Επιτροπή Νικολάτου/Χρυσά Διαβατήρια: Λάστιχο τα κριτήρια για να βολεύουν

Τα κριτήρια με τα οποία παραχωρούνταν κατ’ εξαίρεση οι κυπριακές υπηκοότητες είχαν μετατραπεί σε λάστιχο στα χέρια υπουργών και του Υπουργικού Συμβουλίου δίνοντας εκατοντάδες κατ' εξαίρεση κυπριακές υπηκοότητες κατά παρέκκλιση των κριτηρίων. Όπως επιβεβαιώθηκε και κατά τη χθεσινή συνεδρία της ερευνητικής επιτροπής για τα «χρυσά» διαβατήρια, αυτές οι παρεκκλίσεις δεν αποτελούσαν την εξαίρεση αλλά τον κανόνα.

Από το 2007, που τέθηκε για πρώτη φορά σε εφαρμογή το πρόγραμμα των κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεων με συγκεκριμένα κριτήρια -τα οποία, μάλιστα, έθεταν ως προϋπόθεση τότε ο αιτητής να είναι μόνιμος κάτοικος Κύπρου-, το Υπουργικό Συμβούλιο μπορούσε να αποφασίζει και αποφάσιζε σε αρκετές περιπτώσεις την κατ’ εξαίρεση παραχώρηση υπηκοοτήτων χωρίς να πληρούνται όλα τα κριτήρια. Και αυτό διότι, όπως σωστά επεσήμανε χθες το μέλος της ερευνητικής επιτροπής Παύλος Ιωάννου, στο τέλος των κριτηρίων περιλαμβανόταν μια πρόνοια που έδινε τη διακριτική ευχέρεια στο Υπουργικό Συμβούλιο να αποφασίζει κατά το δοκούν και χωρίς να λαμβάνει υπόψη κανένα από τα κριτήρια. «Προχθές το πρόσεξα όταν διάβασα τα σχετικά έγγραφα για να φρεσκάρω τη μνήμη μου. Με βάση αυτή την πρόνοια ο βασιλιάς έκανε ό,τι ήθελε», σχολίασε χθες στην κατάθεσή του ο πρώην υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής. Με τις υποδείξεις του επιτρόπου Παύλου Ιωάννου για αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου που λαμβάνονταν κατά το δοκούν συμφώνησε και ο πρώην υπουργός Οικονομικών Χαρίλαος Σταυράκης. «Προφανώς έχετε δίκιο», ανέφερε. Και οι δυο πρώην υπουργοί Οικονομικών στις χθεσινές καταθέσεις τους δήλωσαν ότι δεν θυμούνται να ίσχυε κώδικας δεοντολογίας προς αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Παρέμβαση για Ρώσους 

Κατά τη χθεσινή συνεδρία της ερευνητικής επιτροπής αποκαλύφθηκε ότι ο Χαρίλαος Σταυράκης απέστειλε επιστολές προς τον συνάδελφό του υπουργό Εσωτερικών με τις οποίες τον καλούσε, για συγκεκριμένες περιπτώσεις αιτητών που αφορούσαν Ρώσους και ήταν υψηλού κινδύνου, να συναινέσει για την παραχώρηση κατ' εξαίρεση της κυπριακής υπηκοότητας για λόγους δημοσίου συμφέροντος ώστε να κατατεθεί κοινή πρόταση στο Υπουργικό για έγκριση παρόλο που οι περιπτώσεις αυτές δεν πληρούσαν τα οικονομικά κριτήρια. Όταν κλήθηκε από το μέλος της ερευνητικής επιτροπής Δήμητρα Καλογήρου να δικαιολογήσει αυτή του την ενέργεια, ο κ. Σταυράκης δήλωσε ότι δεν θυμάται.

Πιέσεις από μεγάλο λογιστικό οίκο

Στην ερώτηση του προέδρου της ερευνητικής επιτροπής Μύρωνος Νικολάτου κατά πόσο δέχθηκε πιέσεις από οποιοδήποτε πρόσωπο για να προωθήσει συγκεκριμένες πολιτογραφήσεις, ο κ. Σταυράκης αναφέρθηκε «σε μια περίπτωση πελάτη του μεγαλύτερου λογιστικού οίκου» η αίτηση του οποίου απορρίφθηκε και, όπως είπε, του ζητήθηκε «αν μπορεί να βοηθήσει». Όπως κατέθεσε ο πρώην υπουργός, «τους είπα να γίνει μια συνάντηση και αν πεισθούν οι υπηρεσιακοί, τότε να υποβληθεί ξανά η αίτηση», με τον κ. Σταυράκη να αναφέρει ότι δεν θυμάται αν εγκρίθηκε τη δεύτερη φορά που υποβλήθηκε η αίτηση στο Υπουργικό. Ο πρώην υπουργός δεν κατονόμασε τον «μεγαλύτερο λογιστικό οίκο» της Κύπρου που του ζήτησε «αν μπορεί να βοηθήσει» αλλά τον κατέγραψε στο χαρτί και το έδωσε στα μέλη της ερευνητικής επιτροπής. Όταν ρωτήθηκε εκ νέου στη διάρκεια της κατάθεσής του αν θυμάται να του ασκήθηκαν έμμεσες πιέσεις για πολιτογραφήσεις, ο κ. Σταυράκης αναφέρθηκε ξανά στην «περίπτωση πελάτη του μεγαλύτερου λογιστικού οίκου» δηλώνοντας ότι ο εν λόγω λογιστικός - ελεγκτικός οίκος τους παρουσίασε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ο συγκεκριμένος πελάτης άφησε €1,5 εκατ. στην Κύπρο μέσα σε τρία χρόνια σε αμοιβές και φόρους και έτσι «είπαμε να το ξαναδούμε», δηλώνοντας πως επρόκειτο για μια «καλή περίπτωση που εδικαιολογείτο».

Η ξένη τράπεζα

Ο κ. Σταυράκης, που διετέλεσε υπουργός Οικονομικών μεταξύ 29/2/2008-5/8/2011, παραδέχθηκε ότι ήταν πολιτική του και πολιτική της κυβέρνησης να συναντά πρόσωπα που θα έφερναν επενδύσεις στην Κύπρο. Στο πλαίσιο αυτό δόθηκαν και οι κατ’ εξαίρεση υπηκοότητες σε μεγάλη εταιρεία τεχνολογίας, ανέφερε ο πρώην υπουργός, τονίζοντας τη μεγάλη συνεισφορά της στην οικονομία του τόπου, ειδικά με την καταβολή πολλών εκατομμυρίων ευρώ σε ΦΠΑ. «Θυμάμαι, τότε, φώναξα στο γραφείο μου και την κ. Ζέτα Αιμιλιανίδου που ήταν η υπεύθυνη για τον ΦΠΑ», ανέφερε. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε ότι δεν θυμάται ποια πρόσωπα έλαβαν κατ’ εξαίρεση την κυπριακή υπηκοότητα από την εν λόγω εταιρεία. Δήλωσε, όμως, περήφανος για τη γνωστή ξένη μεγάλη τράπεζα που εδρεύει στην Κύπρο και που συστάθηκε με κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις.

Οι σύζυγοι και τα τέκνα 

Με βάση τα όσα θυμόταν ο κ. Σταυράκης, τα μόνα κριτήρια που άλλαξαν επί θητείας του και συγκεκριμένα στις 4/1/2011 ήταν να επιτρέπεται η παραχώρηση κατ' εξαίρεση της κυπριακής υπηκοότητας στις συζύγους και τα τέκνα των επενδυτών μέχρι και την ηλικία των 28 χρονών, νοουμένου ότι ήταν οικονομικά εξαρτώμενοι από τους γονείς τους. Ερωτηθείς από τον κ. Νικολάτο κατά πόσο λήφθηκε γνωμάτευση από τον γενικό εισαγγελέα προτού το Υπουργικό Συμβούλιο υιοθετήσει το συγκεκριμένο κριτήριο, ο κ. Σταυράκης δήλωσε ότι δεν θυμάται. Στην ερώτηση του μέλους της επιτροπής Παύλου Ιωάννου για ποιον λόγο λειτούργησε το σύστημα χωρίς κανονισμούς και χωρίς νομοθετική ρύθμιση, ο κ. Σταυράκης απάντησε ως εξής: «έχετε απόλυτο δίκιο, έχουμε και εμείς το μερίδιο της ευθύνης που δεν έγιναν κανονισμοί».

Το κόλπο με τις καταθέσεις

Ένα από τα κριτήρια που ήταν σε ισχύ την επίμαχη περίοδο που υπουργός Οικονομικών ήταν ο Χαρίλαος Σταυράκης αφορούσε τη διατήρηση - δέσμευση καταθέσεων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Το μέλος της ερευνητικής επιτροπής Κυριάκος Κυριάκου ρώτησε τον κ. Σταυράκη κατά πόσον περιήλθαν εις γνώσιν του περιπτώσεις στις οποίες πρόσωπα που έλαβαν κατ’ εξαίρεση την κυπριακή υπηκοότητα με βάση το κριτήριο των δεσμευμένων καταθέσεων πήραν αντίστοιχο ποσό σε δάνειο από τις τράπεζες και το μετέφεραν στο εξωτερικό. Με τον τρόπο αυτό έλαβαν την κυπριακή υπηκοότητα έναντι πινακίου φακής. «Δεν θυμάμαι κάποια περίπτωση. Νομίζω είχαν εντολή οι τράπεζες να μην το κάνουν», δήλωσε ο Χαρίλαος Σταυράκης. Για να του υποδείξει ο κ. Κυριάκου ότι αυτές οι εντολές στις τράπεζες δόθηκαν πολύ αργότερα.

Οι δεκασμοί και τα κλειστά μάτια 

Στη δική του σύντομη κατάθεση ο πρώην υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής (31/8/2005-29/2/2008) υποστήριξε μεταξύ άλλων τα εξής:

Κατά τη θητεία του δεν υπήρξε έγκριση πολιτογραφήσεων. Ωστόσο, το μέλος της επιτροπής Κυριάκος Κυριάκου του υπενθύμισε πως κατά τη διάρκεια της θητείας του λήφθηκαν 13 αποφάσεις από το Υπουργικό για κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις.

Αναφορικά με την απουσία κανονισμών δήλωσε τα εξής: «Μπορείς να κάνεις νόμους, το θέμα είναι και πώς τους εφαρμόζεις. Για να έρθουν €2,5 εκατ., πέρασαν από τραπεζικό υπάλληλο, εγκρίθηκαν από έναν διευθυντή, πέρασαν από Αστυνομία», είπε, προσθέτοντας ότι «τα ποσά ήταν μεγάλα, οι δεκασμοί μεγάλοι». Όταν κλήθηκε να διευκρινίσει τι εννοεί με τα περί δεκασμών, ο κ. Σαρρής υποστήριξε πως «μπορεί να υποθέσει κανείς ότι ορισμένες από αυτές τις αποφάσεις δεν λαμβάνονταν μόνο με αντικειμενικά κριτήρια, δεν υπάρχουν αποδείξεις αλλά σίγουρα μιλούμε για καταστάσεις όπου εκ του αποτελέσματος βλέπουμε ότι ίσως έκλειναν μάτια που έπρεπε να ήταν ανοιχτά».

• Για την εποπτεία του προγράμματος ανέφερε ότι τα διάφορα γραφεία - πάροχοι ενδιαφέρονταν περισσότερο για το πώς θα έβγαζαν κέρδη.