Κ. Μακρής: Η ψευτιά και το τυχάρπαστο σβήνουν

Για την αθανασία μέσα στο πνεύμα και τις πραγματικά γενναίες πράξεις, το χαμένο αρχαίο κλέος, την ύλη στις μέρες μας, η οποία δεν εξαργυρώνεται σε χαρά και απελευθέρωση, μιλά μεταξύ άλλων το καινούργιο βιβλίο του συγγραφέα Κωνσταντίνου Μακρή «Η αποικία των Βρυκολάκων», από τη σειρά «Λογοτεχνία του φανταστικού», του «Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας - Κύπρου». Ο ίδιος ο συγγραφέας δηλώνει στον «Π» ότι βασίστηκε στη μυθολογία, την ορθοδοξία και τον θρύλο, φτιάχνοντας με τα υλικά αυτά το μυθιστόρημά του. «Η φαντασία είναι το όχημα κάθε καλλιτέχνη και η ποσόστωσή της εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία, το συγκινησιακό και τον τρόπο που επιθυμεί αυτός να εκφραστεί», τονίζει.

Συγκρίνοντας αυτό το βιβλίο με τα άλλα σου πεζογραφικά έργα, «Δικτύων Δυνάστευση» και «Εκχυλίσματα Πάθους», συγγραφικά ποιες δυνατότητες σου προσέφερε το συγκεκριμένο είδος λογοτεχνίας, η λογοτεχνία του φανταστικού;

Δεν είχα στον νου μου να κάνω λογοτεχνία του φανταστικού. Εννοώ πως δεν είχα τη συγκεκριμένη κατηγορία στο μυαλό μου όταν άρχισα να καταπιάνομαι με τη συγγραφή του. Λογοτεχνία του φανταστικού (αν πρέπει να τη χωρίζουμε σώνει και καλά τη λογοτεχνία σε κατηγορίες) μπορούμε να πούμε πως είναι και η «Κωμωδία» του Δάντη. Είναι ένα έργο στο οποίο ο ποιητής φτιάχνει με τη φαντασία του τον τόπο της Κόλασης, του Πουργατορίου και του Παραδείσου, βασισμένος στα στοιχεία εκείνα της εκκλησιαστικής δυτικής παράδοσης. Φτιάχνει έναν φανταστικό, μετά τα φυσικά, κόσμο. Έτσι κι εγώ. Βασισμένος στη μυθολογία, την ορθοδοξία και τον θρύλο, φτιάχνω με τα υλικά αυτά το μυθιστόρημά μου. Η φαντασία είναι το όχημα κάθε καλλιτέχνη και η ποσόστωσή της εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία, το συγκινησιακό και τον τρόπο με τον οποίο επιθυμεί αυτός να εκφραστεί.



Κατά πόσο βρίσκεις τον αναγνώστη της ελληνικής πεζογραφίας, σε Κύπρο και Ελλάδα, εξοικειωμένο με τη λογοτεχνία του φανταστικού; Τι μπορεί να γοητεύσει σε αυτό το είδος;

 Πιστεύω πως είναι αρκετά εξοικειωμένος ο δικός μας αναγνώστης. Διότι ας μην ξεχνούμε πως διαβάζει και μεταφρασμένη λογοτεχνία. Περίφημα και δημοφιλή βιβλία πέφτουν στα χέρια του εδώ και αρκετές δεκαετίες. Το φαντασιακό μυθιστόρημα γοητεύει κυρίως τους νέους. Αυτό είθισται. Αν και πιστεύω πως το συγκεκριμένο λογοτέχνημα δεν αφορά μόνο τους νέους σε ηλικία, αλλά τους νέους κάθε ηλικίας. Αυτούς δηλαδή που έχουν την ικανότητα ακόμα να ταξιδεύουν και να συγκινούνται μέσα απ’ το βιβλίο. Η γοητεία του είναι το να βλέπει κανείς έναν άλλο κόσμο, διαφορετικό μα και ταυτόχρονα γνώριμο σε σχέση με τον κόσμο στον οποίο έχει συνηθίσει να ζει. Είναι ο τρόπος να δει κανείς διαφορετικά τα πράγματα. Όχι όπως ακριβώς είναι, αλλά πέραν της πραγματικότητας, σαν ένα είδος υπερπραγματικότητας, με την έννοια του υπερρεαλισμού. Μιας βαθύτερης δηλαδή πραγματικότητας που βρίσκεται εντός μας.





Το καινούργιο βιβλίο του συγγραφέα Κωνσταντίνου Μακρή «Η αποικία των Βρυκολάκων».





Στο μυθιστόρημα «Η αποικία των Βρυκολάκων» βλέπουμε αρκετά ανθρώπινα συμβάντα της καθημερινής ζωής. Είναι οι σωστές δόσεις στη μείξη του ρεαλιστικού με το υπερφυσικό στοιχείο η χρυσή συνταγή για ένα φαντασιακό μυθιστόρημα;

 Τα συμβάντα της καθημερινής ζωής είναι εκείνα που δένουν τον μύθο. Αποτελούν τον συνεκτικό ιστό της μυθοπλασίας. Το ρεαλιστικό υπάρχει. Το ζήτημα είναι να το υπερβούμε. Να φτάσουμε δηλαδή σε μια ανώτερη πραγματικότητα, να υψωθούμε σε αυτήν. Το υπερφυσικό στοιχείο είναι εκείνο το οποίο λείπει, το οποίο πολεμάται, καταστρατηγείται. Επομένως, έχει ανάγκη το ρεαλιστικό για να κάνει την υπέρβαση. Χωρίς να πατάς γερά στη γη, το πέταγμά σου είναι αβέβαιο.



Η πάλη του πνεύματος και της ύλης φαίνεται να κινεί τα νήματα στο βιβλίο. Το πνεύμα υψώνεται με τον κόσμο των ιδεών, ενώ η ύλη με το σύγχρονο τεχνολογικό οπλοστάσιο, ωθώντας μάλιστα τον άνθρωπο σε μάταιους πολέμους. Αυτή η πάλη, την οποία είδαμε από άλλο πρίσμα και στο «Δικτύων Δυνάστευση», δείχνει να σε απασχολεί ιδιαίτερα. Τι σε κάνει να επιμένεις;

Η ύλη δεν έχει την υπόσταση στα χρόνια μας -τα εμποτισμένα με προτεσταντισμό και ηθικολογίες- της χαράς, της απελευθέρωσης. Είναι μια ύλη που βαραίνει τη σάρκα και την ψυχή, τη δένει σαν σιδεριά. Η ύλη για να κατακτηθεί προϋποθέτει ελεύθερο πνεύμα. Δίχως τη βάσανο των ενοχών, των προκαταλήψεων, του κακώς εδραιωμένου υπερεγώ. Όλος ο αγώνας είναι να γίνουν η ψυχή με το σώμα ένα. Αυτό το βλέπω και στην καθημερινή μου πρακτική ως ψυχοθεραπευτής. Ο άνθρωπος δεν είναι ζώο, για να έχει ανάγκες μόνο, τις οποίες τρέχει να καλύψει σαν αυτόματο. Ο άνθρωπος έχει επιθυμίες και γι’ αυτές καλείται να παλέψει, αν θέλει να λέγεται άνθρωπος. Ο εγκλωβισμός λοιπόν του ανθρώπου σε ανθυγιεινές και ανελεύθερες πρακτικές και αντιλήψεις με κάνει να επιμένω. Διότι, με την τεχνολογία, φτάσαμε να ζούμε μέσα από τα αντίγραφα των αντιγράφων των ιδεών (βλ. Πλάτων). Κοντολογίς, ψευτίζουμε. Κι όσο πιο πολύ ψευτίζουμε, τόσο πιο πολύ η αυθεντικότητα μοιάζει μακρινή, άπιαστη. Φαντάζει καλογυαλισμένη τηλεοπτική διαφήμιση. Το πνεύμα λοιπόν, για να αποτινάξει τα δεσμά του, έχει ανάγκη μια σάρκα που ενδίδει κι ακούει τις επιθυμίες της. Όχι το εν μέρει του Καβάφη (βλ. Επικίνδυνα), αλλά το εξολοκλήρου, το Ένα και το Αυτό, Σάρκα και Πνεύμα. Έτσι μόνο θα έλθει η λύση του διχασμού. Η αιτία της δυστυχίας του ανθρώπου.



Ένα θέμα το οποίο θίγεις στο βιβλίο είναι ο βάρβαρος τρόπος με τον οποίο ο χριστιανισμός αντικατέστησε τον δωδεκαθεϊσμό. Βλέποντας ιστορικά τη μετέπειτα πορεία του ανθρώπου στη Γη, τι σπουδαίο πιστεύεις ότι απωλέσαμε προκαλώντας εύλογα κάποια αναπόληση;

Απωλέσαμε πολλά. Η αλγολαγνεία του χριστιανισμού, χάριν ενός Παραδείσου, σε άλλη ζωή, μας κάνει να χάνουμε την τωρινή. «Κι αν είν’ ανθρώπινος ο πόνος, δεν είμαστε άνθρωποι μόνο για να πονούμε», για να θυμηθώ έναν στίχο του Σεφέρη. Ο άνθρωπος μπορεί να γνώρισε την αγάπη του χριστιανισμού, σαν έναν οδηγό τρόπου ζωής, που ήταν αληθινός στους πρώτους δύο αιώνες της χριστιανοσύνης, ως τρόπος οργάνωσης του κοινωνείν, αλλά έπειτα, με τους αντιπροσώπους (κι όπου υπάρχουν αντιπρόσωποι, υπάρχει και αισχροκέρδεια, είτε υλική είτε πνευματική), γίναμε αρνιά με ποιμένα όχι το σύμβολο του Ιησού Χριστού, αλλά τον αντιπρόσωπό του, και δεν είμαι και τόσο σίγουρος κατά πόσον ο ίδιος ήθελε αντιπροσώπους. Είναι σαν την αντιπροσώπευση στη δημοκρατία: αφηνόμαστε στο έλεος μερικών. Έτσι και στη θρησκεία. Η αρχαία θρησκεία γέννησε μια δημοκρατία, άμεση και πρότυπο, διότι αφορούσε και ήθελε να αφορά το σύνολο των πολιτών. Ήθελε ενεργούς ανθρώπους. Η πατρώα θρησκεία κρατούσε ισορροπίες: είχε την παρθένο Αθηνά, είχε και την Αφροδίτη. Δεν πολωνόταν. Η πόλωση είναι που έφερε τη ζημιά. Και, ναι. Κατέστρεψε ο χριστιανισμός. Το «νέο φως» που έφερε κάλυψε με σκοτάδι το αρχαίο κλέος.





«Ο εγκλωβισμός του ανθρώπου σε ανθυγιεινές και ανελεύθερες πρακτικές και αντιλήψεις με κάνει να επιμένω», δηλώνει στον «Π» ο Κωνσταντίνος Μακρής. «Με την τεχνολογία φτάσαμε να ζούμε μέσα από τα αντίγραφα των αντιγράφων των ιδεών (βλ. Πλάτων). Κοντολογίς, ψευτίζουμε». 





Όμως σε κάποιο σημείο του μυθιστορήματος, καθώς προβάλλει στο κάστρο των βρυκολάκων ο γέρος Ιεροφάντης, τονίζεται ότι Χριστός και Διόνυσος είναι οι όψεις του ίδιου νομίσματος.

Ναι, ακριβώς. Ο Ιεροφάντης, ο ενσαρκωτής της ενοποίησης των δύο θεών. Πρώτα σταυρώθηκε ο Διόνυσος κι έπειτα ο Χριστός. Είναι τωόντι οι δυο όψεις του ιδίου νομίσματος. Κι αν κοιτάξουμε τον βίο του Χριστού, ήταν αυτός που συγχώρεσε την αμαρτωλή, ήταν αυτός που έδωσε στη γυναίκα μια θέση ανώτερη από εκείνην που είχε σε προηγούμενες κοινωνίες. Ο Διόνυσος, το πνεύμα της μέθης, της έκστασης, αυτός που γέννησε την τραγωδία, μέσα από τις ωδές του τραγοπόδαρου ακολούθου του (του Πανός) και των μαινάδων του. Δεν είναι περίεργο που ο Πάνας, ο θεός αυτός της ηδονής, συμβολίζει μορφή σατανική στη νέα θρησκεία; Οι δυο αυτοί θεοί είναι κατά βάση ένα. Δεν μας άφησαν να το δούμε στην πορεία, διότι πήραν τροπή διαφορετική τα πράγματα, όταν άρχισαν να σπέρνουν φόβο και ενοχές και να θερίζουν μιζέρια.

«Πόλεμος κι έρωτας το ένα και το αυτό»

Όπως διδάσκει το παράδειγμα των απέθαντων βρυκολάκων, η αθανασία κερδίζεται, δεν κληρονομείται, κάτι που τονίζεις και στον πρόλογο του βιβλίου. Αυτό θα μπορούσε να ισχύει για τους διαχρονικούς ψευδοσωτήρες και ψευδοήρωες που παρουσιάζονται στο προσκήνιο;

Ναι. Η αθανασία κερδίζεται, δεν κληρονομείται. Και κερδίζεται με το αίμα της ψυχής και της σάρκας. Οι «σωτήρες» και οι «ήρωες» στους οποίους αναφέρεσαι είναι τα αναλώσιμα ανθρωπάρια στο θέατρο της ιστορίας. Το στίγμα τους διαρκεί όσο η αναπνοή τους. Η ψευτιά και το τυχάρπαστο σβήνουν σαν λεκέδες μέσα στην άβυσσο. Η αθανασία, από την άλλη, βρίσκεται στο πνεύμα, στις πράξεις τις πραγματικά γενναίες. Σε κείνους που γράφουν ιστορία με το «σπαθί» και την «πένα». Βρίσκεται σε έναν Μεγαλέξανδρο και σ’ έναν Βιτσέντζο Κορνάρο. Διότι πόλεμος κι έρωτας είναι στη βαθύτερή τους υπόσταση το ένα και το αυτό. Το να πεθαίνεις για την πατρίδα και για τον έρωτα είναι η ύψιστη μορφή ιδανικής αφοσίωσης.

Δυο μεγάλες αντίρροπες δυνάμεις - Η περίληψη του βιβλίου

Στην Ελλάδα του σήμερα δυο μεγάλες αντίρροπες δυνάμεις βρίσκονται σε κλιμακούμενη διαρκή υπόγεια διαμάχη. Απ’ τη μία, οι αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις της χώρας, κι απ’ την άλλη οι αιμοπότες βρυκόλακες. Οι πρόσγειοι, στην προσπάθειά τους να επιζήσουν στον σύγχρονο κόσμο, εξακολουθούν να επιτίθενται κατά πολιτών και να παίρνουν ζωή μέσω αιμόποσης. Όμως, τα μέσα εξόντωσης των μεταφυσικών αυτών υπάρξεων έχουν τα τελευταία χρόνια αυξηθεί και εξελιχθεί κατά πολύ, όπως και τα κρούσματα των επιθέσεων κατά ανθρώπων. Αποτέλεσμα αυτών, η στο χείλος της εξαφάνισης κατάσταση στην οποία περιέρχονται τα πλάσματα της νύκτας. Οι εξουσιαστές της χώρας έχουνε πάρει την απόφασή τους, κι αυτή είναι αμείλικτη: εξαφάνιση κάθε μεταφυσικής ύπαρξης η οποία μολύνει τον σύγχρονο τεχνολογικό κόσμο. Έτσι, οι πρόσγειοι σε μια προσπάθεια να γλυτώσουν τον αφανισμό κτίζουν την αποικία τους στο όρος του Βαρνούντα, στην καρδιά των Βαλκανίων. Εκεί καλούν όλους τους απέθαντους να ενωθούν σαν μια γροθιά, για να αντιμετωπίσουν τον τρομερότερο εχθρό: τον άνθρωπο. Βαμπίρ από όλο τον ελληνικό χώρο αλλά και τα Βαλκάνια καταφθάνουν στο μεγάλο κάστρο. Απ’ την άλλη, ο λοχίας Άρης Δεσμενόγλου του αστυνομικού σταθμού Λυκαβηττού, ο ήρωάς μας, τίθεται στα γρανάζια του μηχανισμού εξόντωσης, ως ένα πιόνι στη σκακιέρα των μεγάλων. Αυτός και η μνηστή του η Μαρίνα ονειρεύονται να ζήσουν σε έναν καλύτερο κόσμο, μακριά απ’ τη ζούγκλα της αποξενωτικής πρωτεύουσας. Να κτίσουν μια ζωή στην ομορφιά της επαρχίας και της φύσης. Όμως, αυτά έρχονται σε δεύτερη μοίρα, μιας κι αναπόδραστα ο πόλεμος έρχεται ανήλεος στο προσκήνιο…