Πύργοι στη Λεμεσό: Ερευνώνται αγοραπωλητήρια συμβόλαια ακινήτων αξίας €4,5 δις

Για όσους διερωτώνται ποιοι αγοράζουν τους πύργους που βρίσκονται υπό ανέγερση στη Λεμεσό, η απάντηση είναι οι ξένοι επενδυτές των «χρυσών» διαβατηρίων. Μπορεί η κυβέρνηση Αναστασιάδη υπό το βάρος των αποκαλύψεων του Αλ Τζαζίρα να υποχρεώθηκε να τερματίσει το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (ΚΕΠ) από την 1η Νοεμβρίου 2020, ωστόσο συνέχισε να εξετάζει τις αιτήσεις που εκκρεμούσαν για την παραχώρηση «χρυσών» διαβατηρίων. Η διαδικασία όπως μας λέχθηκε ολοκληρώθηκε αρχές του 2022, εξετάστηκαν περίπου 1.420 αιτήσεις και απορρίφθηκαν πέραν των μισών αιτήσεων. Τα χλιδάτα παραλιακά διαμερίσματα στους πύργους της Λεμεσού είναι αγορασμένα από τους επενδυτές των «χρυσών» διαβατηρίων που αναμένουν την ολοκλήρωση και παράδοσή τους.

Δέον να σημειωθεί ότι από την έναρξη του προγράμματος του ΚΕΠ στις 11 Ιουλίου 2007, μέχρι και την κατάργησή του την 1η Νοεμβρίου 2020, παραχωρήθηκε η κυπριακή υπηκοότητα σε 3.517 πρόσωπα τα οποία θεωρήθηκαν επενδυτές, καθώς και σε 3.810 πρόσωπα τα οποία πολιτογραφήθηκαν ως μέλη των οικογενειών τους, σύζυγοι, τέκνα και γονείς.

Διαμερίσματα εκατομμυρίων ευρώ

Σύμφωνα με τα κριτήρια του ΚΕΠ, οι αιτητές «χρυσών» διαβατηρίων θα πρέπει να είναι κάτοχοι μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας στη Δημοκρατία αγοραίας αξίας €500.000 πλέον ΦΠΑ. Mε βάση στοιχεία που εξασφαλίσαμε από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, στις ψηλότερες αγορές ακινήτων για σκοπούς εξασφάλισης «χρυσών» διαβατηρίων περιλαμβάνονται και οι ακόλουθες αγορές:

Οροφοδιαμέρισμα 555 τ.μ. σε πύργο πωλήθηκε προς €16,5 εκατ.

Διαμέρισμα 169 τ.μ. σε πύργο πωλήθηκε προς €5 εκατ.

Διαμέρισμα 144 τ.μ. σε πύργο πωλήθηκε προς €4,2 εκατ.

Έπαυλη 230 τ.μ. στη μαρίνα Λεμεσού πωλήθηκε προς €4,8 εκατ.

Έπαυλη 221 τ.μ. στη μαρίνα Λεμεσού πωλήθηκε προς €4,7 εκατ.

Σημειώνεται ότι οι αγορές των εν λόγω ακινήτων, επειδή επρόκειτο για πρώτη κατοικία, έγιναν με μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5%, αντί με τον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ που είναι 19%. Η Ελεγκτική Υπηρεσία υποστηρίζει ότι πρόκειται για μια παράνομη απόφαση που είχε ως αποτέλεσμα το Δημόσιο να απωλέσει έσοδα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ σε ΦΠΑ.

Υποψίες για εικονικά συμβόλαια

Με βάση τα εκάστοτε εν ισχύι κριτήρια του ΚΕΠ, οι πολιτογραφηθέντες έχουν υποχρέωση να διατηρούν εφ΄ όρου ζωής τη μόνιμη κατοικία και για διάστημα τριών ετών τις υπόλοιπες επενδύσεις.

Σε έρευνα που διενήργησε η Ελεγκτική Υπηρεσία σε πολιτογραφήσεις με «χρυσά» διαβατήρια που έγιναν μέχρι τις 31/1/2022, εντοπίστηκαν 759 περιπτώσεις επενδυτών που σύναψαν συμβόλαια για αγορές ακινήτων της τάξης του €1 δις τα οποία, όπως διαπιστώθηκε, έχουν ακυρωθεί. Επίσης, εντοπίστηκαν 1.938 περιπτώσεις επενδυτών που σύναψαν συμβόλαια για αγορές ακινήτων της τάξης των €3,5 δις τα οποία, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, «ενδεχομένως να μην έχουν υλοποιηθεί» και θεωρήθηκαν υψηλού κινδύνου να είναι εικονικά. Η Ελεγκτική Υπηρεσία τόνισε την ανάγκη διενέργειας πλήρους ελέγχου ως προς το κατά πόσον οι πολιτογραφηθέντες διατηρούν την επένδυσή τους και την πρώτη κατοικία. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η Ελεγκτική Υπηρεσία ζήτησε από το Υπουργείο Εσωτερικών να απευθυνθεί στο σύνολο των κατόχων «χρυσών» διαβατηρίων και να τους ζητήσει να υποβάλουν αποδεικτικά στοιχεία ότι διατηρούν την πρώτη - μόνιμή τους κατοικία και έχουν υλοποιήσει τις επενδύσεις που είχαν περιλάβει στην αίτησή τους και εάν όχι, να διερευνηθεί πότε τις αποξένωσαν, ώστε η Δημοκρατία να προχωρήσει σε διαδικασίες ανάκλησης της πολιτογράφησης όπου τούτο ενδείκνυται.

Έρευνα με οδηγίες Νουρή

Στο Υπουργείο Εσωτερικών βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα από τον περασμένο Σεπτέμβριο προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον οι κάτοχοι «χρυσών» διαβατηρίων εξακολουθούν να έχουν στην κατοχή τους τα ακίνητα που επιβάλλεται να χρησιμοποιούν ως πρώτη κατοικία, με βάση τους όρους και τις προϋποθέσεις που έθετε το ΚΕΠ. Η έρευνα διεξάγεται από τη Μονάδα Ελέγχου Πολιτογραφήσεων του Υπουργείου Εσωτερικών, με την εξασφάλιση στοιχείων από το Κτηματολόγιο και από το Υπουργείο Οικονομικών για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.

Τη διενέργεια της έρευνας επιβεβαίωσε με απαντητική του επιστολή προς τη Βουλή, ημερομηνίας 30/1/2023, ο υπουργός Εσωτερικών κ. Νίκος Νουρής, μετά από ερώτηση της βουλεύτριας κ. Ειρήνης Χαραλαμπίδου. Η εν λόγω επιστολή κοινοποιήθηκε χθες στους βουλευτές. Παράλληλα, ο κ. Νουρής πληροφόρησε τη Βουλή ότι ζήτησε γνωμάτευση από τον γενικό εισαγγελέα ως προς το κατά πόσον το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο επιτρέπει την αποστέρηση της κυπριακής υπηκοότητας σε επενδυτές/ επενδύτριες με «χρυσά» διαβατήρια, στις περιπτώσεις που θα διαπιστωθεί ότι έχουν αποξενώσει τα ακίνητα που επιβάλλεται να έχουν στην κατοχή τους ως πρώτη κατοικία.

Προϋπόθεση η πρώτη κατοικία

Σε όλα τα σχέδια που αφορούσαν κατ' εξαίρεση πολιτογραφήσεις – «χρυσά» διαβατήρια υπήρχε το κριτήριο της κατοχής μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας. Η μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία ήταν, σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο δεσμός που όφειλε να κατέχει με τη Δημοκρατία ο επενδυτής προκειμένου να πείσει για το γνήσιο ενδιαφέρον του να πολιτογραφηθεί Κύπριος πολίτης. Στο πρώτο σχέδιο του ΚΕΠ, που τέθηκε σε εφαρμογή στις 11/7/2007, δεν είχε καθοριστεί το ύψος της αξίας που έπρεπε να έχει αυτή η μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία. Από το δεύτερο σχέδιο που τέθηκε σε εφαρμογή στις 10/10/2011 και μετά, καθορίστηκε ότι η ιδιόκτητη κατοικία έπρεπε να ήταν αξίας €500.000 πλέον ΦΠΑ. Μάλιστα, η κυβέρνηση κατά το έτος 2015 διαβεβαίωνε γραπτώς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία έπρεπε να διατηρείται διά βίου. Παρότι όλα τα σχέδια αναφέρονταν σε μόνιμη κατοικία, το στοιχείο του «εφ' όρου ζωής» προστέθηκε ρητά στα κριτήρια του τρίτου αναθεωρημένου σχεδίου που εφαρμόστηκε στις 13/9/2016.

Ματσαράγκες που αποκαλύφθηκαν

Στο πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής για τα «χρυσά» διαβατήρια καταγράφεται ως διαπίστωση ότι, το Υπουργείο Εσωτερικών δεν ήλεγχε αν υπήρχε διαρκής συμμόρφωση με το κριτήριο της πρώτης κατοικίας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, παρόλο που το κριτήριο αυτό δεν ικανοποιήθηκε, δόθηκε «χρυσό» διαβατήριο σε επενδυτές. Παρακάτω θέτουμε χαρακτηριστικές περιπτώσεις:

Επενδυτής που πολιτογραφήθηκε το 2012 δεν ικανοποιούσε το κριτήριο της μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ο αιτητής αγόρασε ακίνητο στο όνομα της μητέρας του, συνεπώς δεν πληρούσε τα κριτήρια του σχεδίου δυνάμει του οποίου έλαβε την πολιτογράφηση.

Άλλος επενδυτής που πολιτογραφήθηκε το 2008, ενώ δήλωσε ότι διαμένει σε πολυτελή έπαυλη στη Λεμεσό, αυτή δεν ήταν εγγεγραμμένη στο όνομά του αλλά ήταν ιδιοκτησία του υιού του. Ως εκ τούτου, ούτε αυτός ο επενδυτής πληρούσε τα βασικά κριτήρια του σχεδίου ημερομηνίας 11/7/2007 για να λάβει «χρυσό» διαβατήριο.

Στην περίπτωση επενδυτή που πολιτογραφήθηκε το 2018, δεν υπάρχει στον φάκελο καμία πληροφορία για μόνιμη κατοικία. Μετά από έρευνα στο Κτηματολόγιο, διαφάνηκε ότι αποσύρθηκε το πωλητήριο έγγραφο για αγορά της κατοικίας.