Στα ρηχά κινήθηκαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, με το βλέμμα πλέον να εστιάζει στο Κυπριακό

Όπως αναμενόταν, αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής γνωστοποιήθηκε πως η Άγκυρα άναψε το πράσινο φως στην Τζέιν Χολ Λουτ, η οποία θα επισκεφθεί την Τουρκία στις 15-16 Δεκεμβρίου για επαφές στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του γ.γ. του ΟΗΕ. Αφού είδε τους δύο ηγέτες στην Κύπρο, τον γενικό γραμματέα του ΥΠΕΞ της Ελλάδας, ήρθε η ώρα να επισκεφτεί την Άγκυρα για να ξεκαθαρίσει το σκηνικό για την επόμενη μέρα στις προσπάθειες για υλοποίηση άτυπης συνάντησης «5+1». Σε επίπεδο Συνόδου Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών, όπως φαίνεται μέσα από το κείμενο Συμπερασμάτων αλλά και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν, οι εταίροι Αθήνας και Λευκωσίας αποφάσισαν να υιοθετήσουν την ήπια προσέγγιση κατά της Άγκυρας, η οποία να επιτρέπει την επάνοδο στον διάλογο.

Αυτό ήταν άλλωστε το απολύτως αναμενόμενο και αν κανείς προσεγγίσει αντικειμενικά τις εξελίξεις, αυτό είναι που στην ουσία επιθυμούν οι πλευρές στην παρούσα χρονική συγκυρία παρά τα όσα δημόσια λέγονταν όλο το προηγούμενο διάστημα. Οι δημόσιες τοποθετήσεις Αθήνας και Λευκωσίας δημιουργούσαν την προσδοκία πως η επιδίωξη ήταν η άμεση επιβολή αυστηρών κυρώσεων στην Τουρκία ή τουλάχιστον ένα σαφές χρονικό πλαίσιο στο οποίο θα γινόταν εφικτό κάτι τέτοιο. Ωστόσο η διπλωματική προσέγγιση, αν λάβουμε υπόψη τις επιδιώξεις και τη στάση των υπολοίπων χωρών, στην ουσία παραπέμπει σε προσπάθεια ισχυροποίησης του λεκτικού στο κείμενο Συμπερασμάτων. 

Η κυβέρνηση είχε θέσει ως στόχο να πετύχει δυνατές, ξεκάθαρες και αντιπροσωπευτικές αναφορές σε σχέση με το Κυπριακό και την Αμμόχωστο, κάτι που έγινε, ενώ θα προστεθούν και κάποια ονόματα στην υφιστάμενη λίστα κυρώσεων για τις τουρκικές παράνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ. Σαφώς και δεν πρόκειται για λεκτικό και μέτρα ικανά να κάνουν την Τουρκία να κάνει βήματα πίσω, ωστόσο πρόκειται για ακόμα μία ευκαιρία που δίνουν (και εκτός απροόπτου θα συνεχίσουν να δίνουν) στην Τουρκία οι Ευρωπαίοι εταίροι μας. Ακόμα και η Γαλλία, που όλο το προηγούμενο διάστημα παρουσιαζόταν έντονα ενοχλημένη από τη στάση της Άγκυρας και ζητούσε αποφασιστικές κυρώσεις κατά της Τουρκίας, τελικά δήλωσε ικανοποιημένη.


Τα Συμπεράσματα

Το κείμενο Συμπερασμάτων που υιοθετήθηκε στην ουσία αποδεικνύει περίτρανα πως η Γερμανία (η οποία κρίνει ισορροπημένο το αποτέλεσμα) εξακολουθεί να είναι η χώρα που κινεί τα νήματα σε μεγάλο βαθμό αναφορικά με τη στάση που τηρεί η ΕΕ σε κομβικά ζητήματα, με τη Γαλλία να μένει ένα βήμα πίσω, καθώς πείσθηκε τελικά πως αυτή η οδός είναι η πιο ωφέλιμη αυτή τη χρονική στιγμή. Οι προτροπές του γ.γ. του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τις οποίες τα κράτη μέλη θα έπρεπε να αντικρίσουν την Τουρκία ως εταίρο στη Βορειοατλαντική Συμμαχία και να μην επιβάλουν αυστηρές κυρώσεις, έπιασαν φαίνεται τόπο. Ένα άλλο στοιχείο που πηγάζει από τα Συμπεράσματα είναι πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να δώσουν χώρο και χρόνο στη διακυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία αναλαμβάνει τα ηνία στις ΗΠΑ τον Ιανουάριο, να κάνει διεργασίες και επαφές με την Άγκυρα και να κινηθεί με την ΕΕ σε συντονισμό σε αυτό το θέμα, όπως και σε άλλα κομβικής σημασίας θέματα. 

Στην ουσία αυτό που καταγράφεται στο κείμενο Συμπερασμάτων είναι πως η ΕΕ ζητά από την Τουρκία σταθερή και μόνιμη αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, καταδικάζει τις μονομερείς ενέργειες στο Βαρώσι, ζητά την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό και προαναγγέλλει πρόσθετες καταχωρήσεις ονομάτων στη λίστα των περιοριστικών μέτρων για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Παράλληλα προαναγγέλλει και ενδεχόμενη διεύρυνση της ισχύος της συγκεκριμένης απόφασης για να πιάνει και δράσεις στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Καθιστά σαφές άλλωστε πως η επανεξέταση του ζητήματος θα γίνει τον Μάρτιο, αφού πρώτα Μπορέλ και Κομισιόν ετοιμάσουν εκθέσεις για την πολιτικοοικονομική κατάσταση στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Καταγράφει φυσικά και τις μονομερείς ενέργειες της Άγκυρας στην περιοχή αλλά και την κλιμάκωση της ρητορικής κατά κρατών μελών αλλά και της ίδιας της ΕΕ. Παράλληλα όμως σημείωσε στα θετικά την απόσυρση του Oruc Reis και καλεί σε επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας-Τουρκίας. Πέραν αυτών επανέλαβε εμφαντικά τη θετική ατζέντα η οποία παραμένει στο τραπέζι αν η Τουρκία κινηθεί προς τον διάλογο και προς την επίλυση των εκκρεμών ζητημάτων. 


Αντιδρά η Άγκυρα

Όπως ήταν αναμενόμενο, η Τουρκία στο άκουσμα των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά της, με τον Τούρκο Πρόεδρο να επισημαίνει πως με την ατζέντα των κυρώσεων δεν βγαίνει τίποτα θετικό. Ο Ερντογάν, χαρακτηριστικά, είπε «να 'ναι καλά οι χώρες της ΕΕ με κοινή λογική που κατέστησαν το παιχνίδι άκυρο, επιδεικνύοντας θετική στάση κατά τη Σύνοδο Κορυφής και δεν έδωσαν αυτά που περίμεναν κάποιες χώρες, επειδή οι αξιώσεις τους ήταν άδικες». Μετά τη στάση της ΕΕ στη Σύνοδο Κορυφής, ο Ερντογάν έστειλε το μήνυμα πως «υπάρχουν πολλά δικαιώματα που πρέπει τα μέλη της ΕΕ να δώσουν στην Τουρκία. Από το θέμα της απελευθέρωσης της βίζας μέχρι τις εξαιρέσεις στο τελωνείο. Η ευχή μου είναι να ολοκληρώσουμε αυτή τη διαδικασία». Από την πλευρά του ο Τ/Κ ηγέτης εξέφρασε παράπονο γιατί, όπως λέει, για μία ακόμα φορά δεν αναφέρονται πουθενά οι Τ/Κ γεγονός που δεν συνάδει με την πραγματικότητα στο νησί, όπως ισχυρίστηκε. Κατηγορεί την ΕΕ πως υποστηρίζοντας λύση ΔΔΟ φαίνεται πως έχει μείνει πίσω στις εξελίξεις, καθώς όπως είπε ένα τέτοιο μοντέλο λύσης δεν ταιριάζει στις συνθήκες στο νησί. Επαναλαμβάνει επίσης ότι η ΕΕ δεν μπορεί να έχει ουδέτερο ρόλο στο Κυπριακό, ούτε και να έχει εποικοδομητικό ρόλο σε μια συμφωνία και γι' αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η αποστολή καλών υπηρεσιών εκ μέρους της ΕΕ.