Ουσιαστικά ανύπαρκτος ο εσωτερικός έλεγχος στα υπουργεία και τα υφυπουργεία

Μπάζει από παντού ο εσωτερικός έλεγχος στα υπουργεία, τα υφυπουργεία και τις κυβερνητικές υπηρεσίες, ο οποίος σε κάποιες περιπτώσεις είναι ανύπαρκτος, με την έφορο Εσωτερικού Ελέγχου της Δημοκρατίας Άννα Ζαβού-Χριστοδούλου να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Καλώντας, παράλληλα, την κυβέρνηση να ενισχύσει αυτούς τους μηχανισμούς ελέγχου με στόχο να εντοπίζονται περιπτώσεις διαπλοκής, διαφθοράς και κακοδιαχείρισης στον δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Περιπτώσεις οι οποίες, όπως διαφάνηκε, αποκαλύπτονται εκ των υστέρων και κάποιες εντελώς τυχαία, χωρίς βεβαίως να αποκλείεται και το ενδεχόμενο υποθέσεις να συγκαλύπτονται εφόσον ο έλεγχος είναι τρύπιος.

Η έφορος Εσωτερικού Ελέγχου με προχθεσινή επιστολή της προς τον πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής Νομικών της Βουλής τονίζει την τεράστια σημασία του προληπτικού ελέγχου που καλούνται να ασκούν οι μονάδες εσωτερικού ελέγχου στα υπουργεία και τα υφυπουργεία, ο οποίος είναι σημαντικός για τον εντοπισμό εγκλημάτων που αφορούν διαφθορά, διαπλοκή και διασπάθιση δημόσιου χρήματος. Με την άσκηση σωστού προληπτικού ελέγχου, που προϋποθέτει επαρκώς στελεχωμένες με κατάλληλο προσωπικό μονάδες εσωτερικού ελέγχου, η διάπραξη των εγκλημάτων αυτών θα διαπιστώνεται από την αρχή και όχι εκ των υστέρων στο πλαίσιο των ελέγχων που διενεργούν η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου και η Ελεγκτική Υπηρεσία. Αρκούντως ενδεικτικός είναι ο πίνακας που δημοσιεύουμε τον οποίο απέστειλε στη Βουλή η κ. Χριστοδούλου και αφορά το επίπεδο στελέχωσης των μονάδων εσωτερικού ελέγχου των υπουργείων και υφυπουργείων. Όπως συνάγεται από τον σχετικό πίνακα, οι περισσότερες από τις υφιστάμενες μονάδες εσωτερικού ελέγχου υπολειτουργούν λόγω έλλειψης επαρκούς αριθμού κατάλληλου και εξειδικευμένου προσωπικού. Επίσης, σε ορισμένα υπουργεία, όπως είναι το Υπουργείο Άμυνας και το Υπουργείο Γεωργίας και τα Υφυπουργεία Έρευνας και Ναυτιλίας, δεν λειτουργούν καθόλου τέτοιες μονάδες ελέγχου. Γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο έλεγχος που ασκείται από τις υφιστάμενες μονάδες δεν είναι επαρκής και αποτελεσματικός ή είναι ακόμη και ανύπαρκτος. Γι’ αυτό θα πρέπει να συσταθούν και να λειτουργούν, σύμφωνα με την έφορο Εσωτερικού Ελέγχου, σε όλα τα υπουργεία και υφυπουργεία μονάδες εσωτερικού ελέγχου, οι οποίες να είναι στελεχωμένες με επαρκή αριθμό προσωπικού, το οποίο να είναι προσοντούχο και εξειδικευμένο σε θέματα ελέγχου. Θα πρέπει, επίσης, το προσωπικό αυτό να ασχολείται αποκλειστικά με αυτόν τον έλεγχο.

Υποστελεχωμένη και η ΥΕΕ

Είναι οξύμωρο και αντιφατικό από τη μία η κυβέρνηση να δρομολογεί τη σύσταση ανεξάρτητης Αρχής κατά της διαφθοράς, αποτελούμενη από τρεις δικαστικούς, για να πατάξει τη διαφθορά στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα ενώ την ίδια ώρα παραμένουν υποστελεχωμένες και σε κάποια υπουργεία και υφυπουργεία ανύπαρκτες οι μονάδες εσωτερικού ελέγχου, που είναι επιφορτισμένες ακριβώς με τη διενέργεια ελέγχων με σκοπό να εντοπίζονται υποθέσεις διαπλοκής, διαφθοράς και κακοδιαχείρισης. Οι μονάδες εσωτερικού ελέγχου στα υπουργεία και υφυπουργεία αποτελούν τη δεύτερη γραμμή άμυνας και η ανεξάρτητη Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου, που συμβουλεύει τις μονάδες ελέγχου για την ορθή διαχείριση και εξοικονόμηση του δημόσιου χρήματος, αποτελεί την τρίτη γραμμή άμυνας και είναι, επίσης, υποστελεχωμένη. Όπως συναφώς τονίζει στην επιστολή της προς την κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών η έφορος Εσωτερικού Ελέγχου, «θα πρέπει να ενισχυθεί η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου (ΥΕΕ) καθώς σήμερα διαθέτει μια ομάδα περίπου 10 ατόμων για να καλύψει 11 υπουργεία και τρία υφυπουργεία ως τρίτη γραμμή άμυνας». Προσθέτοντας, παράλληλα, τα εξής: «Στην ειδική μελέτη των Ιρλανδών εμπειρογνωμόνων (Απρίλιο του 2016) καταγράφεται η διαπίστωση ότι το προσωπικό που διαθέτει η ΥΕΕ είναι ανεπαρκές σε αριθμό για την εκπλήρωση των αρμοδιοτήτων της ως τρίτης γραμμής άμυνας. Η εκτίμηση των Ιρλανδών είναι η στελέχωση της ΥΕΕ με επιπλέον 14 λειτουργούς για τα 11 υπουργεία». Όπως εκτιμά η έφορος Εσωτερικού Ελέγχου, εάν προχωρήσει το νομοσχέδιο και συσταθεί η ανεξάρτητη Αρχή κατά της διαφθοράς θα υπάρχει ο κίνδυνος επικάλυψης αρμοδιοτήτων.

Οι αρμοδιότητες 

Η στελέχωση τόσο των μονάδων εσωτερικού ελέγχου όσο και της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου που θεωρούνται κομβικής σημασίας και διασφαλίζουν τις αρχές της νομιμότητας, της χρηστής διοίκησης και της ορθολογικής οικονομικής διαχείρισης θα έπρεπε να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την κυβέρνηση. Ενδεικτικά παραθέτουμε τις βασικές αρμοδιότητες - καθήκοντα των μονάδων εσωτερικού ελέγχου, που περιλαμβάνουν:

• Τη διενέργεια προληπτικών και κατασταλτικών διαχειριστικών, οικονομικών και διοικητικών ελέγχων με στόχο τη διασφάλιση της εύρυθμης, αποδοτικής και αποτελεσματικής λειτουργίας των υπουργείων (διοίκησης και τμημάτων τους) και των υφυπουργείων και την υποβολή σχετικών αναφορών.


• Τη διερεύνηση καταγγελιών ή ειδικών θεμάτων που τους αναθέτουν οι υπουργοί - υφυπουργοί.


• Την παρακολούθηση διαφόρων θεμάτων που ανατίθενται στις μονάδες από τους υπουργούς - υφυπουργούς με στόχο τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένων και των διαδικασιών για τις δημόσιες συμβάσεις και γενικότερα των αρχών χρηστής διοίκησης και την υποβολή εισηγήσεων για απλοποιήσεις / εκσυγχρονισμό / θεσμοθέτηση νέων διαδικασιών όπου κριθεί αναγκαίο.