«Eφτά νομά σ’ ένα δωμά» οι φυλακισμένοι

Μονόδρομος αποτελεί, πλέον, η εφαρμογή εναλλακτικών ποινών αντί της ποινής φυλάκισης. Τα μέτρα που λήφθηκαν και λαμβάνονται μέχρι στιγμής δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν στην ολότητά τους το πρόβλημα του υπερπληθυσμού που ταλανίζει για χρόνια το σωφρονιστικό μας ίδρυμα. Και ούτε, βεβαίως, μπορούν να αποτελούν λύση στο πρόβλημα οι συνεχείς προεδρικές χάρες και οι σωρηδόν αποφυλακίσεις καταδίκων που εκτίουν μόλις το ήμισυ της ποινής τους. Αυτή η εξουσία όπως σήμερα ασκείται από το Συμβούλιο Αποφυλάκισης Κρατουμένων επ' αδεία με βάση τροποποίηση που επέφερε η Βουλή πριν από δύο χρόνια, θεωρείται σύμφωνα με νομικούς και δικαστικούς κύκλους ότι παρεμβαίνει στις αρμοδιότητες της ανεξάρτητης δικαστικής εξουσίας η οποία επιβάλλει αρμόζουσες ποινές κατόπιν εξισορρόπησης όλων των σχετικών παραγόντων τόσο σε σχέση με το αδίκημα όσο και με τον αδικοπραγούντα και αφαιρεί από την επιβληθείσα ποινή τον παράγοντα της αποτρεπτικότητας. Δίδοντας, παράλληλα, και λανθασμένα μηνύματα προς την κοινωνία.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα υπερπληθυσμού στις Κεντρικές Φυλακές εντοπίζεται στις πτέρυγες της κλειστής φυλακής όπου η χωρητικότητα για τους άνδρες κατάδικους και υπόδικους είναι 346 θέσεις ενώ σήμερα κρατούνται στις συγκεκριμένες πτέρυγες συνολικά 535 κρατούμενοι. Δηλαδή, 189 περισσότεροι με την πληρότητα να φτάνει στο 154%.

Η εφαρμογή του θεσμού της κοινωνικής εργασίας αντί της φυλάκισης μπορεί να συμβάλει στην αποσυμφόρηση των Κεντρικών Φυλακών. Το συγκεκριμένο μέτρο που προορίζεται για ελαφροποινίτες παρόλο που είναι θεσμοθετημένο εδώ και χρόνια, εντούτοις, σπανίως χρησιμοποιείται, διότι, ως έχουν σήμερα τα πράγματα είναι περιορισμένοι οι τόποι και οι χώροι στους οποίους μπορούν να σταλθούν ελαφροποινίτες για κοινωνική εργασία. Για την ακρίβεια οι μόνοι που δέχονται να προσφέρουν εργασία σε ελαφροποινίτες είναι ορισμένοι δήμοι. Παράλληλα, παρατηρείται μεγάλος δισταγμός από την πλευρά των δικαστών να μετατρέψουν την ποινή φυλάκισης σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. Μια άλλη επιλογή εναλλακτικής ποινής είναι η χρηματική, με τη διεύρυνση των αδικημάτων που θα τιμωρούνται με πρόστιμο καθώς και η ποινή της ελεγχόμενης διαβίωσης, όπου οι κατάδικοι εκτίουν την ποινή τους ή μέρος της ποινής τους ευρισκόμενοι υπό περιορισμό στην οικία τους, φέροντας στο πόδι τους ηλεκτρονικό βραχιόλι. Ειδικά για το συγκεκριμένο μέτρο, η Βουλή με πρόσφατη τροποποίηση που επέφερε στην κείμενη νομοθεσία άνοιξε τον δρόμο στη διεύθυνση των φυλακών για εκτεταμένη εφαρμογή του στους κατάδικους που ανήκουν στις πιο κάτω κατηγορίες:

• Που καταδικάστηκαν σε ποινή φυλάκισης μικρότερη των 12 μηνών και έχουν εκτίσει, τουλάχιστον, το ένα τρίτο της ποινής τους αντί για το ένα δεύτερο που προβλεπόταν προηγουμένως.


• Που καταδικάστηκαν σε ποινή φυλάκισης μεγαλύτερη των 12 μηνών και μικρότερη των πέντε ετών αντί για ποινή φυλάκισης μικρότερη των τεσσάρων ετών όπως προβλεπόταν προηγουμένως, και έχουν εκτίσει τουλάχιστον το ήμισυ της ποινής τους.

Σημειώνεται, ότι η εν λόγω νομοθεσία απαγορεύει την εφαρμογή του μέτρου του κατ’ οίκον περιορισμού με ηλεκτρονική παρακολούθηση στα πρόσωπα που καταδικάστηκαν για αδικήματα εναντίον των ηθών, για βία στην οικογένεια, για εμπορία και εκμετάλλευση προσώπων, για σεξουαλική κακοποίηση και παιδεραστία.

Αξίζει να αναφερθεί, ότι στις ευρωπαϊκές χώρες που υιοθέτησαν τις εναλλακτικές ποινές ο πληθυσμός των φυλακών τους κυμαίνεται από 60-80%. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», η υιοθέτηση και εφαρμογή εναλλακτικών ποινών αντί της επιβολής ποινής φυλάκισης θα περιλαμβάνεται στα μέτρα που θα προτείνει η ad hoc επιτροπή, που διορίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του υπερπληθυσμού στις Κεντρικές Φυλακές. Η εν λόγω επιτροπή θα υποβάλει ολοκληρωμένη πρόταση με συγκεκριμένα μέτρα μέχρι τις 31/1/2021.

Νέες Κεντρικές Φυλακές

Η ανέγερση νέων σύγχρονων Κεντρικών Φυλακών αναμφίβολα θα επιλύσει οριστικά και το πρόβλημα του υπερπληθυσμού. Με οδηγίες του τέως υπουργού Δικαιοσύνης Ιωνά Νικολάου εξετάστηκε το ενδεχόμενο ανέγερσης νέου σωφρονιστικού ιδρύματος σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα στην περιοχή της κοινότητας Μαρκί, χωρητικότητας περίπου 1.000 ατόμων. Το σενάριο που εξετάστηκε προέβλεπε την ανέγερση και τη διαχείριση των νέων εγκαταστάσεων σε ιδιώτη για περίοδο 30 ετών, ο οποίος, θα αποπληρωνόταν ανάλογα με τον αριθμό των καταδίκων. Η ευθύνη για την ασφάλεια και τη φύλαξη των καταδίκων θα παρέμενε υπό κρατική δικαιοδοσία. Εξετάστηκαν όλα τα οικονομικά δεδομένα, μελετήθηκαν αντίστοιχα έργα στο εξωτερικό και ετοιμάστηκε έκθεση οικονομικού αντίκτυπου για σκοπούς έγκρισης του έργου, καθώς επίσης, οι τεχνικοί όροι για προώθησή του. Ωστόσο, στο τέλος έγιναν δεύτερες σκέψεις και αποφασίστηκε η ανέγερση τμηματικά νέων φυλακών στον υφιστάμενο χώρο.