Ο Σταύρος Μαλάς στον «Π»: «Μας κυβερνά ο Κανένας»

kateliadi@politis-news.com

Ο Σταύρος Μαλάς, ακαδημαϊκός και πολιτικός -διετέλεσε υπουργός Υγείας, δύο φορές υποψήφιος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΠτΔ) με τη στήριξη του ΑΚΕΛ- πιστεύει ότι «το Κυπριακό πρόβλημα έχει οδηγηθεί σε ένα τραγικό αδιέξοδο λόγω και των κακών χειρισμών του ΠτΔ, οι οποίοι, δυστυχώς, διευκόλυναν την πολιτική της Τουρκίας». Ερωτηθείς σχετικά, στο πλαίσιο συνέντευξής του στον «Π», ο κ. Μαλάς διερωτάται «πώς αυτός ο Πρόεδρος, ο οποίος μίλησε για λύση δύο κρατών, θα μπορέσει να διαπραγματευτεί καλόπιστα το Κυπριακό 'απ’ εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά' όταν δεν πιστεύει σε αυτή τη μορφή λύσης;». Αν νομίζει, συνεχίζει ο Σταύρος Μαλάς, «ότι θα κρυφτεί πίσω από τον διχοτομιστή Τατάρ, του υπενθυμίζω τι έγινε τον Δεκέμβρη του 2003 στη Νέα Υόρκη. Η Τουρκία καρατόμησε τον Ντενκτάς, ο οποίος δεν αποδεχόταν το σχέδιο Ανάν, αποδέχτηκε την επιδιαιτησία και μετά κατάφερε να φορτώσει την ευθύνη της μη λύσης στους Ε/Κ». Επομένως, όταν ο ΠτΔ θα πάει στην Πενταμερή, ας ζυγίσει καλά τα κουκιά του, συμπληρώνει.

Γιατί δεν έχει λυθεί το Κυπριακό μέχρι σήμερα;

Για να επιλυθεί το Κυπριακό ειρηνικά, χρειάζεται να κατανοήσουμε ως ε/κ πλευρά ότι λύση σημαίνει συν-διαχείριση της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ) με τους Τ/Κ εντός της ΕΕ και δεύτερον, ότι η Τουρκία, για να αποχωρήσει από την Κύπρο, θα πρέπει να πάρει κάτι σε αντάλλαγμα. Η στρατηγική του Κρανιδιώτη σε αυτό αποσκοπούσε. Δηλαδή, λύση εντός των πλαισίων της ΕΕ από τη μια και πρόσδεση της Τουρκίας στο άρμα της ΕΕ από την άλλη. Μετά την ένταξή μας στην ΕΕ, η τ/κ πλευρά μετακινήθηκε σημαντικά από πάγιες διχοτομικές της θέσεις. Αντί να κτίσουμε πάνω σ’ αυτή την πολιτική, έχουμε μπει στο παιχνίδι του γεωπολιτικού ανταγωνισμού της Τουρκίας εντός και εκτός ΕΕ, που δεν θα μας οδηγήσει πουθενά. Ο λόγος που η ΚΔ δεν κερδίζει στο θέμα των κυρώσεων, είναι γιατί δεν έχει πείσει τους Ευρωπαίους ως προς τους στόχους της. Δεν είναι δυνατόν να ζητούμε από την ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις για την επέμβαση της Τουρκίας στη νότια ΑΟΖ, ενώ αυτή συνεχίζει να κατέχει τη βόρεια επικράτεια της ΚΔ, γιατί κάτι τέτοιο στέλνει το μήνυμα ότι αποδεχόμαστε μια κυριαρχικά ακρωτηριασμένη Κύπρο. Η ΕΕ δεν ενδιαφέρεται να κληρονομήσει το Κυπριακό, αλλά να το επιλύσει.

Κατανοεί η ε/κ πλευρά τι σημαίνει πολιτική ισότητα;

Δεν μπορεί να υπάρξει ομοσπονδία χωρίς πολιτική ισότητα. Αυτό που συμφωνήθηκε ως αποτελεσματική συμμετοχή, δηλαδή η μια θετική τ/κ ψήφος στο Υπουργικό Συμβούλιο, αποτελεί όχι μόνο σαφή βελτίωση της «σκληρής» πολιτικής ισότητας στο Σύνταγμα του 1960, αλλά, σε συνάρτηση με τη διασταυρούμενη ψήφο, μια ευκαιρία συνεργασίας όμορων δυνάμεων, στη λογική πολιτικών θέσεων και όχι κοινοτικής προέλευσης.



Λάφυρα και πατρίδα

Μπορεί αυτός ο Πρόεδρος, ο σημερινός, να λύσει το Κυπριακό;
Έχω πει και στον ίδιο το 2015 ότι είναι ο τυχερότερος ΠτΔ σε σχέση με το Κυπριακό. Παρέλαβε τη διαδικασία από τον Προέδρο Χριστόφια με πολύ καλές συγκλίσεις. Το ΑΚΕΛ στάθηκε και στέκεται δίπλα του στις συνομιλίες. Ο ΟΗΕ, με τον Γκουτέρες επικεφαλής, είναι αποφασισμένος να προχωρήσουν. Η ΕΕ είναι έτοιμη να στηρίξει τη λύση με κάθε τρόπο και η Τουρκία έχει ακόμα ανάγκη την Ευρώπη. Τι άλλο χρειάζεται ο Πρόεδρος για να προχωρήσει και να αποδείξει ότι η κρίση όντως θέλει ηγέτη; Προτίμησε τα λάφυρα της εξουσίας και έβαλε τη διχοτομημένη μας πατρίδα σε δεύτερη μοίρα.

Ποια θα είναι η επόμενη μέρα της Κύπρου, μετά από μια νέα αποτυχημένη προσπάθεια για λύση του Κυπριακού;
Η Κύπρος θα ταϊβανοποιηθεί, θα παραμείνει διχοτομημένη και στα κατεχόμενα οι Τ/Κ θα πάψουν να υπάρχουν. H Τουρκία θα ελέγχει πλήρως το βόρειο μέρος, ενώ θα καθορίζει και την τύχη του νότιου, επικυριαρχικά, διά της κατοχής και της ανασφάλειας που θα συνεχίσει να υπάρχει.

Είμαστε ρεαλιστές στο τι ακριβώς συμβαίνει στην Κύπρο ή βλέπουμε τα πράγματα στο Κυπριακό μέσω του φακού του ευσεβοποθισμού μας;

Ο άκρατος εθνικισμός, η πατριδοκαπηλία, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός αποτέλεσαν και αποτελούν τον χειρότερο εχθρό των Κυπρίων, με τραγικές συνέπειες.  Μεγάλωσαν οι νέες γενιές διδασκόμενες με μόνο μια πτυχή της Ιστορίας. Για να μπορείς να κατανοήσεις και να λύσεις αποδεκτά ένα πρόβλημα, πρέπει να το γνωρίζεις. Το Κυπριακό θυσιάστηκε στις μισές αλήθειες και τον πολιτικό καιροσκοπισμό. Η εξουσία υπεράνω του εθνικού συμφέροντος. Ευθύνη έχουν όλοι, αλλά κυρίως αυτοί οι πολιτικοί που είναι γαλουχημένοι με αυτές τις αρχές και δεν μπορούν ή δεν θέλουν να είναι ρεαλιστές.



ΗΠΑ - Τουρκία

Θα αλλάξει το γεωπολιτικό σκηνικό στην περιοχή μας, τώρα που άλλαξε ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής;
Οι ΗΠΑ πιστεύω θα επιδιώξουν να φέρουν πιο κοντά την Τουρκία στο ΝΑΤΟ. Αυτό αναπόφευκτα θα επηρεάσει και τον τρόπο που οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν το Κυπριακό. Έστω κι αν ο Μπάιντεν χαρακτηρίζεται ως «φιλέλληνας», τώρα είναι Πρόεδρος των ΗΠΑ και δεν πιστεύω να θελήσει να αλλάξει τις ισορροπίες στην περιοχή, προς όφελος μιας χώρας που δίνει την εντύπωση, σε κυβερνητικό επίπεδο, ότι δεν ξέρει τι θέλει.

Μετακινήθηκε η Τουρκία από τη ΔΔΟ προς τη λύση δύο κρατών ή άλλαξε ρητορική για να μας πιέσει;
Η Τουρκία θα κάνει τα πάντα να φορτώσει την ευθύνη της μη λύσης στην ε/κ κοινότητα. Η ρητορική της για λύση δύο κρατών σε αυτό αποσκοπεί. Να δηλητηριάσει την κοινή γνώμη στην ε/κ πλευρά για να απορρίψει κάθε μορφή λύσης. Ο κ. Αναστασιάδης και οι διάφοροι στον ΔΗΣΥ (π.χ. Χάρης Γεωργιάδης) υποβοηθούν στην επίτευξη του τουρκικού στόχου. Αυτή είναι η τραγική πραγματικότητα.



Οικονομία της αρπαχτής

Ποια είναι η ρίζα του κακού που λέγεται διαφθορά;
Οι λόγοι είναι πολλοί. Το οικονομικό μοντέλο της ευκαιριακής ανάπτυξης. Το σαθρό υπόβαθρο πάνω στο οποίο κτίζουν κάποιοι πολιτικοί τη σχέση τους με την εξουσία. Η προσπάθεια ελέγχου των ανεξάρτητων θεσμών, η χειραγώγηση των ΜΜΕ, η ατιμωρησία και η ανοχή από την κοινωνία.

Τι χρειάζεται η χώρα μας για να καθαρίσει και να περάσει σε μια νέα εποχή;
Πιστεύω ακράδαντα ότι η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου, με στροφή σε πιο καινοτόμες και έξυπνες πολιτικές θα βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Η καινοτομία προάγει τον επαγγελματισμό και ο επαγγελματισμός την υγιή οικονομική ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα. Αν προσέξετε όλα τα μεγάλα σκάνδαλα στη χώρα μας έχουν ένα κοινό στοιχείο, την αρπαχτή. Χρηματιστήριο, τραπεζική κρίση, «χρυσά» διαβατήρια, γρήγορο κέρδος. Η οικονομία της αρπαχτής μοιάζει με ναρκωτικό, πρώτα εθίζει και μετά σκοτώνει όλα τα όργανα.

Πιστεύετε ότι η Επιτροπή που ερευνά τις κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις, μπορεί να λειτουργήσει ανεξάρτητα και να καταλήξει σε ένα αξιόπιστο Πόρισμα;

Η Επιτροπή θα κριθεί από το πόρισμα της. Είτε με αυτό θα καθαρίσει, έστω και μερικώς, το όνομα της Κύπρου, είτε θα ξεπλύνει τις ευθύνες εκείνων που την διόρισαν. Σε κάθε περίπτωση, με το πέρας του πορίσματος θα πρέπει να εμπλακεί και ο Γενικός  Ελεγκτής.



«Gas is Over»

Τώρα που μας τελείωσαν και τα «χρυσά» διαβατήρια, προς τα πού θα πρέπει να κοιτάξει η κυπριακή οικονομία για ανάπτυξη;
Είναι γεγονός, ότι εδώ και 25 χρόνια μάθαμε να ζούμε με τα δανεικά και τα βρόμικα χρήματα. Χωρίς οικονομικό σχεδιασμό, στη βάση αυτοσχεδιασμού, γαρνιρισμένου με διαπλοκή. Το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους παραμένει, όπως και τα ΜΕΔ (απλά μερικά μεταφέρθηκαν εκτός τραπεζών). Οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες με το 70% των καταθέσεων έχουν χρηματιστηριακή αξία μισό δις (!) και γέμισαν χρήματα που δεν μπορούν να δανείσουν. Η κυπριακή οικονομία μοιάζει σαν ένα τρύπιο κόσκινο. Όσα χρήματα παράγει τα επανεξάγει. Αν δεν στραφούμε προς μια εκ βάθρων αναδιαμόρφωση της οικονομίας, με στροφή προς την καινοτομία, τη γνώση και την πράσινη ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα, θα μετατραπούμε εξελικτικά σε μια οικονομική έρημο με τεράστιες κοινωνικές επιπτώσεις. Όσο γι' αυτούς που περιμένουν να μας σώσει το φυσικό αέριο, τρέφουν φρούδες ελπίδες. Οι πιθανότητες αξιοποίησης του κυπριακού φυσικού αερίου έχουν σχεδόν εκμηδενιστεί. «Gas is Over» δήλωσε προχθές ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Αναπτύξεως. Ποιος θα αγοράσει το ακριβό αέριο της Κύπρου, όπως εξήγγειλε η υπουργός Ενέργειας πριν λίγες μέρες;



Ξανά υποψήφιος;

Ποια είναι σήμερα η σχέση σας με το ΑΚΕΛ; Πού τοποθετείτε τον εαυτό σας πολιτικά;
Η σχέση μου με την ηγεσία και κυρίως με τον κόσμο της Αριστεράς είναι άριστη. Ο κόσμος του ΑΚΕΛ με περιέβαλε με αγάπη και εμπιστοσύνη, αφού πείσθηκε ότι δεν είμαι άλλος ένας καιροσκόπος πολιτικός «ανεμόμυλος». Απέδειξα πως η μοναδική μου έγνοια ήταν (και είναι) ο τόπος μου και σε δύσκολους καιρούς σήκωσα στους ώμους μου δύσκολες αποστολές. Την ώρα μάλιστα, που άλλοι, είτε εγκατέλειπαν το καράβι, είτε κρύβονταν, σε κάθε περίπτωση για ιδιοτελείς σκοπούς. Είμαι ταγμένος ιδεολογικά στον χώρο της ευρύτερης Κεντροαριστεράς.

Σας ενδιαφέρει μια τρίτη υποψηφιότητα για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Πώς βλέπετε το πολιτικό σας μέλλον;
Αναμετρήθηκα δύο φορές στις εκλογές για έναν και μόνο σκοπό. Να υπηρετήσω την αλήθεια και να συμβάλω στη διαμόρφωση μιας διαφορετικής πολιτικής κουλτούρας για το καλό της χώρας μας. Έχασα, όχι γιατί οι ιδέες μου απορρίφθηκαν, αλλά, κυρίως, γιατί είχα απέναντί μου ένα πολιτικό κατεστημένο βουτηγμένο στη διαπλοκή και το ψέμα, με τα ΜΜΕ και το οικονομικό κατεστημένο να το στηρίζουν. Έχασα γιατί οι συνυποψήφιοί μου, στον δεύτερο γύρο, δεν έβαλαν τη χώρα πάνω από μικροκομματικά συμφέροντα και μελλοντικές προσωπικές φιλοδοξίες. Αφού δεν θα εκλέγονταν εκείνοι, ας εκλεγόταν ο «Κανένας»! Βλέποντας πού οδηγείται ο τόπος μας τώρα που μας κυβερνά ο «Κανένας», προβληματίζομαι για την ευθύνη και τα κίνητρα εκείνων που τον οδήγησαν στην εξουσία και οι οποίοι τώρα γλυκοκοιτάζουν το ΑΚΕΛ. Εμένα μου φτάνει να συνεχίσω να υπηρετώ την αλήθεια και τη βιώσιμη οικονομία ως πολίτης και ως ακαδημαϊκός, αλλά δεν θα πάψω ποτέ να ενδιαφέρομαι για την επιβίωση του τόπου μου



Μυστικές συναντήσεις με Αρχιεπίσκοπο

Δύο φορές υποψήφιος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας; Συζητήσατε ποτέ το Κυπριακό με τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Β’;
Τον Νοέμβριο του 2012 επικοινώνησε μαζί μου κάποιο πρόσωπο, λέγοντάς μου ότι ο Αρχιεπίσκοπος ήθελε να με συναντήσει για να συζητήσουμε τις θέσεις μου. Έγιναν δύο μυστικές συναντήσεις στο σπίτι του μεσάζοντα και μια επίσημη, λίγες μέρες πριν τον 1^ο γύρο των προεδρικών εκλογών.

Σας ζήτησε κάτι;
Στις συναντήσεις μεταξύ μας, μου είπε ότι οι θέσεις του ιδίου στο Κυπριακό ταυτίζονται με αυτές του κ. Λιλλήκα, αλλά για λόγους που δεν ήθελε να αποκαλύψει δεν θα τον στήριζε. Ανέπτυξα στον Αρχιεπίσκοπο ότι είμαι ξεκάθαρα υπέρ της ΔΔΟ. Παράκλησή του, σε περίπτωση εκλογής μου, ήταν να έχει η Εκκλησία ενημέρωση από τον ΠτΔ για το εθνικό θέμα. Μου δήλωσε ότι θα κάνει παραινέσεις σε πολιτικά πρόσωπα για να με στηρίξουν στον 2^ο γύρο. Το έπραξε με τουλάχιστο δύο πρώην πολιτικούς αρχηγούς, οι οποίοι, σε προσωπικό επίπεδο, με στήριξαν. Όχι όμως δημόσια. Τελικά ο ίδιος στήριξε τον κ. Αναστασιάδη τρεις μέρες πριν τον 2^ο γύρο.

Ποια είναι η ποιότητα της Δημοκρατίας στον τόπο μας;
Η Δημοκρατία στην Κύπρο έχει εδραιωθεί στην κουλτούρα μερίδας πολιτικών ως εξουσία, λάφυρο και εργαλείο εξυπηρέτησης προσωπικών σκοπιμοτήτων. Γι' αυτό και μεγάλο μέρος της κοινωνίας αρέσκεται να βρίσκεται κοντά στην εξουσία. Αυτή η στάση, όμως, πλήττει τα δημοκρατικά θέσμια και προάγει την ανοχή και τη διαφθορά. Αν μεριμνήσουμε περισσότερο για το συλλογικό συμφέρον της χώρας μας και λιγότερο για το προσωπικό ή κομματικό, τότε υπάρχει ελπίδα.