Χλώρακα: Προγράμματα για ένταξη προσφύγων και κοινωνική συνοχή

Διάφορα δημοσιεύματα τον τελευταίο καιρό στον εγχώριο τύπο έκαναν λόγο για αυξημένη εγκληματικότητα και παραβατικότητα στο χωριό Χλώρακα της Επαρχίας Πάφου, φαινόμενα τα οποία αποδόθηκαν εν πολλοίς στους Σύρους πρόσφυγες.

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες συνομίλησε με Σύρους που διαμένουν στην περιοχή – πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Κύπρο για να γλιτώσουν από τον πόλεμο καθώς και μετανάστες που ζουν κι εργάζονται στο χωριό πολύ πριν από τη Συριακή κρίση. Η συνάντησή μας έγινε στο Καταφύγιο Μάθησης/The Learning Refuge που λειτουργεί με τη στήριξη της Caritas Pafos δημιουργώντας γέφυρες εποικοινωνίας με τους εθελοντές στο Κέντρο και την κοινότητα της Πάφου.

Μας μίλησαν για τα μεμονωμένα περιστατικά τα οποία και καταδικάζουν, αλλά ανησυχούν για την ισοπεδωτική αρνητική εικόνα που έχει βγεί προς τα έξω. Οι ανησυχίες τους αναδεικνύουν για μια ακόμα φορά την αναγκαιότητα προγραμμάτων που θα υποστηρίξουν την ένταξη των προσφύγων, ενισχύοντας έτσι την κοινωνική συνοχή στην περιοχή.

Ο νεαρός Χ. με καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας διαμένει εδώ και τρία χρόνια στη Χλώρακα μαζί με τη σύζυγό του και τα τρία τους ανήλικα παιδιά. Αποφάσισε να φύγει από το Χαλέπι της Συρίας το 2016 διακόπτοντας τις σπουδές του στα οικονομικά και διαχείριση επιχειρήσεων.

Ο συνεχιζόμενος πόλεμος και η έλλειψη προοπτικής για τερματισμό της βίας δεν επέτρεπε άλλη αναβολή. «Ακροβολιστές, βομβιστές, βόμβαρδισμοί παντού…έφευγες από το σπίτι σου το πρωί αλλά δεν ήξερες αν θα επιστρέψεις.» Κατέφυγε αρχικά στην Τουρκία και το καλοκαίρι του 2016 ήρθε στην Κύπρο, όπου ζούσε ήδη ο αδελφός του, στοιβαγμένος μαζί με άλλες 120 ψυχές σ’ένα πλοιάριο. Η έγκυος γυναίκα του τον ακολούθησε λίγους μήνες μετά με τον ίδιο τρόπο.

Στην Κύπρο δούλευε αρχικά στις οικοδομές σε γνωστή εργοληπτική εταιρεία προτού ανοίξει κατάστημα στην Χλώρακα με Συριακά και Κυπριακά είδη.

«Με τη δουλειά νιώθω ασφάλεια, είμαι ήρεμος, ανεξάρτητος… Δεν θέλω να βασίζομαι σε κρατική βοήθεια».

Το μαγαζί του πάει πολύ καλά, πληρώνει κανονικά φόρους και Κοινωνικές Ασφαλίσεις. Εκκρεμεί η ανανέωση της ετήσιας άδειας λειτουργίας, κι ελπίζει ότι τα πρόσφατα γεγονότα δεν θα σταθούν εμπόδιο.

Ο τρόπος που προβλήθηκαν τα γεγονότα έχουν δημιουργήσει μια αρνητική εικόνα η οποία δεν είναι αντιπροσωπευτική της πραγματικότητας.

«Είναι κρίμα, είναι άδικο να στοχοποιούνται όλοι οι Σύροι επειδή ένα μικρός αριθμός έχει δημιουργήσει προβλήματα. Οι Σύροι πάντα είχαν καλό όνομα στην Κύπρο, τίμιοι, εργατικοί, τεχνήτες… Απασχολούνται στις οικοδομές, είναι εργολάβοι, ελαιοχρωματιστές, πελεκάνοι, εργάζονται σκληρά και συμβάλουν στην οικονομία και ανάπτυξη της Κύπρου,» μας αναφέρει ο Φεϋσάλ που ήρθε στην Κύπρο πολύ πριν από τον πόλεμο στη Συρία.

Κάνουν λόγο για παραπληροφόρηση και ψευδείς πληροφορίες «Δεν μπορείς να δείχνεις εικόνες παιδιών που κρατούν όπλα στη Συρία και να τους παρουσιάζεις ότι βρίσκονται στην Κύπρο»

Παράδειγμα φιλήσυχου ανθρώπου, είναι και ο νεαρός Μοχάμεντ από τη Ντάρα της Συρίας, αιτητής ασύλου σήμερα στην Κύπρο. Σπούδαζε γιατρός στη Συρία για δύο χρόνια μέχρι που ξεκίνησε ο πόλεμος. Αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του κι άρχισε να δουλεύει εθελοντικά σε διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις ως νοσοκόμος, βοηθός στις πρώτες βοήθειες και σε άλλα παραϊατρικά επαγγέλματα. Ήρθε στην Κύπρο πριν από ένα χρόνο και ζει στο γειτονικό χωριό, Έμπα, με την γυναίκα του και το παιδί του.  Πολύ σπάνια βγαίνει από το σπίτι του. Δεν είχε ακούσει κάτι για τη Χλώρακα μέχρι που διάβασε τα ΜΜΕ. Όνειρό του να συμπληρώσει τις σπουδές του και να μπορέσει να ασκήσει το επάγγελμά του γιατρού, να βοηθήσει τους συνανθρώπους του. Μέχρι να μπορέσει να πραγματοποιήσει τους στόχους του και τα όνειρά του δηλώνει ευτυχής να δραστηριοποιηθεί εθελοντικά σε ΜΚΟ, όπως το Caritas Pafos.

Οι Σύροι που ζουν στην Κύπρο εδώ και χρόνια μπορούν και θέλουν να συμβάλουν στην ένταξη των καινούργιων προσφύγων. Είναι αυτονόητο γι’αυτούς ότι το έγκλημα και η παραβατικότητα είναι καταδικαστέο από όπου κι αν προέρχεται.

«Δεν παύουμε να υπενθυμίζουμε σε όλους ότι οφείλουν σεβασμό στους νόμους και κανονισμούς μιας χώρας που τους έχει προσφέρει ασφάλεια από τον πόλεμο και τις διώξεις,» δηλώνει ο κ. Α ο οποίος ζει χρόνια στην κοινότητα κι επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμος.

Χρειάζεται, αναφέρουν, αυξημένη αστυνόμευση. Παράλληλα, όμως, πιστεύουν ότι χρειάζεται ν’αναπτυχθούν συνεργασίες με την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλους φορείς για να βελτιωθούν οι προοπτικές ένταξης των προσφύγων και ν’αποδομηθεί ο φόβος και οι προκαταλήψεις που επικρατεί στην κοινότητα. Για παράδειγμα, θα πρέπει να γίνουν περισσότερα σε ότι αφορά την εκμάθηση της γλώσσας καθώς και προγράμματα κοινωνικού προσανατολισμού μέσα από τα οποία θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν οι πρόσφυγες τα ήθη και τα έθιμα, τον πολιτισμό της Κύπρου – και αντίστροφα.

«Θα μπορούσαμε να διοργανώσουμε πολιτιστικές δραστηριότητες με φαγητό, μουσική, να γνωρίσει ο ένας τον άλλο, να μάθει ο ένας απ’τον άλλο. Επίσης, παζαράκια με Συριακά και Κυπριακά προϊόντα θα μπορούσαμε να διοργανώσουμε, όλοι μαζί…. Κύπροι, Σύροι, Άγγλοι που ζούμε στην περιοχή…»

Ήδη ορισμένοι πρόσφυγες από τη Χλώρακα συμμετέχουν σε δράσεις του Κέντρου Καταφύγιο Μάθησης/The Learning Refuge όπως εκμάθηση Ελληνικών και Αγγλικών σε παιδιά και ενήλικες, τάξεις για την κατ’οίκον εργασία των παιδιών, χορού και τέχνης. Από πλευράς εθελοντών υπάρχει ανοικτή πρόσκληση για διευρυμένη συμμετοχή προσφύγων και αιτητών ασύλου στα προγράμματά τους, υπογραμμίζοντας παράλληλα την αναγκαιότητα για περισσότερους εθελοντές και αναζήτησης τρόπων μετάβασης από την περιοχή στο Κέντρο.

«Θα βρούμε τρόπους. Πρέπει να βρούμε, αυτό που κάνετε είναι εξαιρετικό, μπράβο σας κι ευχαριστούμε… Κι αν χρειαστείτε κι εσεις βοήθεια σε κάτι, κάποια επιδιόρθωση ή βάψιμο εδώ στο κέντρο, πολύ ευχαρίστως να βοηθήσω,» αναφέρει ο Μουσταφά, εργολάβος στο επάγγελμα. «Όλοι αδέλφια είμαστε και πρέπει να βοηθούμε ο ένας τον άλλο».

Καθώς η κρίση στη Συρία διανύει τον δέκατο χρόνο, ο λαός της Συρίας εξακολουθεί να βιώνει μια τεράστια τραγωδία. Ένας στους δύο άνδρες, γυναίκες και παιδιά στη Συρία έχει αναγκαστεί σ’εκτοπισμό, συχνά περισσότερες από μία φορές, από την αρχή των συγκρούσεων τον Μάρτιο του 2011. Σήμερα, ο αριθμός των Σύρων προσφύγων είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο, με την πλειοψηφία να έχει καταφύγει στις όμορες χώρες, όπως Τουρκία, Λίβανο, Ιορδανία.

Χρόνο με τον χρόνο, ο συριακός λαός έχει επιδείξει τρομερό σθένος. Ενώ στην πλειοψηφία τους οι πρόσφυγες στις γειτονικές χώρες ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας,  αγωνίζονται να επιβιώσουν και να δημιουργήσουν ένα μέλλον για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Θέλουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, συμβάλλοντας παράλληλα στην οικονομία των χωρών που τους φιλοξενούν γενναιόδωρα, για όσο διάστημα παραμένουν εκεί.

Στην Κύπρο έχουν καταφύγει από το 2011 μέχρι σήμερα πάνω από 11,000 Σύροι κι έχει δοθεί καθεστώς διεθνούς προστασίας σε περίπου 7500.

Η δημιουργία συνθηκών ένταξης τους στην χώρα υποδοχής αποτελεί υποχρέωση των δημοκρατικών χωρών αλλά και πρόκληση   για τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, περιλαμβανομένης και της Κύπρου. Δεν υπάρχει μία κοινή, μαγική συνταγή για την επιτυχή ένταξη. Υπάρχουν, όμως, ορισμένοι γενικοί κανόνες που αποσκοπούν στην μείωση της περιθωριοποίησης και την προώθηση  της κοινωνική συνοχής, όπως δράσεις που δίνουν την ευκαιρία στους πρόσφυγες ν’αναπτύξουν  το δυναμικό τους καθώς κι ενέργειες που καλλιεργούν την αποδοχή της διαφορετικότητας και του σεβασμού προς κάθε άνθρωπο.

ΠΗΓΗ: UNHCR Cyprus