επαρχίας στην οποία αυτό έχει συναφθεί κατόπιν αίτησης του ενός εκ των συμβίων και επιδίδεται στον άλλο σύμβιο.
* Αυτοδικαίως, σε περίπτωση που συνάπτεται γάμος μεταξύ των συμβίων.
*Με τον θάνατο ενός εκ των συμβίων ή και των δύο συμβίων.
Τι κοστίζει
Τα τέλη που προνοεί ο περί Πολιτικής Συμβίωσης νόμος έχουν ως εξής:
- Σύναψη πολιτικής συμβίωσης - €90
- Επιπλέον έκδοση πιστοποιητικού - €15
- Έκδοση πιστοποιητικού ελευθερίας (ανά άτομο) - €34,17
