Παλεύουν να μαζέψουν τις «γουρούνες» - Ψάχνουν τρόπους ρύθμισης της ανεξέλεγκτης κατάστασης

Πλήρης αναρχία και ασυδοσία επικράτησε για άλλο ένα καλοκαίρι όσον αφορά τη χρήση των τετράτροχων μοτοσικλετών. Το θέμα είναι διαχρονικό, με τις παράλιες πόλεις να αντιμετωπίζουν κάθε χρόνο και επιπρόσθετα προβλήματα. Η κατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών, οι παρανομίες καθώς και η έλλειψη εκπαίδευσης προς τους τουρίστες για τον τρόπο οδήγησης της συγκεκριμένης μοτοσυκλέτας προκαλούν ένα εκρηκτικό μείγμα δυσάρεστων γεγονότων, με τους ελέγχους στους οποίους προβαίνει η Αστυνομία να αποδεικνύονται λίγοι μπροστά στο μέγεθος του προβλήματος. Το θέμα συζητήθηκε για πολλοστή φορά στην Επιτροπή Μεταφορών και με βάση τα όσα ακούστηκαν εντοπίζεται αδυναμία στη νομοθεσία της άδειας οδήγησης και της Έγκρισης Τύπου Οχημάτων. Ενώ με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία γίνεται αποδεκτή η άδεια οδήγησης της κατηγορίας αυτοκινήτου, εντούτοις η οδήγηση τέτοιων οχημάτων φαίνεται να χρειάζεται επιπλέον γνώσεις και δεξιότητες οδήγησης που απαιτούνται ταυτόχρονα σε αυτοκίνητα και δίκυκλα. Ουσιαστικά, πρόκειται για οχήματα με ιδιαιτερότητα στην τεχνική οδήγησης και στην οδηγική συμπεριφορά. Παρ' όλα αυτά, η άδεια οδήγησης που απαιτείται είναι κατηγορίας Β, δηλαδή αυτή του αυτοκινήτου. Από την άλλη, ενώ τα οχήματα αυτά εγγράφονται με βάση το πιστοποιητικό συμμόρφωσης φαίνεται ότι πιθανό να χρειάζονται επιπλέον προστατευτικό εξοπλισμό για την προστασία στου χειριστή τους. Η χρήση και κυκλοφορία τους ρυθμίζεται από τον περί Μηχανοκινήτων Οχημάτων και Τροχαίας Κινήσεως Νόμο, ενώ δεν υπάρχουν οποιοιδήποτε περιορισμοί ειδικά γι’ αυτές τις μηχανές, πέραν της υποχρέωσης του οδηγού να χρησιμοποιεί κράνος. Αξίζει να σημειωθεί πως αυτή τη στιγμή στην Κύπρο υπάρχουν εγκεκριμένες 83 επιχειρήσεις ενοικίασης τετράτροχων μοτοσυκλετών και περίπου 2.500 ενεργείς τετράτροχες μοτοσυκλέτες. Το Τμήμα Οδικών Μεταφορών έχει καταθέσει ενώπιον του υπουργού Μεταφορών συγκεκριμένες εισηγήσεις οι οποίες μελετούνται και μόλις οριστικοποιηθούν, θα τεθούν σε διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς.

Τι προβλέπει η νομοθεσία

Οι τετράτροχες μοτοσυκλέτες εγγράφονται με βάση τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 168/2013. Τα μοντέλα αυτά είναι κατάλληλα για όλους τους τύπους οδοστρωμάτων. Τα πιο πάνω οχήματα εγγράφονται με βάση την υποχρεωτική παρουσίαση έγκυρου Πιστοποιητικού Συμμόρφωσης (C.O.C.) σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με βάση την Ευρωπαϊκή Οδηγία 126/2006 η οποία έχει μεταφερθεί στο εθνικό μας δίκαιο με τον περί Άδειας Οδήγησης Νόμο του 2001 (Νόμος 94(Ι)/2001) για την οδήγηση των οχημάτων αυτών σε δημόσιο δρόμο, απαιτείται άδεια οδήγησης της κατηγορίας Β1, και ως επακόλουθο η κατοχή άδειας οδήγησης αυτοκινήτου Β είναι αποδεκτή, τόσο για την ενοικίασή τους στην Κύπρο όσο και σε όλες τις άλλες χώρες, περιλαμβανομένης της Αυστραλίας κ.ά. Όπως έδειξε έρευνα από το Τμήμα Οδικών Μεταφορών, το κυριότερο πρόβλημα επικινδυνότητας με τις τετράτροχες μοτοσυκλέτες έγκειται στον ιδιαίτερο τρόπο οδήγησής τους που απαιτείται λόγω των τεχνικών χαρακτηριστικών τους και της οδηγικής συμπεριφοράς τους, όπως αυτό επεξηγείται και επιβεβαιώνεται από διάφορες πηγές, όπως τους ίδιους τους κατασκευαστές, τμήματα - υπηρεσίες διαφόρων χωρών, διάφορους οργανισμούς, δημοσιογράφους, κοινό - μεμονωμένα σύνολα ή άτομα. Επί της ουσίας, εκείνο που έχει καταδείξει η έρευνα είναι πως, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών οδήγησης της τετράτροχης, απαιτείται συγκεκριμένη εκπαίδευση αλλά και διαφορετικός τύπος άδειας οδηγού.

Ψάχνουν λύσεις

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ενώπιον της Επιτροπής Μεταφορών, η αναπληρώτρια διευθύντρια του ΤΟΜ, Ελένη Πίπη - Χατζηκώστα, εξήγησε πως το θέμα απασχολεί ιδιαίτερα το Υπουργείο Μεταφορών. Όπως είπε, έρευνα που διεξήγαγε το ΤΟΜ έδειξε πως για τα ατυχήματα που συμβαίνουν φταίει η οδική συμπεριφορά και όχι το όχημα. Όπως είπε η κ. Χατζηκώστα, η Αυστραλία ασχολήθηκε συστηματικά με το θέμα λόγω των πολλών θανάτων από τετράτροχες μοτοσυκλέτες που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια. Η Αυστραλία, συνέχισε, προχώρησε στην υιοθέτηση υποχρεωτικού προτύπου ασφαλείας που να είναι βασισμένο στο ANSI/SVIA1-2017US Standard for quad bikes των ΗΠΑ, με την απαίτηση όπως οι τετράτροχες μοτοσυκλέτες έχουν εφαρμοσμένο έναν μηχανισμό για προστασία του χειριστή το Operator Protection Devices. Πρόκειται για μηχανισμό που αποτρέπει την ανατροπή του οχήματος και την παγίδευση του αναβάτη κάτω από αυτό. Εξήγησε όμως πως ο μηχανισμός αυτός θα βοηθήσει μόνο στην περίπτωση ανατροπής και όχι π.χ στην περίπτωση μετωπικής σύγκρουσης ή στην περίπτωση που ο χρήστης την οδηγεί σε γκρεμό. Σύμφωνα με την κ. Χατζηκώστα το υπουργείο επεξεργάζεται διάφορα σενάρια και εισηγήσεις οι οποίες μελετούνται. Μια εισήγηση αφορά την υποχρεωτική τοποθέτηση στις τετράτροχες του προστατευτικού εξοπλισμού στα πρότυπα που εφαρμόζει η Αυστραλία. Επιπρόσθετα, υπάρχει εισήγηση για να γίνεται υποχρεωτική εκπαίδευση από τους ενοικιαστές προς τους οδηγούς πριν την ενοικίαση. Ένα άλλο μέτρο αφορά τον καθορισμό ζωνών μέσα στις οποίες να περιοριστεί η κυκλοφορία αυτών των οχημάτων.

Μόνο με αστυνόμευση

Από την πλευρά του ο Νίκος Στυλιανού, πρόεδρος της Ένωσης Εκμίσθωσης Οχημάτων και επιχειρηματίας ενοικιάσεως αυτοκινήτων, εξέφρασε την άποψη πως όλα τα μέτρα τα οποία εισηγείται το Υπουργείο Μεταφορών δεν θα λύσουν το πρόβλημα. Εξήγησε πως, οι επαγγελματίες προβαίνουν σε ενημέρωση των οδηγών για τους κινδύνους που διατρέχουν κατά την οδήγηση τετράχρονης μοτοσυκλέτας, προσθέτοντας ωστόσο ότι εναπόκειται και στον οδηγό να εφαρμόζει τους κανόνες. Η λύση στο πρόβλημα, όπως είπε, θα έρθει με επαρκή αστυνόμευση των περιοχών που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα. Αναφερόμενος στο θέμα της ηχορύπανσης, ο κ. Στυλιανού ανέφερε πως οι μοτοσυκλέτες ενοικιάσεως εδώ και έξι χρόνια περνούν από ΜΟΤ, προσθέτοντας ταυτόχρονα πως οι επαγγελματίες ενοικιάζουν τις τετράτροχες στην εργοστασιακής τους μορφή και δεν προβαίνουν σε οποιεσδήποτε μηχανικές τροποποιήσεις.

Τι ισχύει στην Ευρώπη

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν υποβληθεί δύο ερωτήσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το θέμα. Η πρώτη ερώτηση υποβλήθηκε στις 19.4.2017 και αφορούσε το CE marking of safety devices (accessories) for quad bikes. Συγκεκριμένα, είχε ερωτηθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εάν σκοπεύει να υποχρεώνει τους κατασκευαστές τετρακίνητων οχημάτων να διαθέτουν εξοπλισμό ασφαλείας σε τέτοια οχήματα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απάντησε ότι δεν είχε επιστημονικά δεδομένα που να αποδείκνυαν την ανάγκη επέκτασης των απαιτήσεων σε όλες τις κατηγορίες οχημάτων παρόμοιες με τις κατηγορίες L 7 για οδική χρήση και ότι η Επιτροπή θα παρακολουθεί αυτή την εξειδικευμένη αγορά και θα εξετάσει το ενδεχόμενο έγκρισης σχετικών κανονιστικών απαιτήσεων εάν χρειαστεί. Απάντησε δε ότι, σε εθελοντική βάση, οι ιδιοκτήτες οχημάτων μπορούν να τροποποιήσουν τα οχήματά τους με αυτά τα προϊόντα. Η τροποποίηση των οχημάτων εμπίπτει στην αρμοδιότητα του κάθε κράτους μέλους στο οποίο είναι εγγεγραμμένοι το όχημα. Η δεύτερη ερώτηση - με αναφορά στην πρώτη - υποβλήθηκε στις 27.2.2018 και αφορούσε το ίδιο θέμα με αφορμή θανατηφόρο ατύχημα που συνέβη στην Ιρλανδία. Συγκεκριμένα, τέθηκε και πάλι το ερώτημα για το ενδεχόμενο υποχρεωτικής εγκατάστασης δοκών ανατροπής σε τετράτροχες. Στην απάντησή της η ΕΕ ανέφερε ότι παρακολουθεί την αγορά των κατηγοριών τετράτροχων και παρόμοιων τύπων οχημάτων προκειμένου να καθορίσει εάν θα επιβάλει εξοπλισμό προστασίας σε περίπτωση ανατροπής, ο οποίος είναι επί του παρόντος προαιρετικός. Περαιτέρω, ανέφερε ότι, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παρακολούθησης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα στοιχεία που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να είναι στατιστικά σημαντικά για την υποστήριξη της θέσπισης νέων κανονιστικών απαιτήσεων σχετικά με την προστασία σε περίπτωση ανατροπής για τις τετράτροχες μοτοσυκλέτες και επανέλαβε την αναφορά της ότι οι ιδιοκτήτες σε εθελοντική βάση έχουν τη δυνατότητα να εξοπλίσουν τα οχήματά τους με κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας.