«Με το ΓεΣΥ περιορίστηκε η προκατάληψη για την ψυχική νόσο»: 4 χρόνια από την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας

Την Πέμπτη 1^η Ιουνίου κλείνουμε τέσσερα χρόνια από την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ). Τέσσερα χρόνια από την ημέρα που το τρένο μπήκε στις ράγες. Τέσσερα όχι και τόσο εύκολα χρόνια, μέσα από την πάροδο των οποίων άλλαξαν πολλά στον τομέα της υγείας. Είναι κοινός αποδεκτό ότι το ΓεΣΥ έχει βελτιώσει την πρόσβαση των πολιτών σε υπηρεσίες υγείας, την ίδια στιγμή που έχει αναδείξει προβλήματα στον τομέα της υγείας τα οποία τόσα χρόνια κρύβαμε κάτω από το χαλί με μεγάλη μάλιστα ευκολία. Ο «Π» ανοίγει σήμερα τον «φάκελο ΓεΣΥ», σε μια προσπάθεια ανάδειξης των καλών αλλά και των κακών του συστήματος, ενός συστήματος υγείας που αγκαλιάστηκε από τους πολίτες. Κάνουμε αρχή με τον τομέα της ψυχικής υγείας. Το να είναι κάποιος ψυχικά ασθενής συνεχίζει ακόμη και σήμερα να αποτελεί ταμπού.

Η ψυχική υγεία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας και της ευημερίας των πολιτών, ανέφερε σε δηλώσεις της στα μέσα της περασμένης εβδομάδας η υπουργός Υγείας, Πόπη Κανάρη, ζητώντας από όλους τους αρμόδιους φορείς συνεργασία, με απώτερο σκοπό να αναβαθμιστεί η ποιότητα ζωής και ψυχικής υγείας των πολιτών και να εξαλειφθεί το στίγμα της ψυχικής νόσου. Η εξάλειψη του στίγματος για την ψυχική υγεία είναι κάτι το οποίο μπορεί να επιτευχθεί μέσα από το ΓεΣΥ, με τον ψυχίατρο δρα Σίμο Κυριακίδη να σημειώνει σε δηλώσεις του στον «Π» ότι μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ έχει περιοριστεί η προκατάληψη για την ψυχική νόσο.

13.605 επισκέψεις

Ενδεικτικό είναι εξάλλου και το γεγονός ότι μόλις τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του συστήματος εκδόθηκαν 13.605 παραπεμπτικά για την ειδικότητα της ψυχιατρικής, με 13.329 δικαιούχους του ΓεΣΥ να επισκέπτονται ψυχίατρο. Μιλώντας για την κατάσταση που επικρατούσε κατά τις πρώτες ημέρες εφαρμογής του ΓεΣΥ, ο δρ Κυριακίδης ανέφερε ότι ο ενθουασμός ήταν έκδηλος. «Ο γιατρός από γραφείο του συνδεόταν στο λογισμικό του ΓΕΣΥ και με λίγα κλικ έγραφε μια συνταγή που μπορούσε να εκτελεστεί ακαριαία σε οποιοδήποτε φαρμακείο στην Κύπρο». Ήταν σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας», τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι επί της ουσίας δεν ήταν καθόλου επιστημονικής φαντασίας, «ήταν αυτό που είχαν όλες οι σύγχρονες, ανεπτυγμένες χώρες. απλώς εμείς μέχρι τότε ζούσαμε στην εποχή των σπηλαίων».

Στη συνέχεια ήρθαν οι πρώτες αναφορές για καταχρήσεις, μπήκαν οι πρώτοι περιορισμοί, με τον ψυχίατρο να σημειώνει ότι ο ενθουσιασμός έδωσε τη θέση του στο άγχος.

«Ο ανταγωνισμός για πόρους είναι πιο άγριος από ποτέ. Το κόστος ζωής αυξάνεται και ο χρόνος περνά γρήγορα και δεν μας φτάνει. Θέλουμε να βγούμε στο ξέφωτο μα δεν το βρίσκουμε. Έτσι το άγχος αυξάνεται και αν προσθέσεις στην κατσαρόλα τον ατομικισμό και την απληστία μας, φτιάχνεις μια βόμβα», επεσήμανε.

Άλλες 400 κλίνες

Στον αντίποδα, το ΓεΣΥ βοήθησε στο να περιοριστεί η προκατάληψη γα την ψυχική νόσο. Αυτό, σύμφωνα με τον δρΑ Κυριακίδη, οφείλεται κυρίως στη σημαντική, αν και υποτιμημένη, μεσολάβησης στη διαδικασία του προσωπικού γιατρού, με τον ίδιο να υπογραμμίζει ότι «ο κόσμος άρχισε να συνηθίζει στην ιδέα της επίσκεψης στον ψυχίατρο, έρχεται πιο εύκολα, ενώ πηγαίνει και στον ψυχολόγο».

Το ότι αυξάνονται οι πολίτες που επισκέπτονται ψυχίατρο, οδήγησε ωστόσο στη διαπίστωση ότι δεν έχουμε αρκετούς ψυχίατρους. Οι 78 ψυχίατροι που έχουν ενταχθεί μέχρι και σήμερα στο ΓεΣΥ δεν αρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες των πολιτών. Δεν αρκούν ούτε και οι ψυχιατρικές κλίνες, με τον δρα Κυριακίδη να σημειώνει ότι η Κύπρος βρίσκεται στην τελευταία τριάδα των χωρών της Ευρώπης. «Αν θέλουμε να πάμε στη μέση, στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, θα πρέπει να φτιάξουμε ακόμα 400 κλίνες. Όσες έχει σε όλες τις ειδικότητες το ΓΝ Λευκωσίας. Δηλαδή, χρειαζόμαστε ένα δεύτερο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας αμιγώς ψυχιατρικό», υπογράμμισε ο ψυχίατρός.

Ο ίδιος μίλησε παράλληλα και για τη μείωση του προσδόκιμου ζωής των κατοίκων της Κύπρου τα τελευταία τρία χρόνια. Το ίδιο συμβαίνει και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Το προσδόκιμο ζωής σχετίζεται με την ποιότητα του συστήματος υγείας μιας χώρας. Όταν οι κάτοικοι ζουν πολλά χρόνια, υποθέτουμε ότι οι υπηρεσίες υγείας που τους παρέχονται είναι καλές. «Η πρόσφατη μείωση αποδίδεται στον κορωνοϊό, που είναι λογικό. Αν συνεχίσει να μειώνεται, θα αρχίσω να ανησυχώ», σημείωσε. Κληθείς να αναφέρει τι είναι αυτό που πρέπει να γίνει μελλοντικά ούτως ώστε να βελτιωθεί το ΓεΣΥ, δήλωσε ότι «το ΓεΣΥ είναι καλό, πρέπει να γίνει καλύτερο και ο δρόμος είναι μακρύς. Από τον ΟΑΥ θα ήθελα περισσότερη διαφάνεια, από τους θεσμικούς συντελεστές και τους λοιπούς 'παροικούντες' περισσότερη ευελιξία και απ’ όλους, περισσότερη υπομονή».

Τα έργα που έπονται

Το να λέμε μόνο ότι έχουμε Γενικό Σύστημα Υγείας δεν αρκεί για να βελτιωθούν οι υπηρεσίες που παρέχονται στους πολίτες, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για την ψυχική υγεία. Σήμερα στην Κύπρο βρίσκονται σε εξέλιξη οι κατασκευαστικές εργασίες σημαντικών έργων στον τομέα της ψυχικής υγείας. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη η πρώτη φάση ανέγερσης του νέου Νοσηλευτηρίου Ψυχικής Υγείας στη Λευκωσία, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2024, ενώ ήδη έχει αρχίσει και ο προγραμματισμός για τη δεύτερη φάση υλοποίησης του έργου.

Επίσης, ολοκληρώνεται σύντομα η κτηριακή αναδιαμόρφωση δομής στην κοινότητα που θα λειτουργήσει ως προστατευμένος ξενώνας για τη φιλοξενία χρόνιων ασθενών, οι οποίοι αυτήν τη στιγμή παραμένουν στο Νοσοκομείο Αθαλάσσας. Στα άμεσα πλάνα του ΟΚΥπΥ βρίσκεται και η προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού για αναδιαμόρφωση διαθέσιμου χώρου εντός της Ψυχιατρικής Κλινικής στο νέο ΓΝ Λεμεσού για δημιουργία Τμήματος Νοσηλείας ατόμων με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας. Παράλληλα προχωρεί και η αναδιαμόρφωση ενοικιαζόμενου χώρου για τη δημιουργία Κέντρου Νευροαναπτυξιακών Διαταραχών στη Λευκωσία, ενώ έχει αρχίσει και η διαδικασία ανάδειξης κέντρων αριστείας εξειδικευμένων υπηρεσιών, όπως το Κέντρο Διατροφικών Διαταραχών Παιδιών και Εφήβων στο Μακάρειο Νοσοκομείο.