49 χρόνια εισβολής και κατοχής - Σαν σήμερα οι τουρκικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στο Πέντε Μίλι

Η κωδική ονομασία που δόθηκε στην επιχείρηση ήταν «Αττίλας», ενώ το σύνθημα για να ξεκινήσει η επίθεση κατά της Κύπρου ήταν «η Αϊσέ μπορεί να πάει διακοπές». Στις 20 Ιουλίου του 1974, στις 5:20 το πρωί, η Τουρκία εισέβαλε στρατιωτικά στην Κύπρο παραβιάζοντας κάθε κανόνα της διεθνούς νομιμότητας, περιλαμβανομένου του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Την πρώτη αυτή φάση της παράνομης τουρκικής εισβολής ακολούθησε και δεύτερη φάση κατά την οποία καταλήφθηκε η πόλη της Αμμοχώστου. Η Τουρκία έθεσε υπό παράνομη στρατιωτική κατοχή πέραν του 36% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο και κατέχει μέχρι σήμερα.

Τα τουρκικά αποβατικά σκάφη άρχισαν να αποβιβάζουν δυνάμεις ανενόχλητα στην περιοχή Πέντε Μίλι, οκτώ χιλιόμετρα δυτικά της Κερύνειας, λίγο μετά τις 5 το πρωί της 20ης Ιουλίου. Σχεδόν ταυτόχρονα, σμήνη τουρκικών αεροπλάνων άρχισαν τις επιθέσεις, συνεχώς και κατά κύματα κατά της ευρύτερης περιοχής της Κερύνειας και της Λευκωσίας, ενώ άλλα αεροσκάφη και ελικόπτερα επιχειρούσαν ρίψεις αλεξιπτωτιστών σε σημαντικά σημεία. Η άμυνα της Κύπρου ήταν ανοχύρωτη εξαιτίας των γεγονότων που προηγήθηκαν από το πραξικόπημα, ενώ η όποια βοήθεια από την Ελλάδα είτε δεν ήρθε ποτέ ή άργησε να έρθει. Η Εθνική Φρουρά ήταν εντελώς ανοργάνωτη αφού ακόμα και όταν έφτασαν μερικές δυνάμεις από την Ελλάδα, κτυπήθηκαν από φίλια πυρά. Οι τουρκικές δυνάμεις κατάφεραν να δημιουργήσουν προγεφύρωμα στην περιοχή από το Πέντε Μίλι της Κερύνειας προς τον Άγιο Ιλαρίωνα, έχοντας ως αντικειμενικό στόχο τη σύνδεσή του με τον τουρκοκυπριακό θύλακο της Λευκωσίας, γεγονός που επιτεύχθηκε έπειτα από σκληρές μάχες μεταξύ της Εθνικής Φρουράς, δυνάμεων της ΕΛΔΥΚ και του τουρκικού στρατού. Στη Λευκωσία στις 06:00 το πρωί, το ραδιόφωνο που ελέγχεται από τους πραξικοπηματίες αρχίζει την εκπομπή του με πρωινή γυμναστική, ενώ τα αεροπλάνα βομβαρδίζουν την Κύπρο.

Ο παράνομος ραδιοσταθμός των Τουρκοκυπρίων αναγγέλλει την έναρξη της εισβολής μεταδίδοντας, «οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις ήλθαν στην Κύπρο για να αποκαταστήσουν την ανεξαρτησία, εδαφική ακεραιότητα και ασφάλεια. Δεν είναι εχθροί σας, αλλά φίλοι και θα σας προστατεύσουν. Η επιχείρηση αυτή κατέστη αναπόφευκτη για την αποκατάσταση των δημοκρατικών δικαιωμάτων σας, για τη σωτηρία της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας και για την εξασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας. Ο υπεύθυνος για όλα αυτά είναι η δικτατορία, η οποία επετέθη τις τελευταίες μέρες και απεπειράθη να δολοφονήσει τον εκλελεγμένο ηγέτη σας και να επιβάλει στη νήσο τις δικές της πολιτικές βλέψεις».

Μετά από μάχες σε διάφορες περιοχές της Κύπρου, κυρίως πέριξ του Πενταδάκτυλου, στις 22 Ιουλίου αποφασίζεται η κατάπαυση του πυρός σύμφωνα με το ψήφισμα 353 της 20ής του Ιούλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Στις 25 Ιουλίου, στη Γενεύη, αρχίζουν επίσης ειρηνευτικές συνομιλίες για την Κύπρο μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων. Διαρκούν 5 ημέρες και στις 30 Ιουλίου υπογράφεται διακήρυξη με την οποία καλούνταν «οι αντίπαλες δυνάμεις στην Κύπρο να σταματήσουν κάθε επιθετική ή εχθρική δραστηριότητα».

Ως αποτέλεσμα της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής και κατοχής, 162.000 Ελληνοκύπριοι εκτοπίστηκαν και έγιναν πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα και μέχρι σήμερα εμποδίζονται από τις κατοχικές αρχές να επιστρέψουν στα σπίτια και στις περιουσίες τους.

Μέχρι το τέλος του έτους 1975, η συντριπτική πλειονότητα των Τουρκοκυπρίων που ζούσαν σε περιοχές ελεγχόμενες από τη νόμιμη κυβέρνηση, υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μετακινηθούν, ως αποτέλεσμα της εκβιαστικής πολιτικής της Τουρκίας και της TMT, στο υπό τουρκική κατοχή έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. 20.000 Ελληνοκύπριοι και Μαρωνίτες επέλεξαν να μην εγκαταλείψουν τα σπίτια τους παρά την τουρκική κατοχή. Οι περισσότεροι από αυτούς που παρέμειναν, κυρίως στη χερσόνησο της Καρπασίας, υποχρεώθηκαν σταδιακά να εγκαταλείψουν την περιοχή. Ο αριθμός των Ελληνοκυπρίων και Μαρωνιτών που ζουν σήμερα σ’ αυτήν την περιοχή έχει μειωθεί στους 300.

49 χρόνια μετά, η κατοχή μεγάλου μέρους της Κύπρου εδραιώνεται χωρίς να υπάρχει στην άκρη του τούνελ οποιαδήποτε ελπίδα για λύση του κυπριακού προβλήματος. Κατά καιρούς έχουν γίνει διάφορες προσπάθειες μεταξύ των δύο κοινοτήτων και του διεθνούς παράγοντας, χωρίς όμως να υπάρξει οριστικό αποτέλεσμα.