Πλήρης έλεγχος γενικού εισαγγελέα για υποθέσεις διαφθοράς στην Αστυνομία – Τροποποίηση νομοθεσίας για υπό κάλυψη αστυνομικούς

Μόνο ο γενικός εισαγγελέας ή εισαγγελέας που θα έχει οριστεί από τον γενικό εισαγγελέα θα μπορεί να αναθέτει καθήκοντα υπό κάλυψη αστυνομικού, σε αστυνομικό ο οποίος υπηρετεί στην Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας (ΥΕΕΑ).

Το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε και κατέθεσε στη Βουλή τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας, ώστε οι εξουσίες που έχει ο αρχηγός Αστυνομίας στις επιχειρήσεις της ΥΕΕΑ να ασκούνται από τον γενικό εισαγγελέα, για προφανείς λόγους, αφού η υπηρεσία έχει την εξουσία να ελέγχει έως και τον αρχηγό στην οποίο υπάγεται διοικητικά αλλά όχι επιχειρησιακά.

Μετά την τροποποίηση που αναμένεται να εγκριθεί, η εξουσιοδότηση, η επικύρωση ή ο τερματισμός της εξουσιοδότησης για υπό κάλυψη αστυνομικό, θα ανήκει αποκλειστικά στον γενικό εισαγγελέα, ή σε εισαγγελέα που θα έχει εξουσιοδοτήσει για να εποπτεύει την επιχείρηση.

Ελέγχονται όλοι

Η ΥΕΕΑ, που λειτουργεί από το 2018, έχει ευρείες εξουσίες και μπορεί να ελέγχει για υποθέσεις διαφθοράς όλα τα μέλη της Αστυνομίας, χωρίς καμία απολύτως παρέμβαση από την ηγεσία της Αστυνομίας, ή οποιονδήποτε άλλο αξιωματικό ή μέλος του σώματος. Τα μέλη της ΥΕΕΑ λαμβάνουν οδηγίες και ενημερώνουν τον γενικό εισαγγελέα και μπορούν κάτω από προϋποθέσεις να κάνουν έρευνες σε οποιοδήποτε γραφείο ή υπηρεσία της Αστυνομίας, σε οχήματα, πλοία, ελικόπτερα κ.λπ. Μπορούν να κατάσχουν στοιχεία και να τα χρησιμοποιούν αποκλειστικά για τους λόγους για τους οποίους γίνεται μια επιχείρηση. Επίσης, κάτω από προϋποθέσεις, μπορούν να έχουν πρόσβαση σε στοιχεία τραπεζών, σε στοιχεία του Τμήματος Φορολογίας, αλλά και σε τηλεπικοινωνιακά δεδομένα.

Δικλείδες ασφαλείας

Μέχρι σήμερα, μέλη της Αστυνομίας που λειτουργούν υπό κάλυψη (μυστικοί) θα έπρεπε να εξουσιοδοτηθούν από τον αρχηγό Αστυνομίας. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση των αστυνομικών της ΥΕΕΑ. Από τη λειτουργία της υπηρεσίας, διαπιστώθηκε ότι ο βασικός νόμος έχει σημαντικό κενό, καθώς σε μια επιχείρηση εναντίον αστυνομικού ή αστυνομικών για διαφθορά, και εποπτεύεται από τον γενικό εισαγγελέα, και θα έπρεπε να ζητηθεί η εξουσιοδότηση του αρχηγού Αστυνομίας ώστε κάποιος να λειτουργήσει υπό κάλυψη.

Για να δοθεί σε κάποιον εξουσιοδότηση να λειτουργήσει ως υπό κάλυψη αστυνομικός, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη «(α) Η επικινδυνότητα της επιχείρησης, (β) το ενδεχόμενο και η έκταση πιθανής επέμβασης στην ιδιωτική ζωή των επηρεαζόμενων προσώπων (γ) οι πιθανές προβλέψιμες συνέπειες σε τρίτα πρόσωπα και (δ) η ασφάλεια και ευημερία του υπό κάλυψη αστυνομικού και της οικογένειάς του».

Μπορούν να «παρανομούν»

Σύμφωνα με τους κανονισμούς που διέπουν τους υπό κάλυψη αστυνομικούς, στο πλαίσιο «έρευνας ή επιχείρησης, με σκοπό τη διαφύλαξη της αποστολής του, δύναται να ενεργεί και να συμπεριφέρεται κατά τρόπο που εξυπηρετεί την αποστολή του, έστω και αν η συμπεριφορά αυτή ενέχει παρανομία, στον βαθμό που αυτό είναι επιτρεπτό».

Ωστόσο, ο υπό κάλυψη αστυνομικός δεν μπορεί «να υποκινεί οποιοδήποτε πρόσωπο στη διάπραξη αδικήματος με σκοπό την παγίδευση του προσώπου αυτού».

Σε υπό κάλυψη αστυνομικούς, είναι δυνατόν να εκδοθούν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ταυτότητες με άλλα στοιχεία για σκοπούς προστασίας της πραγματικής τους ταυτότητας.

Πρέπει να σημειωθεί ότι, άτομα που παρέχουν πληροφορίες στην ΥΕΕΑ για διαφθορά στην Αστυνομία, αν αποδειχθεί ότι επιχείρησαν εις γνώση τους να παραπλανήσουν, υπόκεινται σε ποινική δίωξη και κινδυνεύουν με φυλάκιση ή χρηματική ποινή που φτάνει έως τις €100.000.

Εξουσίες στον εισαγγελέα

Σύμφωνα με την τροποποίηση που κατατέθηκε στη Βουλή, ο γενικός εισαγγελέας ή εισαγγελέας που θα οριστεί από τον γενικό εισαγγελέα, θα ασκεί και άλλες εξουσίες που μέχρι σήμερα ασκούνται από τον γενικό εισαγγελέα.

Για παράδειγμα, ο γενικός εισαγγελέας θα έχει λόγο στην επιλογή του επικεφαλής και των μελών της ΥΕΕΑ. Τα μέλη της υπηρεσίας μπορούν να υπηρετήσουν μόνο μέχρι τέσσερα χρόνια και σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να δοθεί παράταση υπηρεσίας ακόμα δύο ετών.

Ο επικεφαλής είναι ανώτερος αξιωματικός της Αστυνομίας και θα διορίζεται κατόπιν διαβούλευσης του γενικού εισαγγελέα με τον αρμόδιο υπουργό.

Επειδή τα μέλη της ΥΕΕΑ πρέπει να έχουν συγκεκριμένα προσόντα και χαρακτηριστικά, η επιβεβαίωση των προσόντων τους θα γίνεται από τριμελή επιτροπή που θα ορίζει ο υπουργός με έγκριση του γενικού εισαγγελέα.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι κανένας αστυνομικός δεν μπορεί να μετατεθεί στην ΥΕΕΑ, αν δεν το επιθυμεί ο ίδιος.

Περίσκεψη

Μέλη της Αστυνομίας που μίλησαν στον «Π» ανέφεραν ότι υπάρχει έντονος προβληματισμός μεταξύ των αστυνομικών που επιλέγονται και θέλουν να υπηρετήσουν στην ΥΕΕΑ, λόγω της φύσης της αποστολής που αναλαμβάνουν. Εκ των πραγμάτων, θα είναι υποχρεωμένοι να ερευνούν συναδέλφους τους, με τους οποίους είτε έχουν υπηρετήσει μαζί, είτε θα υπηρετήσουν μετά τη μετάθεσή τους από την ΥΕΕΑ. Το γεγονός αυτό αποτρέπει κάποιους αστυνομικούς από τη δήλωση ενδιαφέροντος για μετάθεση στην ΥΕΕΑ, ενώ κάποιοι υποστηρίζουν ότι μπορεί και η ενασχόλησή τους με τη διαφθορά εντός της Αστυνομίας να έχει υπηρεσιακές επιπτώσεις στους ίδιους ως προς την ανέλιξή τους, αφού κάποια στιγμή ίσως αξιολογηθούν από άτομα που έχουν ερευνήσει.