Κόκκινο πανί οι βουλευτές για δικαστές μετά τον νόμο για τις ιδιωτικές μπίζνες

Δικαστές πνέουν τα μένεα κατά των βουλευτών εξαιτίας της πρόσφατης τροποποίησης που επέφεραν στην κείμενη νομοθεσία, θέτοντας περιορισμούς στην ιδιωτική απασχόληση των δικαστών που αφυπηρετούν. Θεωρούν ότι οι βουλευτές έχουν παραβιάσει, μεταξύ άλλων, την αρχή της διάκρισης των εξουσιών νομοθετώντας για το δικαστικό σώμα, παρά την έντονη διαφωνία του Ανώτατου Δικαστηρίου. Με την επίμαχη τροποποίηση στον νόμο που διέπει τον έλεγχο της ανάληψης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα από πρώην κρατικούς αξιωματούχους διαφωνεί και ο γενικός εισαγγελέας κ. Γιώργος Σαββίδης. Οι βουλευτές συμπεριέλαβαν και τον κ. Σαββίδη, όπως και τον βοηθό γενικό εισαγγελέα και τους δικαστές όλων των βαθμίδων στον κατάλογο των ελεγχόμενων αξιωματούχων, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι για τα πρώτα δύο χρόνια από την αφυπηρέτησή τους να ζητούν την έγκριση της ανεξάρτητης Τριμελούς Επιτροπής προτού αναλάβουν εργασία στον ιδιωτικό τομέα.

Αναπομπή ή προσφυγή

Η επίμαχη τροποποίηση του νόμου που ψήφισε η ολομέλεια της Βουλής στις 3/11/2022 δεν εφαρμόστηκε ακόμη διότι δεν υπογράφηκε από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Με δεδηλωμένη τη διαφωνία και των αξιωματούχων της Νομικής Υπηρεσίας, η εισήγηση προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη αναμένεται να είναι η αναπομπή του νόμου. Δηλαδή, να καλέσει τη Βουλή να επανεξετάσει τον νόμο για να αφαιρέσει από τον κατάλογο των ελεγχόμενων αξιωματούχων τους δικαστές, τον γενικό και βοηθό γενικό εισαγγελέα. Στην περίπτωση που η Βουλή επιμένει στην αρχική της θέσης, τότε το ζήτημα θα αχθεί ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου. Εάν ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αποφασίσει να υπογράψει τον νόμο ενεργώντας με πολιτικά και άλλα κριτήρια, εφόσον αυτή η νομοθεσία στοχεύει στην ενίσχυση της διαφάνειας και στην καταπολέμηση της διαφθοράς, θεωρείται βέβαιο ότι η συνταγματικότητά του τροποποιητικού νόμου θα αμφισβητηθεί από επηρεαζόμενους δικαστές ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου. Όπως έγινε άλλωστε και στο παρελθόν, όταν οι βουλευτές νομοθέτησαν για αποκοπές στους μισθούς των δικαστών λόγω της οικονομικής κρίσης. Το Ανώτατο Δικαστήριο δικαίωσε τους δικαστές που προσέφυγαν ενώπιόν του, οι μισθοί των δικαστών αποκαταστάθηκαν και στη συνέχεια το δικαστικό Σώμα αποφάσισε την οικειοθελή παραχώρηση ενός ποσοστού από τους μισθούς των δικαστών όλων των βαθμίδων.

Γιατί διαφωνούν οι δικαστές

Το Ανώτατο Δικαστήριο διατύπωσε τη διαφωνία του και γραπτώς στη Βουλή, υποδεικνύοντας τα εξής: Οι δικαστές, ως εκ της θέσης τους, δεν κατέχουν οποιαδήποτε προνομιακή πληροφόρηση ώστε να κινδυνεύει το δημόσιο συμφέρον στην περίπτωση που εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα μετά την αφυπηρέτησή τους. Επιπρόσθετα, επισημάνθηκε ότι προβλέπεται ήδη στον περί Δικηγόρων Νόμο σχετικός περιορισμός αναφορικά με την ανάληψη εργασίας από δικαστές μετά την αφυπηρέτησή τους. Σύμφωνα με την εν λόγω πρόνοια, πρόσωπο το οποίο κατέχει δικαστικό λειτούργημα δεν δικαιούται να εμφανίζεται ως δικηγόρος ενώπιον οποιουδήποτε δικαστηρίου για περίοδο ενός έτους από την αποχώρηση ή αφυπηρέτησή του.

Με την ψήφιση της επίμαχης τροποποίησης διαφώνησε και η ίδια η πρόεδρος της ανεξάρτητης Τριμελούς Επιτροπής που ελέγχει την ανάληψη της εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, εισαγγελέας της Δημοκρατίας κ. Έλενα Ζαχαριάδου. Όπως είπε, η συμπερίληψη των δικαστών στις πρόνοιες του οικείου νόμου αντίκειται στη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Επιπροσθέτως, επισήμανε ότι κατ’ επιταγήν του άρθρου 158 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, η αντιμισθία και οι λοιποί όροι υπηρεσίας οιουδήποτε δικαστή δεν δύνανται να μεταβληθούν δυσμενώς για αυτόν μετά τον διορισμό του.

Διαφωνεί και ο γεν. εισαγγελέας

Η εκπρόσωπος του γραφείου του γενικού εισαγγελέα, μιλώντας ενώπιον της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, κάλεσε τους βουλευτές να μην προχωρήσουν στην επίμαχη τροποποίηση του νόμου, τονίζοντας ότι ο γενικός εισαγγελέας και ο βοηθός γενικός εισαγγελέας απολαύουν τους ίδιους όρους εργασίας με αυτούς των δικαστών και σύμφωνα με το άρθρο 158 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν δύνανται να μεταβληθούν οι όροι εργασίας τους. Επιφυλάξεις για τη συμπερίληψη των δικαστών, του γενικού εισαγγελέα και του βοηθού γενικού εισαγγελέα στις πρόνοιες του οικείου νόμου εξέφρασε και η εκπρόσωπος του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού του Υπουργείου Οικονομικών. Όπως είπε, η εν λόγω εισήγηση δεν συνάδει με το πνεύμα και τη φιλοσοφία του νόμου.

Γιατί πρέπει να ελέγχονται

Βουλευτές, μιλώντας χθες στον «Π», εξέφρασαν την ελπίδα ότι ο τροποποιητικός νόμος θα εφαρμοστεί. Όπως είπαν, πρέπει να υπόκεινται σε έλεγχο και οι δικαστές, όπως και ο γενικός και ο βοηθός γενικός εισαγγελέας, σε περίπτωση που επιθυμούν να αναλάβουν εργασία στον ιδιωτικό τομέα μετά την αφυπηρέτησή τους, όπως συμβαίνει με τους υπόλοιπους κρατικούς αξιωματούχους. Υπέδειξαν ότι δεν τίθεται για τους ίδιους θέμα διάκρισης εξουσιών, διότι η Βουλή νομοθέτησε για μια διαδικασία που ενεργοποιείται μετά τον τερματισμό της ιδιότητας του δικαστή.

Η τεράστια σημασία του νόμου

Ο νόμος περί του ελέγχου της ανάληψης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα από πρώην κρατικούς αξιωματούχους και ορισμένους πρώην υπαλλήλους του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα εφαρμόζεται από το 2007. Με διάφορες τροποποιήσεις που επήλθαν τα τελευταία 15 χρόνια, ο νόμος κατέστη πιο αποτελεσματικός. Παράλληλα, διευρύνθηκε ο κατάλογος των αξιωματούχων και των ανώτερων δημόσιων λειτουργών που θα πρέπει να αποτείνονται εκ των προτέρων στην ανεξάρτητη Τριμελή Επιτροπή για να εξασφαλίζουν άδεια πριν εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα. Αυτή η υποχρέωση ισχύει για τα πρώτα δύο χρόνια από την αφυπηρέτηση ή την αποχώρηση από το δημόσιο αξίωμα ή θέση. Ο στόχος αυτής της πολύ σημαντικής νομοθεσίας είναι τριπλός:

• Να μην τίθεται σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον από τη χρησιµοποίηση της προνοµιακής πληροφόρησης την οποία πρώην κρατικοί αξιωματούχοι και ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι κατέχουν λόγω της θέσης που είχαν προς όφελος νοµικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου ή φυσικών προσώπων και ενάντια στο κράτος. Αξίζει να αναφερθεί ότι, η αρμόδια Επιτροπή σε αρκετές περιπτώσεις δεν επέτρεψε σε πρώην αξιωματούχους και δημόσιους υπαλλήλους (Κλ. Α13 και άνω) να αναλάβουν συγκεκριμένη εργασία στον ιδιωτικό τομέα, διότι, διαπίστωσε συνάφεια με τα καθήκοντα που εκτελούσαν στο δημόσιο.
• Να αποτρέπει κρατικούς αξιωματούχους και ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους από το να ενεργούν για προσωπικό συµφέρον και συνεπώς ενάντια στο δηµόσιο συµφέρον κατά τη διάρκεια της εργοδότησής τους στη δηµόσια υπηρεσία ή κατά τη διάρκεια της θητείας τους.
• Επιτυγχάνεται διαφάνεια στη δημόσια ζωή, εξυπηρετεί την παρεμπόδιση της εκμετάλλευσης δημοσίου αξιώματος, θέσης ή ιδιότητας και αποσκοπεί στην πρόληψη και καταπολέμηση της διαπλοκής και διαφθοράς στη δημόσια ζωή.