Ποινικό αδίκημα όλες οι πράξεις που παραπέμπουν σε bullying - Αυστηρές ποινές σε εκπαιδευτικούς που δεν θα καταγγέλλουν

Την ποινικοποίηση του εκφοβισμού γνωστού ως «bullying» σε όλες του τις μορφές προβλέπει η πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ που τίθεται σήμερα επί τάπητος προς εξέταση ενώπιον της Επιτροπής Νομικών της Βουλής. Παράλληλα, η πρόεδρος της Βουλής κ. Αννίτα Δημητρίου με επιστολή της προς τον υπουργό Παιδείας κ. Πρόδρομο Προδρόμου ζήτησε να τεθεί σε εφαρμογή το ταχύτερο η νομοθεσία για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του σχολικού εκφοβισμού, η οποία ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 2020, αλλά δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ. Ο υπουργός Παιδείας απάντησε ότι η νομοθεσία θα εφαρμοστεί μόλις αναβαθμιστούν οι υφιστάμενες δομές, επισημαίνοντας ότι στο υπουργείο του λειτουργούν συντεταγμένες δομές και όργανα με αποστολή τόσο την πρόληψη, όσο και την αντιμετώπιση των σχετικών προβλημάτων στα σχολεία.

Το κενό της νομοθεσίας

Όπως αναφέρει στην αιτιολογική έκθεση της πρότασης νόμου ο βουλευτής του ΑΚΕΛ κ. Ανδρέας Πασιουρτίδης, που ετοίμασε την προτεινόμενη νομοθεσία και την κατέθεσε εκ μέρους του ΑΚΕΛ, τα είδη του εκφοβισμού είναι πολύ διαφορετικά και δεν έχουν πάντα την ίδια μορφή: Εκτός από τη σωματική βία περιλαμβάνει σεξουαλική βία, απειλές, πειράγματα, κοινωνικό αποκλεισμό και ψυχολογική βία και έχει πλέον εξαπλωθεί και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Παρόλο που κάποια από τα συστατικά του εκφοβισμού όπως η σωματική και η σεξουαλική βία αποτελούν αυτοτελώς ποινικά αδικήματα, στην πλειοψηφία τους οι πράξεις που διαπράττονται προς τον σκοπό του εκφοβισμού δεν ποινικοποιούνται από τον Ποινικό Κώδικα ή οποιονδήποτε άλλον νόμο της Δημοκρατίας. Με τον κ. Πασιουρτίδη να τονίζει εμφαντικά ότι τα μέτρα πρόληψης δεν είναι αρκετά. «Η καταπολέμηση του φαινομένου του εκφοβισμού απαιτεί και την ποινικοποίησή του ώστε να αντιμετωπιστεί η νοοτροπία της ατιμωρησίας που αναπτύσσεται στον θύτη και να παρασχεθεί ικανοποιητική προστασία στο θύμα», σημειώνει.

Οι ποινές και τα αδικήματα

Η πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ προβλέπει τη συμπερίληψη των ακόλουθων νέων άρθρων στον Ποινικό Κώδικα:

1. Πρόσωπο το οποίο επανειλημμένα προβαίνει σε συμπεριφορά που συνιστά παρενόχληση με σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ή της υπόληψης του θύματος ή τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού, μειωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος, είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα δύο έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €5.000 ή σε αμφότερες τις ποινές, νοουμένου ότι η πράξη δεν τιμωρείται αυστηρότερα από τις διατάξεις οποιουδήποτε άλλου εν ισχύι Νόμου.

2. Σε περίπτωση που το πρόσωπο που προβαίνει στην πιο πάνω συμπεριφορά που συνιστά παρενόχληση είναι σε θέση ισχύος έναντι του θύματος, όπως είναι για παράδειγμα η σχέση εργοδότη με εργοδοτούμενο, το πρόσωπο το οποίο προβαίνει στην τοιαύτη συμπεριφορά υπόκειται, σε περίπτωση καταδίκης του, σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000 ή σε αμφότερες τις ποινές, νοουμένου ότι η πράξη αυτή δεν τιμωρείται αυστηρότερα από τις διατάξεις οποιουδήποτε άλλου εν ισχύι Νόμου.

3. Πρόσωπο που παραλείπει να καταγγείλει περίπτωση συμπεριφοράς που συνιστά παρενόχληση σε βάρος ανήλικου προσώπου ή προσώπου με σοβαρές διανοητικές ή ψυχικές ανεπάρκειες που περιέρχεται σε γνώση του, διαπράττει αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα €1.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.

4. Κατά την επιμέτρηση της ποινής το δικαστήριο λαμβάνει ως επιβαρυντική περίσταση το γεγονός ότι το πρόσωπο που παραλείπει να καταγγείλει ή δεν προωθεί καταγγελία είναι εκπαιδευτικός, λειτουργός των κοινωνικών υπηρεσιών ή επαγγελματίας υγείας όπως ψυχίατρος, ιατρός οποιασδήποτε άλλης ειδικότητας, νοσηλευτής, ψυχολόγος ή άλλος επαγγελματίας με συναφείς προς το αντικείμενο δραστηριότητες. Κατά την επιμέτρηση της ποινής δεν θα αποτελεί υπεράσπιση για τους πιο πάνω επαγγελματίες το ότι παρέλειψαν να προβούν σε καταγγελία λόγω του επαγγελματικού τους απορρήτου.

H παρέμβαση Αννίτας

Η πρόεδρος της Βουλής κ. Αννίτα Δημητρίου με επιστολή της στις 14/4/2022 προς τον υπουργό Παιδείας κ. Πρόδρομο Προδρόμου ζήτησε να εφαρμοστεί το ταχύτερο ο νόμος που ψήφισε η Βουλή το 2020 για πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του ενδοσχολικού εκφοβισμού. Ο εν λόγω νόμος αποτελεί το πρώτο βήμα στη θεμελίωση του αναγκαίου προστατευτικού δικτύου κατά του εκφοβισμού εντός των σχολικών μονάδων. «Παρά ταύτα, ακόμη δεν έχει τεθεί σε ισχύ, ως σχετικά προβλέπεται με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, παρότι έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα από την ψήφισή του, με αποτέλεσμα να μην έχει συσταθεί ακόμη η Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή για θέματα ενδοσχολικής βίας. Συναφώς, από τη συζήτηση ενώπιον της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού έχει διαπιστωθεί ότι οι εμπλεκόμενοι στο θέμα παράγοντες δεν έχουν καν γνώση, ούτε περί της ύπαρξης, ούτε περί της ουσίας του οικείου νομοθετικού πλαισίου», καταγγέλλει στην επιστολή της η κ. Δημητρίου. Υποδεικνύοντας, παράλληλα, τα εξής στον Πρόδρομο Προδρόμου: «Το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού πρέπει να τεθεί ψηλά στις προτεραιότητες της εκτελεστικής εξουσίας και για τον λόγο αυτό επιβάλλεται η άμεση σύσταση της προβλεπόμενης από την οικεία νομοθεσία επιτροπής, η οποία θα παρέχει επιστημονική συμβουλευτική καθοδήγηση στο Υπουργείο Παιδείας για τον καθορισμό της ενδεδειγμένης πολιτικής παρέμβασης και γενικά για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας».

Οι διαβεβαιώσεις Προδρόμου

Στην απαντητική του επιστολή, ημερομηνίας 2/5/2022, ο κ. Προδρόμου πληροφορεί την πρόεδρο της Βουλής ότι «ο λόγος που ο σχετικός νόμος που ψηφίστηκε από τη Βουλή προβλέπει ενεργοποίησή του με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου είναι για να αναπτυχθεί, προηγουμένως, ο σχετικός σχεδιασμός και να αναβαθμιστούν οι υφιστάμενες δομές για την καλύτερη απόδοση της νέας νομοθεσίας». Όπως εξηγεί, ο κύριος άξονας της νομοθεσίας αυτής είναι η δημιουργία ενός καλύτερου συστήματος συντονισμού και, ως εκ τούτου, είναι προϋπόθεση η προετοιμασία των σχετικών δομών. «Στόχος ήταν να αποφευχθεί η απλή προσθήκη διοικητικών δομών και επιτροπών στις ήδη πολλαπλές υπάρχουσες, όπως και η δημιουργία ανεπιθύμητων φαινομένων γραφειοκρατίας», σημειώνει ο κ. Προδρόμου. Διαβεβαιώνοντας την κ. Δημητρίου ότι το υπουργείο του, «σε συνεννόηση με την Επιτροπή Παιδείας της Βουλής θα προχωρήσει στο επόμενο διάστημα σε ενδεχόμενη προσαρμογή - επικαιροποίηση και εφαρμογή του νόμου αυτού, προκειμένου να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα και με πιο συστηματικό τρόπο φαινόμενα βίας και παραβατικότητας».