Ξεκινά η εκμετάλλευση του φυσικού μας αερίου - Τα τρία σενάρια και ποιο προτιμά η Κύπρος

Η πολύ πρόσφατη νέα ανακάλυψη φυσικού αερίου στον γεωτρητικό στόχο «Κρόνος-1/Cronos-1», του θαλάσσιου τεμαχίου 6 της κυπριακής ΑΟΖ, συνέβαλε στην αναζωπύρωση τού ενδιαφέροντος για τον ενεργειακό διάδρομο της Ανατολικής Μεσογείου που συζητούν χώρες της περιοχής, σε μια κοινή προσπάθεια για να καταστεί, το συντομότερο δυνατόν, μία εναλλακτική πηγή ενεργειακού ανεφοδιασμού της ΕΕ. Τέλη Αυγούστου, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας ανακοίνωσε ότι ολοκληρώθηκαν με επιτυχία οι εργασίες της ερευνητικής γεώτρησης «Cronos-1», εντός του μπλοκ 6 της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας, από την κοινοπραξία των Εni Cyprus Limited και Total Energies EP Cyprus BV. Η εκτεταμένη ανάλυση των δεδομένων καταδεικνύει ότι ο ταμιευτήρας που ανακαλύφθηκε έχει χαρακτηριστικά καλής μέχρι και εξαιρετικής ποιότητας και διαθέτει, σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις, συνολική ποσότητα φυσικού αερίου 2,5 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών (tcf).

Υπάρχει βιασύνη

Ο υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης, σε δηλώσεις του στα ΜΜΕ στη Νέα Υόρκη (22/9/2022), όπου συνοδεύει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, είπε ότι -σε συνάντησή του με την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτόρια Νιούλαντ, στην παρουσία του Τζέφρι Πάιατ, πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα και νυν αρμόδιου για θέματα Ενέργειας στο αμερικανικό ΥΠΕΞ- συζητήθηκαν «τα θέματα ενέργειας, της ηλεκτρικής διασύνδεσης, αλλά και των αποτελεσμάτων των πρόσφατων γεωτρήσεων». Αναμένονται ίσως και άλλα αποτελέσματα, συμπλήρωσε, σημειώνοντας παράλληλα ότι «πρέπει να κινηθούν σύντομα οι εταιρείες – διότι είναι οι εταιρείες που είναι υπεύθυνες, η ΕΝΙ στην προκειμένη περίπτωση, η οποία έχει πρόθεση να κινηθεί σύντομα για τη μεταφορά του φυσικού αερίου, υπό τη μορφή LNG, πολύ πιθανόν διά των δύο τερματικών της Αιγύπτου, προς την Ευρώπη το συντομότερο δυνατόν, η οποία το έχει ανάγκη, διότι δεν μιλάμε για μακροπρόθεσμες λύσεις, αλλά για πολύ βραχυπρόθεσμες». Χαρακτηριστικά, ανέφερε ότι «αυτές τις μέρες είχαμε πάρα πολλές συναντήσεις και διμερείς, αλλά και τριμερείς». Είπε, ακόμα, ότι όπως γίνεται πάντοτε στη Νέα Υόρκη, πραγματοποιήθηκε και η καθιερωμένη Τριμερής Συνάντηση με τους υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και Αιγύπτου. «Είχαμε ειδικά θέματα να συζητήσουμε αυτή τη φορά, τα οποία αποτελούσαν θέματα και της συνεργασίας που μπορούμε να έχουμε με άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, υπό τη μορφή 3 συν 1», πρόσθεσε ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών.

Τρία σενάρια

Πίσω από τις δηλώσεις του Ιωάννη Κασουλίδη κρύβεται μια τεράστια προσπάθεια που καταβάλλεται το τελευταίο διάστημα για να επισπευσθεί η ανάπτυξη των κυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, λόγω της επείγουσας ανάγκης που δημιουργήθηκε στην Ευρώπη μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία. Η ΕΝΙ έχει ενημερώσει σχετικά την κυβέρνηση και εξετάζονται διάφορα σενάρια για την πολύ γρήγορη εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου, με κυριότερα τα εξής τρία: (1ον) Μεταφορά του κυπριακού φυσικού αερίου στα τερματικά της Αιγύπτου για υγροποίηση (LNG) και απ’ εκεί μεταφορά τού στην Ευρώπη, (2ον) Εγκατάσταση πλωτής πλατφόρμας υγροποίησης φυσικού αερίου πάνω από το κοίτασμα [FLNG (Floating Liquefied natural gas) για επί τόπου εξόρυξη, αποθήκευση, υγροποίηση] και (3ον) Συνδυασμός των δύο προηγούμενων λύσεων. Η Κυπριακή Δημοκρατία προκρίνει το 3^ο σενάριο και για (γεω)πολιτικούς λόγους που έχουν να κάνουν με Κυπριακό/Τουρκία, εκτός από οικονομικούς (θα μπορούσε να προμηθεύεται και η Κύπρος φυσικό αέριο για τις εγχώριες ανάγκες της και να μην περιμένει πότε και εάν θα γίνει η ανάπτυξη του «Αφροδίτη»).

Κρίσιμη γεώτρηση

Το πλοίο-γεωτρύπανο «Tungsten Explorer», που εργάστηκε στο «Κρόνος-1», έχει μετακομίσει πλέον στον κοντινό στόχο «Δίας-1/Zeus-1», και διενεργεί μία κρίσιμη νέα ερευνητική γεώτρηση στο τεμάχιο 6 προκειμένου να εκτιμηθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι ποσότητες φυσικού αερίου στον εν λόγω γεωτρητικό στόχο. Η ΕΝΙ έχει ενημερώσει την κυβέρνηση ότι είναι έτοιμη να κινηθεί αμέσως για τις επιβεβαιωτικές διαδικασίες -μπορεί να γίνουν με σεισμικές έρευνες/μελέτες, για να μην χρειαστεί νέα γεώτρηση- ώστε να αρχίσει το συντομότερο δυνατόν η ανάπτυξη των κοιτασμάτων.

Συναντήσεις/Δηλώσεις

Τη fast-track αξιοποίηση του κυπριακού φυσικού αερίου καταδεικνύουν και οι εξής σχετικές συναντήσεις/δηλώσεις που έγιναν τις τελευταίες ημέρες:

Α. Αρχές Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο Μιλάνο η Διεθνής Έκθεση Ενέργειας Gastech 2022. Η υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, συμμετείχε σε υπουργική συζήτηση με θέμα «Ξεκλειδώνοντας και επιταχύνοντας το δυναμικό φυσικού αερίου της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου» και συμπροήδρευσε με τον υπουργό Πετρελαίου της Αιγύπτου, Tarek El Molla, συζήτησης στρογγυλής τραπέζης με τον τίτλο «Strategic Leadership Roundtable», που συνδιοργάνωσαν στο περιθώριο της Gastech ο διεθνής οργανισμός East Mediterranean Gas Forum (EMGF) και το Egypt Petroleum Show (EGYPS), με θέμα τις προοπτικές που δημιουργούνται για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου και της Βορείου Αφρικής («The East Med and North African Gas Opportunity»). Σύμφωνα με το Reuters, ο επικεφαλής της ιταλικής πετρελαϊκής εταιρείας ΕΝΙ (Chief Operating Officer), Guido Brusco, ανέφερε ότι η εταιρεία του θα μπορούσε να αντικαταστήσει πλήρως τις ανάγκες της Ευρώπης σε ρωσικό αέριο έως το 2025, αντλώντας πρόσθετους πόρους από κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου. Υπενθυμίζεται ότι η ENI εκμεταλλεύεται το τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου Zohr τής ΑΟΖ της Αιγύπτου, έχει κάνει ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ και μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο ιταλικός ενεργειακό όμιλος EΝΙ και η αλγερινή πετρελαϊκή εταιρεία Sonatrach συμφώνησαν να αυξήσουν την παραγωγή αλγερινού φυσικού αερίουμ ώστε να φθάσουν τα 9 δισ. κυβικά μέτρα επιπλέον κάθε χρόνο μέχρι το 2023-’24.

Β. Αμέσως μετά το Μιλάνο, στο Έκτακτο Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στις Βρυξέλλες, η Ευρωπαία υπουργός Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, προτεραιοποίησε συνάντησή της με την αρμόδια Κύπρια υπουργό, Νατάσα Πηλείδου, στην οποία εξέφρασε το μεγάλο ενδιαφέρον για τη συνεισφορά της Κύπρου προς ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης μέσα από τις ανακαλύψεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Οι δυο τους αντάλλαξαν απόψεις σε σχέση με την πιθανή επίσπευση του πλάνου ανάπτυξης των κοιτασμάτων και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ και την προσπάθεια της Ευρώπης για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Η κ. Πηλείδου ανακοίνωσε επικείμενη επίσκεψη της Ευρωπαίας επιτρόπου Ενέργειας στην Κύπρο (τον Οκτώβριο) για να συμμετάσχει σε συνέδριο του East Mediterranean Gas Forum, όπου, όπως τόνισε, «θα συνεχιστεί και η συζήτηση για το κατά πόσο μπορεί να δρομολογηθεί με πιο γρήγορα βήματα η ανάπτυξη των κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ, η οποία όντας ευρωπαϊκή περιοχή θεωρείται και προτεραιότητα όσον αφορά την απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το ρωσικό φυσικό αέριο».

Γ. Φαίνεται να μην είναι τυχαία η επίσκεψη στην Κύπρο, την περασμένη Δευτέρα, (19/9/2022) της υπουργού Ενέργειας τού Ισραήλ, Καρίν Ελχαράρ, για να συζητήσει με την Κύπρια ομόλογό της, Νατάσα Πηλείδου, τρόπους επίλυσης τής διαφοράς για το κοίτασμα «Αφροδίτη» του μπλοκ «12» της κυπριακής ΑΟΖ (διεκδικούν μερίδιο οι Ισραηλινοί/κοίτασμα «Ισάι»). Οι δύο πλευρές έχουν καταλήξει σε οδικό χάρτη που θα οδηγήσει σε συμφωνία. Η κ. Πηλείδου δήλωσε σχετικά ότι «θα αποζημιωθεί το Ισραήλ λόγω του ότι η Κύπρος θα αναλάβει την ανάπτυξη ολόκληρου του κοιτάσματος». Η Κύπρια υπουργός ανέφερε, ακόμη, ότι «ευελπιστούμε ότι όλα θα πάνε ομαλά, τέλος του χρόνου αναμένουμε το τελικό προσχέδιο του πλάνου ανάπτυξης (τού «Αφροδίτη» από τη Chevron), το οποίο θα επεξεργαστεί και θα εγκρίνει η Κυπριακή Δημοκρατία». Άρα, εξετάζεται το σενάριο της δημιουργίας κατάλληλων συνεργειών στην Ανατολική Μεσόγειο προς μία βιώσιμη περιφερειακή αγορά φυσικού αερίου, προμηθεύοντας την ΕΕ με φυσικό αέριο στο άμεσο μέλλον.

Δ. Οι προαναφερθείσες συναντήσεις και δηλώσεις του Κύπριου ΥΠΕΞ, Ιωάννη Κασουλίδη, στη Νέα Υόρκη, την εβδομάδα που μας πέρασε.

Ο ενεργειακός χάρτης της κυπριακής ΑΟΖ

Η σημερινή εικόνα της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης σε σχέση με τα αδειοδοτημένα τεμάχια, τις άδειες που έχουν δοθεί σε πετρελαϊκές εταιρείες για έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και οι ποσότητες κυπριακού φυσικού αερίου που έχει ανακαλυθεί μέχρι σήμερα, είναι η εξής:

Ι. Άδειες Υδρογονανθράκων

Είναι αδειοδοτημένα τα 10 από τα 13 Ερευνητικά Τεμάχια (ΕΤ):

1. ΕΤ 2: Eni (60%) / TotalEnergies (20%) / KOGAS (20%) – Διαχειριστής: Eni

2. ΕΤ 3: Eni (50%) / TotalEnergies (30%) / KOGAS (20%) – Διαχειριστής: Eni

3. ΕΤ 5: ExxonMobil (60%) / Qatar Energy (40%) – Διαχειριστής: ExxonMobil

4. ΕΤ 6: Eni (50%) / TotalEnergies (50%) – Διαχειριστής: Eni

5. ΕΤ 7: TotalEnergies (50%) / Eni (50%) – Διαχειριστής: TotalEnergies

6. ΕΤ 8: Eni (60%) / TotalEnergies (40%) – Διαχειριστής: Eni

7. ΕΤ 9: Eni (60%) / TotalEnergies (20%) / KOGAS (20%) – Διαχειριστής: Eni

8. ΕΤ 10: ExxonMobil (60%) / Qatar Energy(40%) – Διαχειριστής: ExxonMobil

9. ΕΤ 11: TotalEnergies (50%) / Eni (50%) – Διαχειριστής: TotalEnergies

10. ΕΤ 12: Chevron (35%) / Shell (35%) / NewMed Energy (30%) – Διαχειριστής: Chevron

ΙΙ. Γεωτρήσεις και αποτελέσματα

Μέχρι στιγμής έχουν γίνει τέσσερις (4) ανακαλύψεις φυσικού αερίου ως αποτέλεσμα οκτώ (8) ερευνητικών γεωτρήσεων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας:

(α) Ερευνητικό Τεμάχιο 12 / «Αφροδίτη» [Chevron, NewMed Energy, Shell]:

* Ερευνητική γεώτρηση το 2011 και επιβεβαιωτική γεώτρηση το 2013

*Ανακάλυψη φυσικού αερίου 4,45 tcf (ανακτήσιμες ποσότητες)

*Κήρυξη εμπορευσιμότητας το 2015

*Με βάση το Σχέδιο Ανάπτυξης που είχε συμφωνηθεί μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και κοινοπραξίας, τον Νοέμβριο του 2019, προνοείται η μεταφορά του φυσικού αερίου του «Αφροδίτη» με αγωγό σε ένα από τα τερματικά υγροποίησης της Αιγύπτου, όπου θα υγροποιείται, με στόχο τις πρώτες εξαγωγές προς την Ευρώπη το 2027

*Στην παρούσα φάση η κοινοπραξία επεξεργάζεται το βελτιστοποιημένο Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής του «Αφροδίτη», το οποίο αναμένεται να τεθεί ενώπιον της Κυπριακής Δημοκρατίας στο τέλος του χρόνου

*Επιπλέον, εντός του πρώτου τριμήνου του 2023, η Chevron προγραμματίζει τη νέα γεώτρηση αξιολόγησης στο «Αφροδίτη».

(β) Ερευνητικό Τεμάχιο 6 / «Καλυψώ» [ENI/TotalEnergies]:

*Ερευνητική γεώτρηση το 2018

*Ανακαλύφθηκε ταμιευτήρας φυσικού αερίου εξαιρετικής ποιότητας

*Τα αποτελέσματα του «Καλυψώ» είναι ακόμα υπό αξιολόγηση και τα γεωλογικά δεδομένα που προέκυψαν από τη γεώτρηση «Κρόνος» θα αξιοποιηθούν, μεταξύ άλλων, και για την εκτίμηση των διαθέσιμων ποσοτήτων στο εν λόγω κοίτασμα.

(γ) Ερευνητικό Τεμάχιο 6 / «Κρόνος-1» [ENI/TotalEnergies]:

*Ερευνητική γεώτρηση το 2022

*Προκαταρκτικές εκτιμήσεις για την ποσότητα που ανέρχεται στα 2,5 tcf (gas in place)

*Σύμφωνα με την ΕΝΙ, ο ταμιευτήρας που ανακαλύφθηκε έχει χαρακτηριστικά καλής μέχρι εξαιρετικής ποιότητας

*Γίνονται ήδη μελέτες από την κοινοπραξία για εξεύρεση τρόπων επίσπευσης και βέλτιστης αξιοποίησης της ανακάλυψης, συμβάλλοντας και στις προσπάθειες της ΕΕ για ενίσχυση της ενεργειακής της ασφάλειας.

Σημειώνεται ότι στις 21 Αυγούστου 2022 το γεωτρύπανο «Tungsten Explorer» μετέβηκε στον στόχο «Δίας-1/Zeus-1», του «6», προκειμένου να εκτιμηθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι ποσότητες φυσικού αερίου στον εν λόγω θαλάσσιο τεμάχιο. Αναμένεται ολοκλήρωση τής γεώτρησης, από την κοινοπραξία ΕΝΙ/ΤΟΤΑL, στους επόμενους δύο περίπου μήνες.

(δ) Ερευνητικό Τεμάχιο 10 / «Γλαύκος» (ExxonMobil/QatarEnergy):

*Ανακάλυψη φυσικού αερίου το 2019 της τάξης των 5-8 tcf (gas in place)

*H γεώτρηση αξιολόγησης της ανακάλυψης ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2022

*Η γεώτρηση κατέδειξε την παρουσία ταμιευτήρα φυσικού αερίου με χαρακτηριστικά υψηλής ποιότητας. Η κοινοπραξία θα προχωρήσει σε λεπτομερή ανάλυση και αξιολόγηση των δεδομένων που έχουν συλλεγεί, για τον ακριβέστερο προσδιορισμό των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών του ταμιευτήρα, αλλά και των δυνητικών επιλογών ανάπτυξης και εμπορευματοποίησης της ανακάλυψης.

kateliadi@politis-news.com

________________________________