Δημοψήφισμα δικηγόρων της Λεμεσού για το σύστημα απονομής δικαιοσύνης

Θα πρέπει να παραδεχθούμε πως στον τόπο μας έχουμε ένα αδιαμφισβήτητο χάρισμα. Μπορούμε να συμφιλιωνόμαστε ακόμα και με τα μεγαλύτερα ελαττώματά μας, τα οποία καταφέρνουμε να ενσωματώνουμε στην καθημερινότητά μας και να τα μετατρέπουμε σε φυσιολογικές καταστάσεις. Πριν έναν χρόνο ακριβώς, από ένα τυχαίο σχόλιο του δικηγόρου Νίκου Κληρίδη στο facebook, ηγέρθη θέμα για τη δικαιοσύνη, τους δικαστές, τη διαπλοκή, τη διαφθορά… με αποκαλύψεις και συγκρούσεις οι οποίες έφτασαν στην κορυφή της πυραμίδας με τον καβγά του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου με τον γενικό εισαγγελέα. Και όλοι πίστευαν πως μια τέτοια υπόθεση θα έκλεινε μόνο με «αίμα», τα ξίφη μπήκαν στα θηκάρια και επήλθε νηνεμία, σαν να μην συνέβη ποτέ τίποτα. Και όλα αυτά χωρίς να ανοίξει μύτη και χωρίς να επέλθει η παραμικρή ουσιαστική αλλαγή. Το σύστημα λειτουργεί όπως λειτουργούσε, οι άνθρωποι που το υπηρετούσαν το υπηρετούν και οι βαριές κουβέντες έγιναν «περασμένα, ξεχασμένα». Η Emmeline Pankhurst, ιστορική ηγέτης του κινήματος των σουφραζετών στη Βρετανία είχε πει πως «μεταξύ της δικαιοσύνης και της απονομής δικαιοσύνης υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος που τις χωρίζει». Αν και αναφερόταν στη Βρετανία των αρχών του 20^ου αιώνα, φαίνεται πως τα 100 χρόνια που πέρασαν δεν άγγιξαν την Κύπρο του 21^ου αιώνα.

Ανοιχτή η πληγή

Μπορεί οι πρωταγωνιστές της περσινής «επανάστασης» για τη δικαιοσύνη, να αναπαύονται στις δάφνες τους, με τα νερά που τάραξαν για λίγο να συνεχίζουν να λιμνάζουν. Αυτά τα νερά αποφάσισε να ταράξει ομάδα δικηγόρων από τη Λεμεσό, με τη διενέργεια «δημοψηφίσματος» στο οποίο τέθηκαν καίρια ερωτήματα για το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Τα ερωτηματολόγια δόθηκαν σε 139 δικηγόρους εκ των οποίων οι περισσότεροι απάντησαν το σύνολο ή μέρος των ερωτήσεων. Από τις απαντήσεις που δόθηκαν, διαπιστώνεται πως το πρόβλημα της δικαιοσύνης είναι βαθύ και δυσεπίλυτο. Το σίγουρο είναι πως δεν λύνεται με διαχωρισμό του Ανωτάτου Δικαστηρίου με τη δημιουργία νέων δικαστηρίων και με τη διατήρηση του ίδιου κατεστημένου που αποτελεί και τη μεγάλη πληγή.



Κράτος δικαίου; Πώς είπατε;

Κάποιες εκ των ερωτήσεων του ερωτηματολογίου έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, το οποίο γίνεται εντονότερο από τον τρόπο που απάντησαν οι περισσότεροι δικηγόροι.

Στο ερώτημα: «Πιστεύετε ότι ζούμε σε ένα πραγματικό κράτος δικαίου;» οι απαντήσεις δεν προκαλούν έκπληξη καθώς φαίνεται να ταυτίζονται με την κυρίαρχη άποψη των πολιτών. Οι 131 απάντησαν πως δεν ζούμε σε κράτος δικαίου και μόνο οι έξι θεωρούν την Κυπριακή Δημοκρατία κράτος δικαίου.

Στο ερώτημα αν τα κυπριακά δικαστήρια εφαρμόζουν και διασφαλίζουν αποτελεσματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών, οι 119 δικηγόροι απάντησαν όχι και μόνο επτά απάντησαν ναι. Έντεκα από του 139 προτίμησαν να μην τοποθετηθούν.

Όσο για τους ανώτατους δικαστές και το επίπεδό τους, η άποψη που έχουν οι δικηγόροι που βρίσκονται απέναντί τους δεν φαίνεται να είναι και η καλύτερη. Στο ερώτημα: «Πιστεύετε ότι οι δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, είναι όλοι νομομαθείς ανωτάτου επαγγελματικού και ηθικού επιπέδου;», οι 124 δικηγόροι απάντησαν όχι, οι τέσσερις μόνο ναι και ακόμα δέκα δεν τοποθετήθηκαν. Μάλιστα 77 δικηγόροι θεωρούν ότι κάποιοι ανώτατοι δικαστές πρέπει να παυθούν, ενώ με τη διατήρησή τους συμφωνούν μόνο εννέα και 36 δεν τοποθετούνται.

Στημένο παιχνίδι

Οι δικηγόροι μέσω των απαντήσεων που δίνουν στο ερωτηματολόγιο είναι αποκαλυπτικοί ως προς τον τρόπο που τα δικαστήρια και οι δικαστές απονέμουν δικαιοσύνη. Οι 123 δικηγόροι πιστεύουν πως οι δικαστές προαποφασίζουν για τις υποθέσεις που άγονται ενώπιόν τους και οι 120 έχουν την άποψη ότι οι δικαστές δεν παίρνουν απόφαση με βάση τα επίδικα θέματα και τον νόμο. Οι 126 έχουν την πεποίθηση πως οι δικαστικές αποφάσεις επηρεάζονται από εξωγενείς παράγοντες. Μάλιστα από τους 139 ερωτηθέντες οι 129 πιστεύουν πως υπάρχουν δικηγόροι που τυγχάνουν προνομιακής μεταχείρισης από το Ανώτατο δικαστήριο. Όλα αυτά που προκύπτουν από τις απαντήσεις, είναι ζητήματα τα οποία συζητούνται ευρέως από τους πολίτες που έχουν επαφή με τη δικαιοσύνη και κάθε άλλο παρά σοκάρουν. Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι πως η περιρρέουσα ατμόσφαιρα συμπίπτει με τις απόψεις των δικηγόρων.

Καθολική αμφισβήτηση

Οι απαντήσεις των δικηγόρων της Λεμεσού, σκιαγραφούν μια ιδιαιτέρως αρνητική εικόνα για όλο το οικοδόμημα της δικαιοσύνης, που δεν αποτελείται μόνο από τους δικαστές. Για παράδειγμα αμφισβητούν τον τρόπο με τον οποίο προωθούνται οι αλλαγές, τον τρόπο με τον οποίο επιλέγονται οι δικαστές, την αποτελεσματικότητα των δικηγορικών συλλόγων κ.λπ. Οι απαντήσεις που δόθηκαν στο ερωτηματολόγιο συγκεντρώθηκαν και εστάλησαν με επιστολή τόσο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όσο και στον πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ώστε να λάβουν γνώση και να τοποθετηθούν. Την πρωτοβουλία αποστολής της επιστολής ανέλαβε ο δικηγόρος Ευάγγελος Πουργουρίδης. Μεταξύ άλλων επισημαίνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι στις αλλαγές που δρομολογούνται στον τομέα της δικαιοσύνης θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη το ανέλεγκτο του Ανωτάτου Δικαστηρίου αλλά και ο τρόπος με τον οποίο διορίζονται και παύονται οι δικαστές. Οι 132 δικηγόροι που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο θεωρούν πως το ανέλεγκτο του Ανωτάτου Δικαστηρίου οδηγεί σε αυθαιρεσίες.

Στην επιστολή προς τον πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου επισημαίνεται πως το μεγάλο πρόβλημα δεν έγκειται τόσο στην ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης αλλά την ποιότητά της.

Δημόσιος διάλογος

Ο «Π» θέλοντας να συμβάλει στην προσπάθεια για επιτυχία των αλλαγών στη δικαιοσύνη, θα συνεχίσει μέσα από τις σελίδες του τον δημόσιο διάλογο μέσα από τοποθετήσεις νομικών, σε σχέση με τα θέματα που προκύπτουν. Βάση μπορεί να αποτελέσει το ερωτηματολόγιο των δικηγόρων της Λεμεσού. Για τον λόγο αυτό όσοι νομικοί θεωρούν ότι με τις θέσεις τους επιθυμούν να συνεισφέρουν στη δημόσια συζήτηση για τη δικαιοσύνη, μπορούν να στείλουν τις απόψεις τους για να δημοσιευθούν.