Δικαστές θα αποφασίσουν για τους... δικαστές - Στο Ανώτατο ο νόμος που περιορίζει τις μπίζνες τους όταν αφυπηρετούν

Στο Ανώτατο Δικαστήριο οδηγείται η διαφωνία που προέκυψε μεταξύ της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας αναφορικά με την τροποποίηση του νόμου που θέτει περιορισμούς στην ιδιωτική απασχόληση των δικαστών, του γενικού εισαγγελέα και του βοηθού γενικού εισαγγελέα που αφυπηρετούν. Xθες, οι βουλευτές της Επιτροπής Θεσμών, περιλαμβανομένων και των βουλευτών του ΔΗΣΥ, αποφάσισαν, ομόφωνα, να εισηγηθούν στη σημερινή συνεδρία της ολομέλειας της Βουλής την απόρριψη της αναπομπής του νόμου από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ο οποίος δεν έχει άλλη επιλογή από την προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο. Οι δικαστές του Ανωτατου Δικαστηρίου θα κληθούν να αποφασίσουν κατά πόσον η Βουλή ορθά ψήφισε τη συγκεκριμένη τροποποίηση στην κείμενη νομοθεσία, που υποχρεώνει τους δικαστές, τον γενικό εισαγγελέα και τον βοηθό γενικό εισαγγελέα για τα πρώτα δυο χρόνια από την αφυπηρέτησή τους να αποτείνονται και να ζητούν την έγκριση της Ειδικής Τριμελούς Επιτροπής, η οποία θα αποφασίζει κατά πόσο μπορούν ή όχι να αναλάβουν εργασία στον ιδιωτικό τομέα, αφού πρώτα αποκαλύψουν τον εργοδότη τους και τα καθήκοντα που θα εκτελούν.

Το αξιοσημείωτο στην όλη υπόθεση είναι ότι, το Ανώτατο Δικαστήριο με επιστολή του προς τη Βουλή από τις 12/4/2022, τάχθηκε εναντίον της τροποποίησης του νόμου, διαφωνώντας με τη συμπερίληψη των αφυπηρετήσαντων δικαστών στις πρόνοιες τού υπό αναφορά νόμου.

Ο νόμος και η σημασία του

Ο στόχος αυτής της πολύ σημαντικής νομοθετικής ρύθμισης, που τιτλοφορείται ως «ο περί του Ελέγχου της Ανάληψης Εργασίας στον Ιδιωτικό Τομέα από Πρώην Κρατικούς Αξιωματούχους και Ορισμένους Πρώην Υπαλλήλους του Δημοσίου και του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα», είναι τριπλός:

Να μην τίθεται σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον από τη χρησιμοποίηση της προνοµιακής πληροφόρησης την οποία πρώην κρατικοί αξιωματούχοι και ανώτεροι δηµόσιοι υπάλληλοι κατέχουν προς όφελος του ιδιώτη εργοδότη τους και ενάντια στο κράτος.

Να αποτρέπει κρατικούς αξιωματούχους και ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους από το να ενεργούν για προσωπικό συµφέρον, και συνεπώς ενάντια στο δηµόσιο συµφέρον, κατά τη διάρκεια της εργοδότησής τους στη δηµόσια υπηρεσία ή κατά τη διάρκεια της θητείας τους.

Επιτυγχάνεται διαφάνεια στη δημόσια ζωή, εξυπηρετεί την παρεμπόδιση της εκμετάλλευσης δημοσίου αξιώματος, θέσης ή ιδιότητας, και αποσκοπεί στην πρόληψη και καταπολέμηση της διαπλοκής και διαφθοράς στη δημόσια ζωή.

Η Ανεξάρτητη Επιτροπή Ελέγχου ανάληψης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα αποτελείται από την εισαγγελέα της Δημοκρατίας κ. Έλενα Ζαχαριάδου (πρόεδρο) και μέλη, τον διευθυντή Ελέγχου στην Ελεγκτική Υπηρεσία κ. Γιάγκο Παπακυριακού και τον διευθυντή Λογιστικών Υπηρεσιών στο Γενικό Λογιστήριο κ. Ανδρέα Σοφοκλέους. Η Επιτροπή εξετάζει, ανάμεσα σε άλλα, κατά πόσον η ιδιωτική εργασία που θα αναλάβουν οι πρώην κρατικοί αξιωματούχοι και υπάλληλοι του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα από την Κλ. Α13 και άνω έχει συνάφεια με τα καθήκοντα που ασκούσαν στην κρατική μηχανή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν παραχωρείται άδεια εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, διότι τίθεται ευθέως σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον από τη χρήση προνομιακής πληροφόρησης.

Το παράδοξο…

Η διαφωνία Βουλής - κυβέρνησης, μας φέρει μπροστά στο εξής παράδοξο: ο γενικός εισαγγελέας, που επηρεάζεται αρνητικά από αυτή τη νομοθεσία, ενεργώντας ως νομικός σύμβουλος του κράτους συμβούλευσε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να μην υπογράψει τον τροποποιητικό νόμο, διότι είναι αντισυνταγματικός. Και αυτοί, τελικά, που θα κρίνουν κατά πόσον ο νόμος είναι αντισυνταγματικός είναι οι δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου, οι οποίοι, επίσης επηρεάζονται αρνητικά στην περίπτωση που ο επίμαχος νόμος τύχει εφαρμογής και που έχουν, ήδη, ταχθεί ενώπιον της Βουλής εναντίον της ψήφισής του.

Δέον να σημειωθεί ότι, σε δύο, τουλάχιστον, περιπτώσεις στο πρόσφατο παρελθόν, οι δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου, ενεργώντας ως δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου απέρριψαν νομοθετήματα της Βουλής που διαφωνούσαν και που τους επηρέαζαν άμεσα, κρίνοντάς τα ως έκδηλα αντισυνταγματικά. Το πρώτο νομοθέτημα αφορούσε το «Πόθεν Έσχες», με βάση το οποίο ήταν υποχρεωμένοι και οι δικαστές, οι σύζυγοι και τα ανήλικα τέκνα τους να υποβάλλουν δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων στη Βουλή με σκοπό να ελέγχονται για αθέμιτο πλουτισμό. Το δεύτερο νομοθέτημα αφορούσε την ψήφιση νόμου που προέβλεπε αποκοπές και από τους μισθούς των δικαστών όταν ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική κρίση. Και τα δύο νομοθετήματα κρίθηκαν από τους δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου ως αντισυνταγματικά. Αποτέλεσμα, να σταματήσουν οι αποκοπές μισθών, ενώ μέχρι και σήμερα το δικαστικό σώμα δεν ελέγχεται για αθέμιτο πλουτισμό, παρόλο που αναλήφθηκε δέσμευση από πλευράς του Ανώτατου Δικαστηρίου ότι θα το ρύθμιζε με εσωτερικό κανονισμό προ εξαετίας. «Μέχρι σήμερα η δικαστική εξουσία δεν φρόντισε για τη ρύθμιση του ζητήματος αυτού που αποτελεί αποκλειστική δική της αρμοδιότητα. Αν είχε ρυθμιστεί από τους δικαστές ο έλεγχος του 'Πόθεν Έσχες', θα κέρδιζαν την αξιοπιστία τους», σχολίασε ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών και βουλευτής του ΔΗΣΥ κ. Δημήτρης Δημητρίου. Καταλήγοντας με τα εξής: «Αυτό που γίνεται σήμερα είναι καταρράκωση της αξιοπιστίας των θεσμών».

Γιατί είναι αντισυνταγματικός

Η ανώτερος δικηγόρος της Δημοκρατίας, κ. Ελένη Συμεωνίδου, μιλώντας χθες ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής, υποστήριξε ότι ο επίμαχος νόμος, όπως αυτός τροποποιήθηκε, είναι αντισυνταγματικός για τους εξής λόγους:

1Η συμπερίληψη των δικαστών, του γενικού εισαγγελέα και του βοηθού γενικού εισαγγελέα στο πεδίο εφαρμογής του νόμου προσκρούει στις πρόνοιες του άρθρου 158.3 του Συντάγματος. Όπως είπε, όλοι οι πιο πάνω κατά τον χρόνο διορισμού τους δεν υφίσταντο στις υποχρεώσεις που επιβάλλει τώρα ο νόμος, οι οποίες υποχρεώσεις μεταβάλλουν δυσμενώς τους όρους εργοδότησής τους, αφού κατά τον χρόνο διορισμού τους αποδέχθηκαν όρους εργοδότησης στους οποίους δεν περιλαμβανόταν τέτοια υποχρέωση υποβολής αιτήματος στην ανεξάρτητη ειδική επιτροπή για να εξασφαλίσουν άδεια για εργασία στον ιδιωτικό τομέα.

2 Η εν λόγω ρύθμιση αποτελεί επέμβαση στον τομέα της αποκλειστικής αρμοδιότητας και δικαιοδοσίας της δικαστικής εξουσίας κατά παράβαση της αρχής της διάκρισης των εξουσιών. Ο τρόπος ρύθμισης ελέγχου της εργασίας των δικαστών, μετά την αφυπηρέτησή τους, είναι ζήτημα αμιγώς δικαστικό και θα πρέπει να επαφίεται στην απόλυτη κρίση της δικαστικής εξουσίας να ρυθμίσει το ζήτημα αυτό.

3 Οι δικαστές, όπως και ο γενικός και ο βοηθός γενικός εισαγγελέας, δεν χαράσσουν πολιτική αλλά εφαρμόζουν τους νόμους. Δεν έρχονται σε επαφή με μελλοντικούς εργοδότες, αλλά παρέχουν νομικά ευρήματα προς διάδικους/υπουργεία/υπηρεσίες. Συνεπώς, δεν εξυπηρετείται το πνεύμα του νόμου.

Πυρ ομαδόν κατά δικαστών

Στον αντίποδα, οι βουλευτές της Επιτροπής Θεσμών υποστήριξαν ότι δεν επηρεάζονται οι όροι εργοδότησης των δικαστών, του γενικού εισαγγελέα και του βοηθού γενικού εισαγγελέα, διότι, ο εν λόγω νόμος εισάγει ρυθμίσεις οι οποίες αφορούν πολίτες που αποχώρησαν από το δικαστικό σώμα και από τη Νομική Υπηρεσία. Συνεπώς, δεν τίθεται ζήτημα παραβίασης του άρθρου 158.3 του Συντάγματος, ούτε και της αρχής της διάκρισης των εξουσιών.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, κ. Ανδρέας Πασιουρτίδης, ανέφερε ότι με βάση τον περί Δικηγόρων Νόμο που ψήφισε η Βουλή το 2012, απαγορεύεται για έναν χρόνο στους δικαστές που αφυπηρετούν να εμφανίζονται ως δικηγόροι σε δικαστήριο και διερωτήθηκε γιατί δεν αποτελεί αυτό ζήτημα για τη διάκριση των εξουσιών, αλλά αποτελεί ζήτημα ο νόμος που αναπέμφθηκε. «Δεν μπορούμε να επικαλούμαστε τη διάκριση των εξουσιών μόνο όταν δεν μας συμφέρει», υπέδειξε. Προσθέτοντας τα εξής: «Θεωρώ ότι θα έπρεπε να ήταν πιο διαλλακτικοί και οι δικαστές και οι εισαγγελείς, γιατί ο νόμος δεν τους απαγορεύει να εργαστούν, αλλά ζητά να παρουσιάσουν το αίτημά τους στην Επιτροπή και, εφόσον δεν υπάρχει σύγκρουση συμφέροντος, θα τους επιτραπεί. Δεν μπορούμε να επικαλούμαστε τη διαφάνεια και τη λογοδοσία, όμως να σταματά εκεί που ξεκινά η δικαστική εξουσία».

Από την πλευρά της, η βουλεύτρια των Οικολόγων κ. Αλεξάνδρα Ατταλίδου δήλωσε ότι «για σκοπούς ισονομίας και ισοπολιτείας, διαφάνειας και αποφυγής σύγκρουσης συμφέροντος, θα έπρεπε οι ίδιοι οι δικαστές, ο γενικός εισαγγελέας και ο βοηθός γενικός εισαγγελέας, να μη ζητούσαν αυτή την εξαίρεση».