Το Qatargate των Βρυξελλών και η ασυλία των δικών μας βουλευτών - Να διώκονται όπως οι κοινοί θνητοί

Αν η τέως αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ευρωβουλεύτρια Εύα Καϊλή δεν συλλαμβανόταν επ' αυτοφώρω για πράξεις διαφθοράς, ενδεχομένως σήμερα να μην μιλούσαμε για το σκάνδαλο Qatargate. Η επ' αυτοφώρω σύλληψή της από τις βελγικές αστυνομικές αρχές, μετά από μήνες παρακολουθήσεων, εξουδετέρωσε την ασυλία που απολαμβάνει. Ασυλία την οποίαν η Ελληνίδα ευρωβουλεύτρια φέρεται να χρησιμοποιούσε καταχρηστικά προκειμένου να καλύψει τις παράνομες ενέργειες του συζύγου και των συγκατηγορούμενων του στο σκάνδαλο Qatargate, που αποτελεί το μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς που αποκαλύφθηκε μέχρι σήμερα στους κόλπους του Ευρωκοινοβουλίου. Πίσω από την αποκάλυψη της υπόθεσης χρηματισμού και διαφθοράς ευρωβουλευτών και παραγόντων του Ευρωκοινοβουλίου βρίσκεται ο 66χρονος Βέλγος οικονομικός εισαγγελέας Μισέλ Κλεζ και μια μικρή ομάδα αδιάφθορων αστυνομικών. Σύμφωνα με τη βελγική εφημερίδα Le Soir, «έκλαιγαν από χαρά» όταν κατάφεραν να συλλάβουν τον πατέρα της Καϊλή με τσάντα που περιείχε 600.000 ευρώ, καθώς η εξέλιξη κατέρριπτε τυχόν επιχειρήματα περί ασυλίας της Καϊλή, στο σπίτι της οποίας εντοπίστηκαν άλλες 600.000 ευρώ. Γνώριζαν πολύ καλά ο κ. Κλεζ και η ομάδα του ότι, αν δεν τους συλλάμβαναν επ’ αυτοφώρω, η υπόθεση μπορεί να κατέληγε στις ελληνικές καλένδες λόγω ακριβώς της ασυλίας που απολάμβανε η Εύα Καϊλή.

Το ίδιο ισχύει σήμερα με τους βουλευτές μας. Μπορούν να κρυφτούν πίσω από την ασυλία τους ακόμη και στην περίπτωση που θεωρούνται ύποπτοι για τη διάπραξη ποινικών αδικημάτων. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο γενικός εισαγγελέας θα πρέπει να αποταθεί στο Ανώτατο Δικαστήριο το οποίο θα πρέπει να πείσει για την αναγκαιότητα άρσης της ασυλίας ενός βουλευτή. Η μόνη περίπτωση που δεν απαιτείται άρση της ασυλίας βουλευτή και μπορεί η Αστυνομία να προχωρήσει στη σύλληψή, του είναι να συλληφθεί επ’ αυτοφώρω να διαπράττει αδίκημα που επισύρει ποινή φυλάκισης πέραν των πέντε ετών, όπως είναι το αδίκημα της διαφθοράς.

Στα θετικά της απερχόμενης κυβέρνησης συμπεριλαμβάνεται το νομοσχέδιο που κατέθεσε το Υπουργείο Δικαιοσύνης για τον περιορισμό του εύρους της βουλευτικής ασυλίας που απολαμβάνουν σήμερα οι βουλευτές μας, ακριβώς για να μην αποτελεί εμπόδιο στις αστυνομικές αρχές η ασυλία ενός βουλευτή στις περιπτώσεις διάπραξης ποινικών αδικημάτων.

Το νομοσχέδιο

Το νομοσχέδιο τιτλοφορείται ως «ο περί της Τριακοστής Δεύτερης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2021» και κατατέθηκε στη Βουλή για ψήφιση στις 14/1/2021, όπου και εκκρεμεί. Με το νομοσχέδιο προτείνεται η τροποποίηση του άρθρου 83 του Συντάγματος ώστε να περιοριστεί η γενική ασυλία που σήμερα απολαύουν τα μέλη της Βουλής μόνο κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Συγκεκριμένα, προτείνεται όπως το σχετικό άρθρο του Συντάγματος αντικατασταθεί με το ακόλουθο νέο άρθρο: «Οι βουλευτές δεν υπόκεινται σε ποινική δίωξη και δεν ευθύνονται αστικά ένεκα οποιασδήποτε εκφρασθείσας γνώμης ή ψήφου δοθείσας από αυτούς ή ένεκα οποιασδήποτε δήλωσης ή πράξης διενεργούμενης από αυτούς κατά την άσκηση των βουλευτικών τους καθηκόντων».

Σήμερα, γενική ασυλία

Το άρθρο 83 του Συντάγματος, ως έχει σήμερα, προβλέπει τα εξής σε σχέση με τη βουλευτική ασυλία: «Οι βουλευταί δεν υπόκεινται εις ποινικήν δίωξιν και δεν ευθύνονται αστικώς ένεκεν οιασδήποτε εκφρασθείσης γνώμης ή ψήφου δοθείσης υπ’ αυτών εν τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ο βουλευτής δεν δύναται άνευ αδείας του Ανωτάτου Δικαστηρίου να διωχθεί, συλληφθεί ή φυλακισθεί εφόσον χρόνον εξακολουθεί να είναι βουλευτής. Τοιαύτη άδεια δεν απαιτείται επί αδικήματος επισύροντος ποινήν φυλακίσεως πέντε ετών και άνω εφόσον ο αδικοπραγήσας κατελήφθη επ’ αυτοφώρω. Εις την περίπτωσιν ταύτην το Ανώτατον Δικαστήριον ειδοποιούμενον παρευθύς υπό της αρμοδίας Αρχής αποφασίζει επί της παροχής ή μη της αδείας συνεχίσεως της διώξεως ή της κρατήσεως εφ’ όσον χρόνον ο αδικοπραγήσας εξακολουθεί να είναι βουλευτής. Εάν το Ανώτατον Δικαστήριον αρνηθεί να παράσχει την άδειαν προς δίωξιν του βουλευτού, ο χρόνος καθ’ ον ο βουλευτής δεν δύναται να διωχθεί δεν συνυπολογίζεται εις τον χρόνον παραγραφής του περί ού πρόκειται αδικήματος. Εάν το Ανώτατον Δικαστήριον αρνηθεί να παράσχει την άδειαν προς εκτέλεσιν αποφάσεως φυλακίσεως επιβληθείσης εις βουλευτήν υπό αρμοδίου δικαστηρίου, η εκτέλεσις της αποφάσεως ταύτης αναβάλλεται μέχρις ού ο καταδικασθείς παύσει να είναι βουλευτής».

Θα το ψηφίσουν;

Το επίμαχο νομοσχέδιο που περιορίζει το εύρος της βουλευτικής ασυλίας κατατέθηκε πρώτη φορά στη Βουλή στις 2/3/2016, δηλαδή, παραμονές βουλευτικών εκλογών. Συζητήθηκε για πρώτη φορά σε συνεδρία της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών τον Οκτώβριο του 2019 όπου εγέρθηκε, κυρίως, ο προβληματισμός ως προς το κατά πόσον η ασυλία είναι ορθό να περιορίζεται μόνο στην ελευθερία ψήφου ή έκφρασης γνώμης, ή πρέπει να καλύπτει και δηλώσεις βουλευτών, όταν για παράδειγμα ασκούν αντιπολιτευτική κριτική. Το νομοσχέδιο τελικά αποσύρθηκε με επιστολή της τέως υπουργού Δικαιοσύνης Έμιλυς Γιολίτη στις 16/11/2020 με σκοπό να μελετηθεί σε συνεργασία με τον γενικό εισαγγελέα. Κατόπιν επανεξέτασης του θέματος και συνεννοήσεων με τον γενικό εισαγγελέα ετοιμάστηκε αναθεωρημένο νομοσχέδιο το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή στις 14/1/2021 και καλύπτει οποιαδήποτε δήλωση ή πράξη διενεργούμενη από τους βουλευτές κατά την άσκηση των βουλευτικών τους καθηκόντων.

Άρση ασυλίας τεσσάρων βουλευτών

Μέχρι σήμερα το Ανώτατο Δικαστήριο, κατόπιν αίτησης του γενικού εισαγγελέα, ήρε την ασυλία τεσσάρων βουλευτών προκειμένου να ανακριθούν και κατ’ επέκταση να δικαστούν για τη διάπραξη ποινικών αδικημάτων. Ειδικότερα:

*Η πιο πρόσφατη περίπτωση ήταν του τότε βουλευτή του ΔΗΣΥ και σήμερα ανεξάρτητου βουλευτή Ανδρέα Θεμιστοκλέους. Το Ανώτατο Δικαστήριο ήρε την ασυλία του κ. Θεμιστοκλέους στις 10 Φεβρουάριου 2016 για παράβαση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας καθώς συνελήφθη επανειλημμένα για υπέρβαση του ορίου ταχύτητας ,που έφτασε μέχρι και τα 190 χιλιόμετρα την ώρα σε αυτοκινητόδρομο. Καταδικάστηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας σε χρηματικό πρόστιμο και στέρηση της άδειας οδήγησης του για έξι μήνες.

*Έναν χρόνο προηγουμένως, τον Φεβρουάριο του 2015, το Ανώτατο Δικαστήριο ήρε την ασυλία του βουλευτή της ΕΔΕΚ Φειδία Σαρίκα για να διερευνηθούν σε βάρος του αδικήματα που αφορούσαν δωροληψία, διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας. Τα αδικήματα συντελέστηκαν όταν ήταν δήμαρχος Πάφου. Καταδικάστηκε από το Κακουργιοδικείο Πάφου σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση για μίζες που έλαβε από εργοληπτικές εταιρείες που ανέλαβαν τα έργα του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Πάφου.

*Το 1984 το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε την άρση της ασυλίας του βουλευτή του ΔΗΣΥ και δικηγόρου Γιώργου Γεωργίου, ο οποίος κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης για υπόθεση πλαστογραφίας.

*Το 1961 το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε την άρση της ασυλίας του βουλευτή του «Πατριωτικού Μετώπου» Λεύκιου Ροδοσθένους, ο οποίος κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης για υπόθεση εκβιασμού πολίτη με σκοπό την απόσπαση χρημάτων.