Α. Κυπριανού: Κατάργηση Γεν. Ελεγκτή, καλύτερα «Ελεγκτικό Συνέδριο»

Το ΑΚΕΛ ρίχνει το γάντι στον ΔΗΣΥ για αλλαγές στην Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας με δήλώση τοποθέτηση του γ.γ. Άντρου Κυπριανού στον «Πολίτη». Η αποχώρηση του Κώστα Κληρίδη, από τη θέση του γενικού εισαγγελέα, διά της παραιτήσεώς του, αναμένεται να επαναφέρει στο προσκήνιο το θέμα των αλλαγών στον τρόπο λειτουργίας των ανεξάρτητων θεσμών και των αξιωματούχων που προΐστανται σε αυτούς.

Το ΑΚΕΛ έθεσε θέμα και στο παρελθόν, τόσο για τη Νομική όσο και για την Ελεγκτική Υπηρεσία, αλλά ο ΔΗΣΥ δεν φαινόταν διατεθειμένος να συγκατανεύσει, θεωρώντας πως η αξιωματική αντιπολίτευση στόχευε κυρίως στην αποτροπή διορισμού του Ιωνά Νικολάου στη θέση του γενικού εισαγγελέα. Με τους διορισμούς Γιώργου Σαββίδη και Σάββα Αγγελίδη, το θέμα αυτό έπαψε να υφίσταται και ενδεχομένως το μομέντουμ να προσφέρεται για δημιουργία αυξημένης πλειοψηφίας στη Βουλή, ώστε να καταργηθεί η θέση του γενικού ελεγκτή και να αντικατασταθεί από Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Παράλληλα στόχος είναι να θεσμοθετηθούν και συγκεκριμένες θητείες για όλους τους ανεξάρτητους θεσμούς, μη εξαιρουμένων των θεσμών του γενικού και βοηθού γενικού εισαγγελέα.



Ασφαλέστερη η σοφία των πολλών

Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ σε αρετές περιπτώσεις δεν έκρυψε τη θέση του ίδιου και του κόμματός του για συλλογική ηγεσία στην Ελεγκτική Υπηρεσία, τονίζοντας πως η σοφία των πολλών είναι ασφαλέστερη από τη σοφία του ενός. Ίσως ο κ. Κυπριανού εμμέσως να έθετε και θέμα περιθωριοποίησης του βοηθού γενικού ελεγκτή από τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, ο οποίος λειτουργεί ως είς και μόνος. Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ μιλώντας στον «Π» ανέφερε πως «η ιδέα για αντικατάσταση του θεσμού του γενικού ελεγκτή από Ελεγκτικό Συνέδριο είναι μία από τις ιδέες που έχουμε συζητήσει. Θεωρώ ότι η συλλογική ηγεσία πάντοτε είναι καλύτερη».

Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, όταν είχε τεθεί και στο παρελθόν η συγκεκριμένη πρόταση εκ μέρους του ΑΚΕΛ, είχε εκφράσει την αντίθεσή του. Θέμα είχε τεθεί στις αρχές του 2017 και από τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ, με την ιδιότητά του ως προέδρου της Επ. Οικονομικών της Βουλής, ζητώντας μελέτη από την Ελεγκτική Υπηρεσία για τον τρόπο λειτουργίας άλλων Ελεγκτικών Υπηρεσιών στην ΕΕ. Και τότε ο Ο. Μιχαηλίδης εξέφρασε αντίθεση λέγοντας πως θεωρεί «λανθασμένη οποιαδήποτε ανακίνηση του θέματος αυτού ειδικά, αφού φαίνεται να συνάδει και με βέλτιστες πρακτικές». Μάλιστα είχε αρνηθεί να κάνει τη μελέτη που του ζήτησε η Βουλή, λέγοντας πως «ο λόγος για τον οποίο η υπηρεσία μας αρνήθηκε τη διεξαγωγή μελέτης είναι γιατί αυτό θα συνεπαγόταν αλληλογραφία με άλλες 27 υπηρεσίες, για ένα θέμα το οποίο θεωρούμε ότι δεν έπρεπε να θεωρείται καν ανοικτό».



Τριμελές Ελεγκτικό Συνέδριο

Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ, αναφερόμενος στην εισήγησή του για αντικατάσταση του γενικού ελεγκτή με Ελεγκτικό Συνέδριο επεσήμανε πως «και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να υπάρχουν θητείες. Και σε ευρωπαϊκούς θεσμούς, όπως στο Ελεγκτικό Συνέδριο της ΕΕ υπάρχει θητεία». Ο κ. Κυπριανού έδειξε να έχει μελετήσει σε βάθος την εισήγηση για δημιουργία Ελεγκτικού Συνεδρίου, σημειώνοντας πως «έχει σημασία ποιοι θα μετέχουν σε αυτό το Ελεγκτικό Συνέδριο. Μιλώ για τριμελές ελεγκτικό όργανο και επαναλαμβάνω πως είναι σημαντικό στοιχείο τα πρόσωπα που θα το απαρτίζουν. Πρέπει να είναι άτομα που θα μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ τους, να έχουν τον ίδιο στόχο και τον ίδιο σκοπό, να λειτουργούν αντικειμενικά και όσο γίνεται πιο αποτελεσματικά. Θεωρώ ότι ένα τέτοιο Ελεγκτικό Συνέδριο μπορεί να λειτουργήσει πάρα πολύ πιο αποτελεσματικά».



Επαναφέρουμε την πρόταση

Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ, μιλώντας στον «Π», είπε πως το θέμα το έχει συζητήσει και με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε συνάντησή τους παλαιότερα, γιατί τέτοιες αλλαγές απαιτούν συνταγματικές τροποποιήσεις. «Αν προχωρήσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση» είπε «χρειάζεται και η στήριξη του ΔΗΣΥ. […] Πρέπει να αλλάξει το Σύνταγμα και χρειάζεται η συναίνεση των 2/3 της Βουλής. Με τα σημερινά δεδομένα εξαρτάται από τον ΔΗΣΥ». Όταν το ΑΚΕΛ είχε κάνει τις σχετικές εισηγήσεις στη Βουλή, τις συζήτησε και με τα άλλα κόμματα «και μας είπαν» ανέφερε ο Α. Κυπριανού «ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αντισυνταγματικό, όμως θα επανέλθουμε γιατί θεωρούμε ότι τέτοιοι θεσμοί έχουν μια ξεχωριστή και ιδιαίτερη βαρύτητα σε ό,τι αφορά την εύνομη λειτουργία της Πολιτείας».



Ουδείς χωρίς έλεγχο

Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ έφερε ως παράδειγμα τον νέο βοηθό γενικό εισαγγελέα Σάββα Αγγελίδη, για να υποστηρίξει τη θέση του για καθορισμό θητειών, σημειώνοντας πως ο κ. Αγγελίδης, ο οποίος είναι νέος, θα παραμείνει στη θέση του για ακόμα 22 χρόνια.

«Εμείς επιμένουμε» ανέφερε στον «Π» ο Άντρος Κυπριανού «ότι σε τέτοιου είδους αξιώματα θα πρέπει να υπάρχουν σαφείς θητείες. Είχαμε προτείνει στη Βουλή των Αντιπροσώπων να είναι δύο οι θητείες και επειδή μιλάμε για εξαετή θητεία, μιλάμε για 12 χρόνια. Το ίδιο θεωρούμε ότι πρέπει να ισχύσει και για τον γενικό ελεγκτή».

Κατά τον γ.γ. του ΑΚΕΛ το θέμα των θητειών είναι κομβικό για σκοπούς προστασίας των θεσμών και των προσώπων που τους υπηρετούν. Παράλληλα θα πρέπει να θεσπιστούν τρόποι ελέγχου ώστε κανείς να μην λειτουργεί ανεξέλεγκτα. Όπως σημείωσε ο Α. Κυπριανού, «όταν κάποιος δεν υπόκειται σε έλεγχο ξεκινούν αυτομάτως προβλήματα. Πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου για όλους μας. Κανένας δεν πρέπει να λειτουργεί ανεξέλεγκτα». Πρόσθεσε πως «η συνταγή για να μετατραπεί κάποιος σε κατεστημένο είναι να μείνει για πολλά χρόνια σε ένα πόστο και να μην του ασκείται κανένας έλεγχος. Όταν μένεις για πολλά χρόνια σε ένα πόστο, δεν δείχνεις το ίδιο ενδιαφέρον που έδειχνες τον πρώτο καιρό. Μοιραία επέρχεται η κούραση η οποία δημιουργεί προβλήματα. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος να νιώσει κάποιος ότι έχει δύναμη και εξουσία και να βλέπει τα ζητήματα με έναν τρόπο πιο χαλαρά, δηλαδή ότι μπορεί να κάνει πράγματα τα οποία σε έναν καθημερινό άνθρωπο δεν θα επιτρέπονταν».



Πώς επιλέγονται;

Πέραν της μορφής που θα πρέπει αν έχει η Ελεγκτική Υπηρεσία, έχει τεθεί και θέμα επιλογής του ελεγκτή ή των μελών του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς ο διορισμός ενός ατόμου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας δεν θεωρείται και η ασφαλέστερη μέθοδος. Σε έξι κράτη της ΕΕ ο ελεγκτής διορίζεται από τη Βουλή, ενώ σε δύο είτε διορίζεται είτε εγκρίνεται από τη Βουλή με αυξημένη πλειοψηφία 2/3. Σε δύο κράτη διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο και σε τρία από τον Πρόεδρο ή τον πρωθυπουργό, ενώ σε τέσσερις χώρες ο ελεγκτής ή το Ελεγκτικό Συνέδριο διορίζεται με κοινή απόφαση εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας. Υπάρχουν και άλλα κράτη που ακολουθούν διαφορετικές μεθόδους.

«Ισόβιο» γενικό ελεγκτή, δηλαδή πρόσωπο που παραμένει στην ίδια θέση έως την αφυπηρέτησή του, εκτός της Κύπρου, έχουν μόνο η Ιρλανδία, η Πολωνία, η Λετονία και η Λιθουανία. Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν θεσμοθετημένες θητείες και περιορισμός στον αριθμό ανανέωσής τους.

Υπάρχει και η άλλη οδός…

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει κρύψει την ενόχλησή του για τον τρόπο με τον οποίο ασκεί τα καθήκοντά του ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, δηλώνοντας ανοιχτά σε συνέντευξή του στον «Π» ότι εκφεύγει των συνταγματικών πλαισίων. Σε αυτή τη συμπεριφορά του Οδυσσέα Μιχαηλίδη είχε συμβάλλει ο τέως γενικός εισαγγελέας Κώστας Κληρίδης, αρνούμενος να γνωματεύσει για τα όρια των εξουσιών του γενικού ελεγκτή, πιθανότατα λόγω της στενής προσωπικής τους σχέσης. Αναμένεται πως ο νέος γενικός εισαγγελέας Γιώργος Σαββίδης θα κληθεί να γνωματεύσει, ώστε να τερματιστούν και οι συνεχείς αντιπαραθέσεις του κ. Μιχαηλίδη, με σχεδόν όλους τους ανεξάρτητους θεσμούς και με την εκτελεστική εξουσία. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εμμέσως πλην σαφώς, είχε αφήσει ανοικτό και το θέμα παύσης του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, κάνοντας αναφορά σε ανάρμοστη συμπεριφορά, κάτι που θα μπορούσε, αν στοιχειοθετηθεί, να οδηγήσει και σε τερματισμό της υπηρεσίας του.