Παράπλευρες απώλειες της νόσου - Και οι άλλοι ασθενείς έχουν ψυχή

Την Τετάρτη 18 Μαρτίου 2020 ξεκίνησε η απαγόρευση των επισκεπτηρίων για όλους τους ασθενείς στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια και τα νοσηλευτήρια του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ), σύμφωνα με σχετικό διάταγμα του υπουργού Υγείας, Κωνσταντίνου Ιωάννου, το οποίο εκδόθηκε στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων που λαμβάνονται από την κυβέρνηση, με στόχο την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού και τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας. Επίσης, από τις 16 περασμένου Μαρτίου αναβλήθηκαν όλα τα προγραμματισμένα χειρουργεία και οι εισαγωγές ασθενών, των οποίων η κατάσταση της υγείας τους το επιτρέπει και δεν τίθεται κίνδυνος ή απειλή για την ανθρώπινη ζωή. Ταυτόχρονα, ακυρώθηκαν οι επισκέψεις σε όλα τα ιατρεία, εντός και εκτός νοσηλευτηρίων, για αντιμετώπιση των ψυχρών (μη επειγόντων) περιστατικών.

Η νέα αυτή, πρωτόγνωρη κατάσταση στον τομέα της υγείας, συν του ότι άρχισαν να εντοπίζονται θετικά κρούσματα κορωνοϊού στα δημόσια νοσοκομεία αρχικά, και σε ιδιωτικά στη συνέχεια, προκάλεσε… αμηχανία σε γιατρούς/νοσηλευτήρια και διάφορα -κυρίως τραγικά- φαινόμενα σε σχέση με σοβαρές ασθένειες πέραν του Covid-19, όχι μόνον στην Κύπρο αλλά και σε όλο τον κόσμο, εκεί και όπου ισχύουν ανάλογες συνθήκες λόγω του SARS-CoV-2.

Λουκέτο στα ΤΑΕΠ

Αρχικά, αρκετά από τα ιδιωτικά νοσοκομεία έκλεισαν τις Πρώτες Βοήθειές τους, τα Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών (ΤΑΕΠ), διότι ήθελαν να αναδιοργανωθούν και γιατί φοβήθηκαν το οικονομικό κόστος και τη δυσφήμιση σε περίπτωση εντοπισμού θετικού κρούσματος στους χώρους τους. Το κενό αυτό των πρώτων ημερών προκάλεσε τις έντονες διαμαρτυρίες των χρόνιων ασθενών -και την παρέμβαση της οργάνωσής τους- οι οποίοι αναφέρθηκαν ξεκάθαρα σε ασθενείς με σοβαρά νοσήματα (καρδιοπάθειες/ εμφράγματα, νεφροπάθειες, εγκεφαλικά, αναπνευστικά κ.ά.) οι οποίοι έμεναν σπίτι από τον φόβο μην κολλήσουν κορωνοϊό ή και γιατί δεν ήξεραν πού να αποταθούν. Επίσης, κάποια νοσοκομεία δεν τους δέχονταν είτε με διάφορες δικαιολογίες (δεν έχει μέσα γιατρό αυτή τη στιγμή κ.λπ.) είτε τους απέτρεπαν με τον τρόπο τους να τα επισκεφθούν, όπως με ερωτήσεις του τύπου ποιος θα καλύψει το κόστος κ.λπ.

Στη συνέχεια, έγινε μια διευθέτηση όπως τα επείγοντα περιστατικά εξυπηρετούνται μετά από συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό των ασθενών. Ακολούθησε συμφωνία μεταξύ ιδιωτικού τομέα και Υπουργείου Υγείας/ΟΚΥπΥ, ώστε να εξυπηρετούνται οι εσωτερικοί ασθενείς των δημόσιων νοσηλευτηρίων, καθώς και ασθενείς που προσέρχονται στα ΤΑΕΠ των νοσοκομείων. Και επειδή τα δημόσια νοσηλευτήρια αποδεκατίστηκαν λόγω αλλεπάλληλων κρουσμάτων κορωνοϊού, στο πλαίσιο της συμφωνίας των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων με το Υπουργείο Υγείας, μπήκαν προϋποθέσεις και κριτήρια (για να γλυτώσουν τουλάχιστον τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια και να μπορούν να εξυπηρετούν ασθενείς): όλα τα επείγοντα να καταλήγουν στα ΤΑΕΠ των δημόσιων νοσηλευτηρίων και εκεί να γίνεται τεστ και διαλογή (επιλογή ποιος πάει πού)… «Οπόταν, τις πρώτες μέρες, λόγω του ότι αρκετά από τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια είχαν κλείσει τα Τμήματα Πρώτων Βοηθειών, τα σοβαρά περιστατικά είχαν πρόβλημα να εξυπηρετηθούν. Εν πάση περιπτώσει, έχει πλέον συμφωνηθεί ένα πρωτόκολλο με τρία κριτήρια που αφορούν μετακινήσεις και επαφές του ασθενούς -συμπληρώνεται ερωτηματολόγιο, απαιτούνται κάποια πιστοποιητικά σε ειδικές περιπτώσεις- και εξυπηρετούμε και τα επείγοντα που μας αποστέλλονται από τα δημόσια νοσηλευτήρια. Όμως, ίσως να υπάρχουν ακόμα ιδιωτικά νοσηλευτήρια που να μην λειτουργεί το Τμήμα Πρώτων Βοηθειών τους» είπε στον «Π» εκπρόσωπος μεγάλου ιδιωτικού νοσηλευτηρίου, ο οποίος ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος.

Χάθηκαν ζωές

Σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρθηκε ο καρδιοθωρακοχειρουργός, συνιδρυτής του American Medical Center, δρ Μαρίνος Σωτηρίου, ο οποίος μιλώντας στον Πολίτη 107.6 (6/4/2020) ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Όταν μάλιστα ψες το νοσοκομείο μας δεν μπορούσε να δεχθεί νέα περιστατικά (σ.σ. λόγω θετικών κρουσμάτων κορωνοϊού), είχαμε κλήση στην οποία δεν μπορούσαμε να ανταποκριθούμε και δυστυχώς ο ασθενής απεβίωσε [...]. Μέχρι να βρούμε το άλλο (σ.σ. νοσηλευτήριο που μπορούσε να τον δεχθεί), να τηλεφωνήσουμε και να πάει, καταλαβαίνετε ότι ο χρόνος μετρά και δυστυχώς στην προκειμένη περίπτωση στοίχισε τη ζωή του ασθενούς». Σύμφωνα με τον δρα Σωτηρίου, η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι κάποια περιστατικά άλλων νόσων επιδεινώνονται και ενδεχομένως να πεθαίνουν άνθρωποι λόγω αυτής της έκτακτης κατάστασης, που όλοι και όλα έχουν επικεντρωθεί στον κορωνοϊό. «Έχουμε δει διάφορα περιστατικά [...]. Ασθενείς, φοβούμενοι μην κολλήσουν, να μην προσέρχονται σε Τμήματα Πρώτων Βοηθειών εν καιρώ κορωνοϊού και στο τέλος να επέρχεται το μοιραίο ή σοβαρή επιδείνωση της κατάστασής τους. Άρα, σε γενικές γραμμές, ναι υπάρχουν συνέπειες, ναι υπάρχουν θάνατοι, σοβαρές συνέπειες λόγω κορωνοϊού αλλά και εξ υπαιτιότητας του κορωνοϊού, από παθήσεις που φαίνεται να παραμελούνται προς το παρόν λόγω αυτής της κατάστασης» πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι «δυστυχώς αυτά τα περιστατικά δεν είναι πουθενά γραμμένα».

Χρόνιοι πάσχοντες

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου (ΟΣΑΚ), Μάριος Κουλούμας, μιλώντας στον «Π», επεσήμανε ότι «οι χρόνιοι πάσχοντες συνεχίζουν να υποφέρουν από την ασθένειά τους, συνεχίζουν να έχουν ανάγκη τις υπηρεσίες υγείας, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα και θα πρέπει άμεσα να βρούμε λύσεις». Οι διαδικασίες που ίσχυαν πριν την πανδημία έχουν μείνει οι ίδιες, αλλά οι καταστάσεις έχουν αλλάξει, πρόσθεσε. «Πολλές φορές δεν υπάρχει ανταπόκριση στα τηλεφωνήματα - από προσωπικούς ιατρούς του ΓεΣΥ κ.λπ. Τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια κλείνουν πόρτες, υπάρχει μια διαδικασία που λέει ότι θα πρέπει πρώτα να αποταθεί ο ασθενής στα δημόσια νοσηλευτήρια να κάνει το τεστ, να είναι καθαρός, και μετά θα τον παραπέμψουν στον ιδιωτικό τομέα για να λάβει τις υπηρεσίες υγείας που τις έχει άμεσα ανάγκη, με τους όποιους κινδύνους ελλοχεύει αυτό. Βέβαια, αντιλαμβανόμαστε ότι θα πρέπει να διασφαλίσουμε πως δεν θα πρέπει να γίνει διασπορά του ιού εντός όλων των νοσηλευτηρίων, για να μην κλείσουν όλα, και ιδιωτικά και δημόσια» συμπλήρωσε ο κ. Κουλούμας.

Διαδικασία

Την περασμένη Τετάρτη, 8 Απριλίου 2020, ανακοινώθηκε επίσημα ότι παραπομπές ασθενών θα γίνονται σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια όπως αποφασίστηκε, προκειμένου να αποφορτιστούν τα νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν με αποτελεσματικότητα και αμεσότητα στις νέες αυξημένες ανάγκες, που έχουν δημιουργηθεί για αντιμετώπιση της πανδημίας. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας στην παρούσα φάση και ενόψει της ετοιμότητας και της διαθεσιμότητας που πρέπει να διαθέτουν τα νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ, τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια θα εξυπηρετούν επείγοντα περιστατικά μέσω των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών τους, τα οποία μεταφέρονται είτε με ασθενοφόρα είτε απευθύνονται από μόνοι τους οι ασθενείς. Επίσης, παραπομπές από κλινικές και ΤΑΕΠ των νοσηλευτηρίων του ΟΚΥπΥ για επείγοντα περιστατικά ή επείγοντα χειρουργεία που δεν διεκπεραιώνονται στα νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ. Σημειώνεται ότι τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια αναλαμβάνουν μόνον επείγοντα περιστατικά και όχι ψυχρά περιστατικά. Για ασθενείς που αποτείνονται στον ιδιωτικό τομέα από μονοί τους και δεν εμπίπτουν στις πιο πάνω κατηγορίες, το Υπουργείο Υγείας δεν θα αναλαμβάνει οποιανδήποτε αποζημίωση. Διευκρινίζεται ότι τα ύποπτα περιστατικά για κορωνοϊό, τυγχάνουν χειρισμού μόνον από τα νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ με βάση υφιστάμενη καταγεγραμμένη διαδικασία, η οποία έχει κοινοποιηθεί. Επιπλέον, όλα τα προγραμματισμένα χειρουργεία, που αφορούν επείγοντα περιστατικά, προωθούνται από τους θεράποντες ιατρούς των δημόσιων νοσηλευτηρίων προς τον ιδιωτικό τομέα. Για λεγόμενα ψυχρά περιστατικά, των οποίων η κατάσταση επιδεινώνεται ή μεταβάλλεται, οι ασθενείς πρέπει να επικοινωνούν αμέσως με τους θεράποντες ιατρούς τους στο νοσηλευτήριο του ΟΚΥπΥ για περαιτέρω χειρισμό ή να απευθύνονται σε ειδικούς ιατρούς συμβεβλημένους με το ΓεΣΥ ή στους προσωπικούς τους ιατρούς για κατευθυντήριες οδηγίες/ χειρισμό.

«Υπαρκτός κίνδυνος»

Ο δρ Χάρης Αρμεύτης -πνευμονολόγος, μέλος του δ.σ. του ΠΙΣ και πρόεδρος της Ένωσης Ιδιωτών Ιατρών- ανέφερε στον «Π» ότι αυτή την περίοδο, που όλοι οι επαγγελματίες υγείας ασχολούνται με την πανδημία του κορωνοϊού, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος απώλειας ζωών από άλλες ασθένειες. Είναι αλήθεια, σημείωσε, ότι λόγω της πανδημίας είναι μειωμένες οι επισκέψεις στους γιατρούς, ασθενών άλλων σοβαρών παθήσεων. «Επίσης, νοσηλευτήρια ή και γιατροί ενδεχομένως να μην αποδέχονται όλα τα περιστατικά, όπως ασθενείς με πυρετό και βήχα, ή να γίνεται διάγνωση μέσω τηλεφώνου. Ναι, πολύ πιθανόν να έχουμε απώλειες ζωών ή ζημιές που δεν θα μπορούν να αποκατασταθούν σε μεταγενέστερο στάδιο, από άλλες σοβαρές νόσους όπως της καρδιάς, του αναπνευστικού, των νεφρών, αλλά και εγκεφαλικά κ.λπ.» απάντησε, ερωτηθείς σχετικά, ο δρ Αρμεύτης.

«Εξαφάνιση» εμφραγμάτων

Ο δρ Γιώργος M. Γεωργίου, επεμβατικός καρδιολόγος, μιλώντας επίσης στον «Π» έκανε λόγο για «εξαφάνιση» των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου. «Υπάρχουν αναφορές από διάφορα μέρη του κόσμου, όπου καταγράφεται μείωση εισαγωγών για έμφραγμα, η οποία κυμαίνεται από 40 έως 70%. Μια πιθανή εξήγηση και ίσως η κυριότερη αιτία να είναι ο φόβος προσβολής από κορωνοϊό, από το ασθενοφόρο που θα τους μεταφέρει ή το ΤΑΕΠ που θα τους υποδεχθεί. Άλλη εξήγηση μπορεί να είναι ότι το μένουμε σπίτι μπορεί να σημαίνει καλύτερο ύπνο και διατροφή, λιγότερο εργασιακό στρες, πιο συστηματική λήψη φαρμακευτικής αγωγής για παθήσεις, όπως η υπέρταση, ο διαβήτης κ.λπ.» συμπλήρωσε. Για να μην χαθούν άδικα ζωές, συνέχισε, «σε περίπτωση ύποπτων συμπτωμάτων, πρέπει να τηλεφωνήσουμε αμέσως στον αριθμό έκτακτης ανάγκης 112, όπου ασθενοφόρο, με συνοδεία έμπειρου νοσηλευτή και απινιδωτή, θα μας μεταφέρει με ασφάλεια στο νοσοκομείο».

Στην Ελλάδα

Ερωτηθείς από το news247.gr «γιατί όσο εξαπλώνεται ο κορωνοϊός παρατηρείται μείωση τής έξαρσης από άλλα νοσήματα, ο εκπρόσωπος για την πανδημία τού ελληνικού υπουργείου Υγείας, καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, σημείωσε τα εξής: «Αυτό που έχω δει και μου κάνει εντύπωση επιστημονικά και το έχω συζητήσει και με συναδέλφους, είναι ότι κάποια από τα νοσήματα συνεχίζουν την πορεία τους, ανεξάρτητα από τον ιό, και κάποια λες και έχουνε μπει σε ένα pause (παύση), κατά κάποιο τρόπο. Δεν ξέρουμε ακριβώς το λόγο για τον οποίο έχει γίνει αυτό. Υπάρχουν πάρα πολλές εικασίες». Στο protagon.gr αναφέρεται ότι ο καθηγητής Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, Ιωάννης Γουδέβενος, υποστηρίζει ότι αρκετοί έχουν παρερμηνεύσει τη γενική οδηγία «μένω στο σπίτι και τηλεφωνώ στον γιατρό μου», η οποία συστήνεται για την αποφυγή του συνωστισμού στα νοσοκομεία εξαιτίας του κορονοϊού. «Οι καρδιολογικές κλινικές είναι άδειες. Πού πήγαν τα εμφράγματα; Πεθαίνουν στο σπίτι τους οι άνθρωποι; Μου έχουν τύχει κι εμένα περιστατικά.

Μου τηλεφωνούν ασθενείς και μου λένε “έλα, γιατρέ, πονάω, δεν πάω σε νοσοκομείο”. Και τους λέω να τρέξουν γρήγορα σε εφημερεύον και να μην περιμένουν. Και δεν πάνε γιατί φοβούνται. Η πρώτη ώρα είναι η πιο σημαντική στο έμφραγμα. Το έμφραγμα δεν αντιμετωπίζεται στο σπίτι» εξηγεί ο κ. Γουδέβενος. Τέλος, σύμφωνα με άρθρο του Χάρλαν Κρούμχολζ στους New York Times, «όλοι οι καρδιολόγοι διερωτώνται, πού πήγαν οι ασθενείς με τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά». Ο ίδιος γράφει ότι συνήθως τρέχουν και αγωνιούν για να σώσουν ζωές από αυτές τις επείγουσες καταστάσεις και τώρα δεν υπάρχει καμία στα νοσοκομεία. Μάλιστα, η μείωση που έχουν παρατηρήσει οι συνάδελφοί του σε όλο τον κόσμο, φτάνει το 60%, ενώ σε κάποια νοσοκομεία έχει καταγραφεί και 80% μείωση των περιστατικών.