Συνάντηση με πολλαπλές αναγνώσεις: Τι είπε στον Μπορέλ ο Τσαβούσογλου

Κατ' αρχάς θα πρέπει να επισημάνουμε πως όσοι ανέμεναν πως ο Ζοζέπ Μπορέλ θα πήγαινε στην συνάντηση με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου με πρόθεση να τον «βάλει στη θέση του» ερχόμενος σε λεκτική αντιπαράθεση μαζί του, είναι εκτός πλαισίου. Ο Μπορέλ επεσήμανε κάποια πράγματα, όπως για παράδειγμα το ότι η Τουρκία μπορεί να μην αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία ωστόσο είναι κράτος μέλος της ΕΕ. Μετέφερε κάποιες θέσεις, ωστόσο, δεν θα έφτανε στα άκρα τη συζήτηση καθώς δεν ήταν αυτός ο στόχος.

Το δεύτερο που θα πρέπει να καταγραφεί είναι πως βασικό μέλημα της επίσκεψης Μπορέλ ήταν να βολιδοσκοπήσει και να έχει ένα ειλικρινή και ανοιχτό διάλογο με την Άγκυρα, έτσι ώστε να διαφανούν οι προθέσεις γύρω από μια νέα πρόκληση στην Ανατολική Μεσόγειο που θα μπορούσε να κλιμακώσει περαιτέρω την αντιπαράθεση, είτε με την Ελλάδα, είτε με άλλες χώρες βλ. Γαλλία λόγω Λιβύης.

Το τρίτο στοιχείο που καλό είναι να μπαίνει στην εξίσωση πριν προχωρήσει κανείς σε ανάλυση, είναι πως μπορεί όλα τα ζητήματα στην Ανατολική Μεσόγειο να παρουσιάζουν παρόμοια συμπεριφορά από πλευράς Τουρκίας, ωστόσο, το καθένα έχει τις ιδιαιτερότητές του, τη σημασία του και διαφορετική βαρύτητα.

Όπως είχαμε αναφέρει και την περασμένη Κυριακή στον «Π» η Τουρκία δεν είναι διατεθειμένη να μπει σε διάλογο με την ΕΕ ή όποια άλλη χώρα αν δεν θεωρηθεί πρώτα ισότιμος συνομιλητής, και αυτό φάνηκε κατά τη χθεσινή συνάντηση Τσαβούσογλου-Μπορέλ. Ο Τσαβούσογλου δεν θα γκρέμιζε άμεσα όλες τις γέφυρες επικοινωνίας και διαλόγου, ειδικά με δεδομένο πως στις 13 Ιουλίου οι ΥΠΕΞ της ΕΕ θα συζητήσουν για τη στάση της Ένωσης απέναντι στη χώρα του Ερντογάν. Πλέον οι 27 θα πρέπει να αποφασίσουν αν έχουν ικανοποιηθεί από όσα άκουσαν από την Άγκυρα ή όχι.

Πάντως αυτό που προκύπτει αβίαστα από τις επαφές Μπορέλ όλο αυτό το διάστημα είναι πως δεν είναι προς το συμφέρον ούτε της Ελλάδας ούτε και της Τουρκίας η κλιμάκωση στην παρούσα φάση, για μια σειρά από λόγους που άπτονται και της Οικονομίας.

Θράσος αλλά...

Μπορεί η ερμηνεία της Λευκωσίας να είναι όντως πως όσα ανέφερε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου εμπεριέχουν θράσος και είναι σε κάποια σημεία απαράδεκτα, ωστόσο δεν παύει από το να είναι η θέση της Άγκυρας και αυτή θα μεταφέρει. Πολύ απλά γιατί δεν έχει πρόθεση και διάθεση να δεχτεί εκ των προτέρων να της επιβάλει οποιοσδήποτε τις δικές του θέσεις. Αυτό το γνωρίζαμε εδώ και καιρό ή θα έπρεπε να το γνωρίζουμε.

Ο Τσαβούσογλου φρόντισε να του ανοίξει όλα τα χαρτιά σε όλα τα μέτωπα. Την ίδια στιγμή φρόντισε να του μεταφέρει και όλα όσα αναμένει η Τουρκία από την ΕΕ. Απείλησε όπως λένε κάποιοι πως αν ληφθούν νέες κυρώσεις ή μέτρα κατά της Τουρκίας τότε η Άγκυρα θα απαντήσει αναλόγως. Αυτό όμως είναι κάτι που και πάλι γνωρίζαμε, δεν θα άλλαζε ξαφνικά μια ρητορική και ένας σχεδιασμός ετών, απλά και μόνο γιατί πήγε ο Μπορέλ στην Τουρκία.

Το ζητούμενο είναι να διαφανεί ποια είναι τα σημεία στα οποία υπάρχει έδαφος έστω και για παραμικρή συνεννόηση, για αποφυγή περαιτέρω όξυνσης. Ειδικά για την Κύπρο, σημασία θα πρέπει να έχει το να βρεθούν αυτούς τους μήνες οι συσχετισμοί, οι ισορροπίες και η φόρμουλα που να καθιστά έτοιμη την Άγκυρα για διάλογο στο Κυπριακό και όχι μόνο στα Ενεργειακά, με το πέρας των «εκλογών» στα κατεχόμενα τον Οκτώβρη.

Ας δούμε όμως τι πρώτα συμπεράσματα βγαίνουν μέσα από τη συνάντηση:

Ο διεθνολόγος-αναλυτής Πάμπος Χρυσοστόμου αναφέρει μεταξύ άλλων πως η πρωτοβουλία Μπορέλ κρίνεται ως μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση στην παρούσα φάση, ως προς τους στόχους της(μείωση έντασης στην περιοχή-έναρξη διαλόγου). Ο Τσαβούσογλου στην ουσία επανέλαβε τις πάγιες τουρκικές θέσεις σε σχέση με την Ελλάδα, την Κύπρο και τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Κάλεσε με νόημα και πλήρη επίγνωση την ΕΕ να σταματήσει να συμπεριφέρεται μεροληπτικά στα ζητήματα που προκύπτουν με Ελλάδα και Κύπρο, αν επιθυμεί να επέλθουν λύσεις στα όποια προβλήματα προκαλούνται, ενώ χρησιμοποίησε για μια ακόμα φορά το χαρτί της διαφύλαξης των δικαιωμάτων των Τ/Κ σε σχέση με το φυσικό αέριο. Την ίδια στιγμή ο Τσαβούσογλου επανέφερε το φόβο για νέες μεταναστευτικές ροές λόγω πανδημίας, το αίτημα για απελευθέρωση της βίζας, όπως επίσης και το άνοιγμα πτήσεων προς την Τουρκία και την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης.

Σε σχέση με τις δηλώσεις Μπορέλ κρατάμε την επιμονή για αποκλιμάκωση και έναρξη διαλόγου με την Τουρκία σε όλα τα επίπεδα, από την Κυπριακή ΑΟΖ, μέχρι και τα ευρωτούρκικά, σε διαφορετικά επίπεδα. Θα πρέπει ωστόσο να διευκρινιστεί άμεσα ποιοι συμμετέχουν στο διάλογο και πως γίνεται ο διαχωρισμός των θεμάτων και των συμμετεχόντων στον διάλογο αυτό, καθώς για παράδειγμα αν πρόκειται για διάλογο Ελλάδας-Τουρκίας σε σχέση με το διαμοιρασμό στην Κυπριακή ΑΟΖ, το Προεδρικό δεν έχει δώσει μια τέτοια εξουσιοδότηση σε κανένα. Φαίνεται ξεκάθαρα άλλωστε πως υπάρχει διαφορετική ανάγνωση από τους εμπλεκόμενους, τόσο σε σχέση με τη στόχευση όσο και τον τελικό στόχο για την κάθε πλευρά.

Σύμφωνα με τον κ. Χρυσοστόμου, διάλογος θα μπορούσε να γίνει σε τρία επίπεδα: Ελλάδας-Τουρκίας, Ελλάδας-ΕΕ και Τουρκίας-Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο επισημαίνει πως θα πρέπει να γίνει προσεκτικά ο διαμοιρασμός θεμάτων συζήτησης έτσι ώστε να μην αφεθεί στο τέλος η Κυπριακή Δημοκρατία, εκτός της συζήτησης θεμάτων που την αφορούν άμεσα. Κρατάμε φυσικά την στάση της Άγκυρας για διάλογο με όλους τους άλλους εκτός της Δημοκρατίας, εκτός και αν λυθεί το Κυπριακό. Η πρόταση Μπορέλ για διαμεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης έτσι ώστε να βρεθεί μία Φόρμουλα διαλόγου που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές δηλαδή και την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά και την Τουρκία εμπεριέχει τον κίνδυνο πρώτον να μιλάει η Τουρκία εξ ονόματος των Τουρκοκυπρίων και να διαπραγματεύεται διαμοιρασμό του φυσικού αερίου χωρίς τη λύση του Κυπριακού και δεύτερον να συζητά είτε η Ελλάδα είτε η ΕΕ εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας ωσάν να μην είναι κράτος. Αυτό το σημείο είναι και το πλέον σημαντικό το οποίο άμεσα ο Μπορέλ θα πρέπει να διευκρινίσει.