Αναζητούν τον δρόμο προς τα ξενόγλωσσα - Νέο υπόμνημα του Πανεπιστημίου Κύπρου 

Η συζήτηση για την εισαγωγή των ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών στα δημόσια πανεπιστήμια, το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το ΤΕΠΑΚ, έχει επανέλθει στο προσκήνιο, από τα μέσα Μαΐου, όταν κατατέθηκε το σχετικό υπόμνημα στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής και προωθήθηκε στα μέλη της. Στο υπόμνημα καταγράφεται εν συντομία το ιστορικό της συζήτησης του θέματος, με το Πανεπιστήμιο Κύπρου να αναφέρει ότι το 2016 η Βουλή ψήφισε τα νομοσχέδια που προβλέπουν την παραχώρηση ξενόγλωσσων προγραμμάτων. Αναφερόταν, επίσης, ότι για να καταστεί δυνατή η έναρξη των προγραμμάτων, πρέπει πρώτα να καταρτιστούν και να εγκριθούν συγκεκριμένοι κανονισμοί, οι οποίοι κατατέθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας στη Βουλή και συζητήθηκαν στην Επιτροπή Παιδείας από το 2019, μέχρι το 2022. Πλέον, το Πανεπιστήμιο Κύπρου αναθεώρησε την πρότασή του κι επανήλθε.

Τα πλεονεκτήματα

Στο υπόμνημά του, το Πανεπιστήμιο Κύπρου παραθέτει τα οφέλη που αναμένεται ότι θα έχει η παραχώρηση ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών, όχι μόνο για τα ίδια τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και για την Κύπρο ευρύτερα. Συνοπτικά, τα πλεονεκτήματα περιγράφονται ως εξής:

• Διεθνοποίηση μέσω ουσιαστικών συνεργειών με ξένα πανεπιστήμια, γεγονός που επιβάλλει την παροχή ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών και τη συνεργασία σε επίπεδο διδασκαλίας. Τα περισσότερα πανεπιστήμια της Ευρώπης προσφέρουν αγγλόφωνα προγράμματα. Μεταξύ αυτών είναι και το Πανεπιστήμιο Αθηνών.

• Για να καταστεί η Κύπρος περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης, τα δημόσια πανεπιστήμια χρειάζονται τα ξενόγλωσσα προγράμματα, για προσέλκυση νέων επιστημόνων από γειτονικές χώρες και υψηλού επιπέδου υποψήφιους ξένους φοιτητές, καθώς και για την ενσωμάτωση στην κοινωνία φοιτητών με μεταναστευτικό υπόβαθρο.

• Η διεθνοποίηση του πανεπιστημίου είναι σημαντική για την ακαδημαϊκή διπλωματία, αφού οι ξένοι φοιτητές υψηλού επιπέδου θα είναι οι πρεσβευτές της Κύπρου στο εξωτερικό.

• Η προσέλκυση ξένων φοιτητών θα εμπλουτίσει τη φοιτητική εμπειρία των φοιτητών και θα συμβάλει στη διαπολιτισμικότητα και την πολυπολιτισμικότητα.

• Η καταβολή διδάκτρων θα ενισχύσει την εισοδηματική βάση του Πανεπιστημίου Κύπρου, ενώ δεν θα επιβαρύνονται οι υφιστάμενες δομές και οι πόροι του οργανισμού.

• Η προσέλκυση ξένων φοιτητών αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση του εγχώριου εισοδήματος.

• Δημιουργούνται νέες βάσεις για ανάπτυξη της έρευνας, βελτίωση της δικτύωσης των ακαδημαϊκών και προσέλκυση εξωτερικής χρηματοδότησης.

• Το Πανεπιστήμιο Κύπρου είναι μέλος της «Young Universities for the Future of Europe» (YUFE), μιας από τις πρώτες 17 συμμαχίες στην Ευρώπη που εξασφάλισαν χρηματοδότηση για τη δημιουργία των πρώτων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων. Ως εκ τούτου, τα ξενόγλωσσα προγράμματα αποτελούν προϋπόθεση για να μπορεί το Πανεπιστήμιου Κύπρου να συνεισφέρει αποτελεσματικά στους στόχους του ευρωπαϊκού αυτού έργου.

• Ευρωπαϊκοί θεσμοί χρηματοδότησης, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, χρηματοδότησαν την ανάπτυξη της Πανεπιστημιούπολης, αναγνωρίζοντας τις προοπτικές διεθνοποίησης του Πανεπιστημίου Κύπρου. Ως εκ τούτου, είναι και θέμα συνέπειας της Κύπρου ως προς τις δεσμεύσεις της.

• Οι τεχνολογικές εξελίξεις σπρώχνουν προς τη διεθνοποίηση και τα ξενόγλωσσα προγράμματα, για να αυξήσει το δημόσιο πανεπιστήμιο την επιρροή και παρέμβασή του σε διεθνές επίπεδο, μέσω της η-διδασκαλίας, στην οποία θα στραφούμε στο εγγύς μέλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το virtual campus στο οποίο θα κληθεί να συμμετάσχει το Πανεπιστήμιο Κύπρου, μέσα από τη μετεξέλιξη της κοινοπραξίας YUFE σε ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο.

Αυτοχρηματοδοτούμενα προγράμματα

Ακόμα ένα επιχείρημα το οποίο προτάσσει το Πανεπιστήμιο Κύπρου μέσω του υπομνήματός του είναι το ότι τα αγγλόφωνα προγράμματα σπουδών θα είναι αυτοχρηματοδοτούμενα, με τα δίδακτρα τα οποία θα καταβάλλουν οι φοιτητές σε αυτά να είναι η πηγή χρηματοδότησής τους. Μάλιστα, το ύψος των διδάκτρων θα αντιστοιχεί στο ύψος υλοποίησης και προσφοράς των προγραμμάτων και θα καθορίζεται βάσει των στόχων και των αναγκών του πανεπιστημίου. Ωστόσο, επισημαίνεται πως στο πλαίσιο της δημόσιας αποστολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, το ύψος των διδάκτρων θα καθορίζεται σε μη κερδοσκοπική βάση.

Σημειώνεται πως, στη βάση της αρχής της ισότιμης μεταχείρισης, το ύψος των διδάκτρων θα υπολογίζεται από τα αρμόδια τμήματα/σχολές και θα υποβάλλεται στο Υπουργείο Παιδείας για έγκριση, με την ανάλογη τεκμηρίωση και αιτιολόγηση. Θα ακολουθείται διαδικασία ανάλογη με αυτήν των ιδιωτικών πανεπιστημίων, με την ετοιμασία μελέτης σκοπιμότητας/βιωσιμότητας. Επίσης, το ύψος των διδάκτρων θα αντανακλά το κόστος προσφοράς ενός τέτοιου προγράμματος και είναι μεταβλητό, ανάλογα με την υλικοτεχνική υποδομή που απαιτείται για την υλοποίησή του. Ξεκαθαρίζεται ότι το Πανεπιστήμιο Κύπρου δεν θα επιχορηγεί το κόστος των διδάκτρων, αλλά οποιαδήποτε απόφαση για κρατική χορηγία θα λαμβάνεται σε επίπεδο κρατικών αρχών.

Με διεθνείς εξετάσεις

Η εισδοχή στα προγράμματα σπουδών θα αφορά Κύπριους, Ευρωπαίους, αλλά και φοιτητές από τρίτες χώρες, χωρίς κατανομή συγκεκριμένων ποσοστών εισδοχής μεταξύ αυτών των ομάδων, ενώ τα κριτήρια θα είναι αντίστοιχα σε επίπεδο με αυτά που απαιτούνται από πανεπιστήμια του εξωτερικού. Τα ελάχιστα κριτήρια θα είναι:

• Απολυτήριο Μέσης Εκπαίδευσης.

• Αποδεικτικό εξαίρετης γνώσης της Αγγλικής γλώσσας, όπως ισχύει και για τα υφιστάμενα αγγλόφωνα μεταπτυχιακά προγράμματα.

• Γενικά ή εξειδικευμένα κριτήρια, όπως αποτελέσματα σε διεθνείς ή άλλες ισοδύναμες εξετάσεις, θα αποφασίζονται από τα αρμόδια τμήματα/σχολές. Σε αυτά τα κριτήρια θα περιλαμβάνονται οι παγκύπριες και οι πανελλαδικές εξετάσεις. Για άλλες, ισοδύναμες εξετάσεις, τα τμήματα/σχολές θα καθορίζουν τα ελάχιστα όρια βαθμολογίας, βάσει των εσωτερικών κανόνων του Πανεπιστημίου Κύπρου.

• Δύναται να εφαρμόζεται και προφορική ή γραπτή εξέταση των υποψηφίων, αναλόγως του κριτηρίου που θα επιλέξουν τα αρμόδια τμήματα/σχολές για το πρόγραμμα σπουδών, για να διασφαλίζεται η ισοτιμία του τρόπου αξιολόγησης και εισδοχής των φοιτητών.

Ομαλά τα ελληνόφωνα

Μέσω του υπομνήματός του, το Πανεπιστήμιο Κύπρου διαβεβαιώνει ότι θα διασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία των προγραμμάτων σπουδών που προσφέρονται στις επίσημες γλώσσες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Διευκρινίζεται πως ο αριθμός των ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων θα είναι μικρός και δεν θα υπερβαίνει τα δύο ανά σχολή. Παράλληλα, οι δυνατότητες εισδοχής στο δημόσιο πανεπιστήμιο δεν αλλάζουν, ενώ όσοι έχουν εισαχθεί σε ξενόγλωσσο προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών δεν θα δύνανται να κάνουν μετεγγραφή σε άλλο συμβατικό πρόγραμμα σπουδών. Επιπρόσθετα, τα ξενόγλωσσα προγράμματα δεν θα λειτουργούν εις βάρος των ελληνόφωνων, ενώ δεν απαιτείται η ύπαρξη αντίστοιχων ελληνόφωνων προπτυχιακών προγραμμάτων για τη λειτουργία ξενόγλωσσων.

Στόχος η αλληλεπίδραση

Ο πρύτανης του ΤΕΠΑΚ Παναγιώτης Ζαφείρης, μιλώντας στον «Π», ανέφερε πως τα νομοθετικά πλαίσια που διέπουν τη λειτουργία και των δύο δημοσίων πανεπιστημίων είναι παρόμοια και προνοούν τη δημιουργία ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων, αν υπάρχει αντίστοιχο ελληνόφωνο. Ωστόσο, από το ΤΕΠΑΚ αυτό δεν εφαρμόστηκε ποτέ, εξαιτίας του ότι απαιτεί τους διπλάσιους πόρους.

Αυτό που ενδιαφέρει το ΤΕΠΑΚ είναι η προσφορά ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων μέσω του Ευρωπαϊκού Τεχνολογικού Πανεπιστημίου, που δημιουργείται μαζί με άλλα επτά πανεπιστήμια. Ωστόσο, η νομοθεσία προνοεί πως όταν πρόκειται για διαπανεπιστημιακά προγράμματα σπουδών, το πανεπιστήμιο μπορεί να τα προσφέρει, με δικές του αποφάσεις. Ωστόσο, ο κανονισμός χρειάζεται να ψηφιστεί από τη Βουλή, για να προσφέρει τη δυνατότητα στα δημόσια πανεπιστήμια να προσφέρουν από μόνα τους τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών.

Ο κ. Ζαφείρης ξεκαθάρισε πως ο κυριότερος λόγος για τον οποίο τα δημόσια πανεπιστήμια ζητούν να τους επιτραπεί η εισαγωγή ξενόγλωσσων προγραμμάτων δεν είναι το οικονομικό κέρδος από τα δίδακτρα, αλλά η αλληλεπίδραση των Κυπρίων φοιτητών με τους ξένους. Μια τέτοια εξέλιξη θα τους βοηθήσει, δημιουργώντας περισσότερες προοπτικές εργοδότησης και διεθνοποίησης και την ευκαιρία για τριβή με άλλες κουλτούρες και νοοτροπίες.

Εν τω μεταξύ, το ΤΕΠΑΚ βρίσκεται σε επαφές με το Ευρωπαϊκό Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο, για να προσφέρει προπτυχιακό ξενόγλωσσο πρόγραμμα στη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Η συζήτηση βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο και έχει δομηθεί το πρόγραμμα σπουδών και ο τρόπος προσφοράς. Οι φοιτητές θα έχουν τη δυνατότητα να περνούν μέρος του χρόνου σπουδών τους σε τουλάχιστον τρεις διαφορετικές χώρες, με τη δυνατότητα πρακτικής εξάσκησης σε μεγάλους οργανισμούς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη. Μέχρι το τέλος του χρόνου αναμένεται το πρόγραμμα να ολοκληρωθεί και να σταλεί στον Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΔΙΠΑΕ) και σε φορείς άλλων χωρών για έγκριση. Τα θέματα της εισδοχής και των διδάκτρων θα ρυθμιστούν μέσω διμερών συμφωνιών.