Οι «αγνοούμενοι» από την Καλαβασό και την Έγκωμη

Ενώ συνεχίζονταν οι εκσκαφές στο πηγάδι έξω από το χωριό Τρούλλοι, πήρα ένα μήνυμα από τον Shener Eldjil, τον πρώην πρόεδρο της Συντεχνίας Τουρκοκυπρίων Εκπαιδευτικών KTOS, ο οποίος μου είπε ότι ένας από αυτούς των οποίων τα οστά βρέθηκαν στο πηγάδι στους Τρούλλους μπορεί να είναι ο θείος του, o σύζυγος της θείας του (αδελφής του πατέρα του), Reshat Ahmet. Ο ξάδερφος του Shener, Unsal Ozbilenler, στο παρελθόν είχε εργαστεί στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων ως ερευνητής και όταν ξεκίνησε το σκάψιμο στο πηγάδι έξω από τους Τρούλλους, κάλεσε τον Shener και την οικογένειά του για να τους ενημερώσει ότι ένας από αυτούς στο πηγάδι μπορεί να είναι ο Reshat Ahmet. Ήταν στο εξωτερικό εκείνη την εποχή, οπότε συμφωνήσαμε να συναντηθούμε όταν θα επέστρεφε στην Κύπρο και να προσπαθήσουμε να μάθουμε περισσότερα.

Η ιστορία του

Ο Reshat Ahmet ήταν από το χωριό Καλαβασός (οι Τουρκοκύπριοι το λένε Καλαβασόν) και ήταν ταξιτζής. Ήταν μοναχοπαίδι και ο πατέρας του προσπαθούσε πάντα να του κάνει τα χατίρια, αφού ήταν μια ευκατάστατη οικογένεια. Του αγόρασε ένα προξενικό αυτοκίνητο για ταξί με πινακίδα TAM189. Στην αρχή ήταν ταξιτζής στην Καλαβασό, αλλά μετά από λίγο καιρό αποφάσισε να εγκατασταθεί στην Tuzla (Έγκωμη) κοντά στη Λάρνακα, αφού νόμιζε ότι εκεί θα είχε περισσότερους πελάτες. Είχε παντρευτεί τη Salime Hanim από το χωριό, αλλά δεν απέκτησαν παιδιά. Υιοθέτησαν ένα κορίτσι. Εξαφανίστηκε 12 Μαΐου 1964, ημερομηνία που απήχθησαν Τουρκοκύπριοι πολίτες σε όλο το νησί, ως «αντίποινα» για τη δολοφονία του γιου του αρχηγού της Αστυνομίας στη Λευκωσία, Παντελίδη, μαζί με δύο Έλληνες αξιωματικούς.

Εκείνη την ημέρα, ο ταξιτζής Reshat Ahmet είχε δύο πελάτες στο ταξί του: τον Fuat Niyazi από το Μαρί και τον Eshref Salih από την Έγκωμη. Τους σταμάτησαν και τους απήγαγαν κοντά στη διασταύρωση της Αμερικανικής Ακαδημίας Λάρνακας. Εξαφανίστηκαν και το ταξί και τα χρυσά κοσμήματα που είχε φυλαγμένα στο ταξί μετά τις διακοινοτικές συγκρούσεις.

Αριστερά ο Erbay Eldjil και δεξιά ο Shener Eldjil

Οι μαρτυρίες

Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν οι Reshat Ahmet, Fuat Niyazi και Eshref Salih είναι ανάμεσα στους τέσσερις των οποίων τα οστά εντόπισε η ομάδα εκταφών της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων μέσα στο πηγάδι έξω από τους Τρούλλους. Ξέρω ότι πριν από χρόνια, ένας μάρτυρας είχε δείξει αυτό το πηγάδι στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων. Για χρόνια δεν έγιναν εκεί εκσκαφές. Πέρσι, ένας από τους καλούς μας φίλους, ο Ξενής Χαλλούμας, του οποίου ο πατέρας και ο θείος είναι ακόμα «αγνοούμενοι» από την Τρεμετουσιά, βρήκε πληροφορίες για αυτό το πηγάδι και τις έδειξε στους λειτουργούς της ΔΕΑ. Σκάβοντας, βρήκαν εκεί τα οστά όχι μόνο τριών, όπως τους είπε ο Χαλλούμας, αλλά τεσσάρων «αγνοούμενων» Τουρκοκυπρίων. Κανένας δεν ήξερε ότι θαμμένος εκεί υπήρχε και ένας τέταρτος «αγνοούμενος». Φυσικά, όλα αυτά είναι εικασίες από τις πληροφορίες, αφού περιμένουμε να τελειώσουν οι εξετάσεις DNA και τότε θα ξέρουμε με βεβαιότητα ποιοι σκοτώθηκαν και πετάχτηκαν σε εκείνο το πηγάδι.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Ξενής Χαλλούμας προσπαθούσε να βοηθήσει να βρεθούν πληροφορίες για «αγνοούμενους» – καθώς ο πατέρας και ο θείος του «αγνοούνται» από το 1974, ήξερε πολύ καλά τον πόνο για να αγνοήσει το θέμα. Δούλεψε σκληρά για να βρει πληροφορίες και ξέρω ότι προσπάθησε πολλές φορές να βοηθήσει. Ξέρω τον πόνο του, καθώς η ΔΕΑ δεν μπόρεσε να εντοπίσει τον τόπο ταφής του πατέρα και του θείου του. Μερικοί από τους αναγνώστες μου προσπάθησαν να βοηθήσουν και έδειξαν διάφορους πιθανούς τόπους ταφής στην περιοχή της Τρεμετουσιάς και του δρόμου που οδηγεί στους Τρούλλους, αλλά παρά τις διάφορες προσπάθειες εκσκαφών, τα οστά τους ακόμα δεν μπόρεσαν να ανευρεθούν. Τον ευχαριστώ, καθώς και όλους εκείνους τους μάρτυρες και αναγνώστες που βοηθούν. Ευχαριστώ επίσης τον αρχικό μάρτυρα που είχε δείξει πριν από χρόνια αυτό το πηγάδι στους λειτουργούς της ΔΕΑ. Ελπίζω ότι περισσότεροι άνθρωποι θα έρθουν και θα βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου των συγγενών των «αγνοουμένων».

Συγγενείς και πληροφορίες

Στη συνέντευξη που διευθέτησε ο Shener Eldjil, ήρθε μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του Erbay Eldjil, τον ξάδελφο του Ahmet Bengihan και τον αδελφό του «αγνοούμενου» Fuat Niyazi, Kemal Niyazi Eserol. Σύμφωνα με τον κ. Kemal, ο Fuat ήταν μόλις 20 χρονών. Είχε τελειώσει το λύκειο της Λεμεσού και δεν δούλευε, αλλά σχεδίαζε να πάει στην Τουρκία για να σπουδάσει. Ο Eshref Salih, που επίσης βρισκόταν στο ταξί μαζί με τον Fuat και ο οποίος επίσης «εξαφανίστηκε», ήταν επισκευαστής ραδιοφώνων. Όταν «εξαφανίστηκε», πήγαινε για να πάρει κάποια εξαρτήματα που χρειαζόταν. Ο αδερφός του Fuat, Niyazi, μου είπε ότι εκείνο τον καιρό είχαν ακούσει ότι σκοτώθηκαν και οι τρεις στην Αραδίππου και ρίχτηκαν σε ένα πηγάδι. Πριν από χρόνια, ένας μάρτυρας μας είχε δείξει έναν τόπο, αναφέροντας πως εκεί υπήρχαν πηγάδια και ότι μερικοί Τουρκοκύπριοι είχαν σκοτωθεί και θαφτεί σε αυτά. Νομίζω ότι έσκαψαν μερικά πηγάδια, αλλά όχι εκείνα που μας έδειξε ο μάρτυρας έξω από την Αραδίππου, ή αν το έκαναν, δεν το μάθαμε, δεν το ξέρω. Ο αδελφός του κ. Kemal είχε έναν Ελληνοκύπριο φίλο και του είχε πει «να μην τον ψάξει αφού τον σκότωσαν» και τον ενημέρωσε ότι ήταν θαμμένος κάπου στην περιοχή της Αραδίππου. Αλλά και αυτός δεν ήξερε το ακριβές σημείο.

Ο πατέρας του Fuat πήγε πολλές φορές στην Αστυνομία, καθώς και στα Ηνωμένα Έθνη, και έδωσε πολλά λεφτά σε άτομα για να πάρει πληροφορίες. Ο Kemal Niyazi Eserol συνέχισε να μου λέει την ιστορία του αδελφού του: «Ο πατέρας μου πλήρωσε πολλά λεφτά και κάποιοι έλεγαν ότι ο αγνοούμενος αδερφός μου ήταν στον Αμίαντο, ότι τον έβαζαν να δουλέψει εκεί και κάποιοι είπαν ότι τον πήραν στην Ελλάδα. Έλεγαν πολλές ιστορίες. Η μητέρα μου τον περίμενε να επιστρέψει μέχρι να πεθάνει. Ήμουν μόλις 12 χρονών, αλλά δεν θα ξεχάσω ποτέ πόσο υπέφεραν η μητέρα μου και ο πατέρας μου. Αν έχεις έναν 'αγνοούμενο', γίνεσαι νεκρός όσο είσαι ακόμα ζωντανός. Μακάρι ο Θεός να μην δώσει αυτό τον πόνο σε κανέναν».

Σταματώντας μια πιθανή σφαγή στην Παρεκκλησιά

Ο ίδιος εξομολογήθηκε και ιστορίες από το 1974. «Μας είχαν πάρει στις 14 Αυγούστου 1974, την πρώτη μέρα της δεύτερης φάσης του πολέμου, και μας έβαλαν σε ένα φορτηγό και μας πήραν στο στρατόπεδο αιχμαλώτων στη Λεμεσό. Το φορτηγό προσπάθησε να πάει στην Παρεκκλησιά. Μπροστά από το φορτηγό ήταν δύο Ελληνοκύπριοι αστυνομικοί σε ένα αυτοκίνητο. Γύρισαν και πλησίασαν το φορτηγό και είπαν στον οδηγό του φορτηγού να τους ακολουθήσει και να πάει μόνο εκεί που πήγαιναν αυτοί. Ο αστυνομικός φρόντισε επίσης ώστε να δει αν ο οδηγός οπλοφορούσε. Τα Ηνωμένα Έθνη συνόδευαν, αλλά ήταν στο πίσω μέρος της αυτοκινητοπομπής. Μπροστά λοιπόν ήταν οι δύο αστυνομικοί – νομίζω ότι ήταν αστυνομικοί αλλά ήταν ντυμένοι με πολιτικά. Μετά από αυτό το αυτοκίνητο ήταν δύο φορτηγά στα οποία είχαν φορτώσει τους Τουρκοκύπριους για να τους μεταφέρουν στο στρατόπεδο αιχμαλώτων στη Λεμεσό. Και μετά το αυτοκίνητο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Ήμουν στο πρώτο φορτηγό όταν αυτό έδωσε το σήμα για στροφή προς την Παρεκκλησιά. Και εκείνη τη στιγμή, η Αστυνομία στο μπροστινό μέρος του φορτηγού επέστρεψε για να μιλήσει με τον οδηγό του φορτηγού και κρατούσε το όπλο του στο χέρι όταν του μιλούσε. Φρόντισε λοιπόν το φορτηγό να επιστρέψει και τον ακολούθησε. Ήμασταν 91 άτομα και πρώτα μας πήραν στην Αστυνομία και μετά στο στρατόπεδο αιχμαλώτων στη Λεμεσό. Στο στρατόπεδο μας έβαλαν σε δύο δωμάτια, 45 σε ένα δωμάτιο και 46 σε άλλο δωμάτιο». Αν αυτά τα δύο άτομα, που ήταν ντυμένοι με πολιτικά, αλλά πιθανότατα ήταν από την ελληνοκυπριακή Αστυνομία, δεν είχαν σταματήσει το φορτηγό να στρίψει προς την Παρεκκλησιά, μάλλον τώρα θα ψάχναμε για αυτά τα 91 άτομα από το Μαρί για να βρούμε τους τόπους ταφής τους. Επειδή η Παρεκκλησιά ήταν τόπος ταφής, εφόσον εκεί βρέθηκε στις εκταφές ο ομαδικός τάφος των Τουρκοκυπρίων από το δεύτερο λεωφορείο που πήραν από την Τόχνη. Τα οστά των Τουρκοκυπρίων από το πρώτο λεωφορείο που πήραν από την Τόχνη βρέθηκαν κοντά στο μεταλλείο στη Γεράσα. Ελπίζω να βρούμε εκείνους τους δύο Ελληνοκύπριους που ήταν ντυμένοι με πολιτικά ρούχα – αλλά μάλλον ήταν αστυνομικοί– που κατάφεραν να σταματήσουν μια άλλη πιθανή σφαγή στην Παρεκκλησιά το 1974. Όσοι έχουν πληροφορίες για αυτά τα δύο άτομα που έκαναν μεγάλη διαφορά στο να σταματήσει μια τέτοια σφαγή, παρακαλώ να με καλέσετε επώνυμα ή ανώνυμα ή στείλτε μου ένα μήνυμα μέσω email ή Facebook Messenger. Ας προσπαθήσουμε να μάθουμε ολόκληρη την ιστορία μιας τέτοιας ανθρωπιστικής πράξης για να τους ευχαριστήσουμε που σταμάτησαν το έγκλημα. Το τηλέφωνό μου είναι 99 966518.

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518