Σε... συχνότητα παρεμβάσεων Οσάτσι

Απευθείας ανάθεση συχνότητας με στόχο την εκπομπή ρωσικού ραδιοφωνικού οργανισμού σε παγκύπρια εμβέλεια φαίνεται να ζήτησε από την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, σύμφωνα με πληροφορίες, η πρεσβεία της Ρωσίας μέσω Ρώσου επιχειρηματία. Μάλιστα, το αίτημα διαβιβάστηκε αρκετές φορές στην αρμόδια αρχή. Ωστόσο, δεν υπάρχουν διαθέσιμες ραδιοφωνικές συχνότητες ώστε να γίνει αποδεκτό το αίτημά τους, ενώ δεν μπορεί να γίνει απευθείας ανάθεση συχνότητας σε οποιονδήποτε σύμφωνα με τον περί ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών οργανισμών νόμο, αφού όταν υπάρχουν διαθέσιμες συχνότητες η αρμόδια αρχή βγαίνει σε προσφορές και τότε οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν αίτηση και η αρχή εκδίδει τις άδειες με βάση τις προσφορές. Τον τελευταίο χρόνο φαίνεται να γίνεται μια συντονισμένη προσπάθεια από πλευράς της ρωσικής κυβέρνησης και φορέων που συνδέονται έμμεσα ή άμεσα με τη Ρωσία, με στόχο να υπάρχουν οι θέσεις της ρωσικής κυβέρνησης μέσα από δικά τους media ή ακόμη και με άλλες συνεργασίες που επιδιώκουν να έχουν. Και φαίνεται πως δεν είναι άσχετη ούτε και η πρόσφατη εξέλιξη με την έναρξη εκπομπής του ρωσικού τηλεοπτικού καναλιού, το οποίο αναμεταδίδει παραγωγές από ρωσικό κανάλι στο οποίο δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής δικές του εκπομπές τοπικής εμβέλειας. Προς αυτήν την κατεύθυνση ο Ρώσος πρέσβης Οσάτσι απέστειλε σειρά επιστολών και είχε συναντήσεις με το Υπουργείο Συγκοινωνιών και την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης.

Αίτημα στο υπουργείο

Τα αιτήματα του επιχειρηματία, ο οποίος συνδέεται με την πρεσβεία της Ρωσίας στην Κύπρο, φαίνεται να έχουν την υποστήριξη και την έγκριση του ίδιου του πρέσβη Στανισλάβ Οσάτσι. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, μετά την άρνηση της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης να δοθεί απευθείας συχνότητα, το αίτημα μεταβιβάστηκε στο αρμόδιο Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών. Ρώσοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ζήτησαν να επιτραπεί στον κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό Russian Radio (Russkaye Radio), το οποίο εκπέμπει στη ρωσική γλώσσα, να μεταδίδεται σε όλη την Κύπρο. Και η εμπλοκή της ρωσικής πρεσβείας στο θέμα δείχνει πως η εκπομπή του εν λόγω ραδιοφωνικού σταθμού έχει υψηλή προτεραιότητα στο ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών, αφού είναι ο σταθμός που μεταδίδει τις επίσημες θέσεις και την προπαγάνδα της Μόσχας. Στόχος φυσικά των αιτημάτων προς το υπουργείο είναι να παρακαμφθούν οι νομικές διαδικασίες και να ζητηθεί η συχνότητα εκπομπής απευθείας από το αρμόδιο υπουργείο. Σύμφωνα με την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, «κάτι τέτοιο δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αφού και ελεύθερη συχνότητα να υπάρξει, αυτή πρέπει να ανακοινωθεί και να δημοπρατηθεί δημόσια».

Το Russian Radio, μέλος του ομίλου Russian Media Group, αγοράστηκε από μία εταιρεία που ανήκε στο Κρεμλίνο το 2015, η οποία δίνει αναφορά απευθείας στο ρωσικό Υπουργείο Πολιτισμού. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, η αγορά του ραδιοφωνικού σταθμού έγινε με στόχο να αυξηθεί το ποσοστό της «πατριωτικής μουσικής», αλλά και των pop stars της χώρας που είναι κοντά στα ιδεολογικά μηνύματα που θέλει να περάσει η ρωσική κυβέρνηση. Σε μια πρωτοφανή κίνηση, αναφέρουν τα δημοσιεύματα, ρωσικά ραδιοφωνικά πρόσωπα και καλλιτέχνες τάχθηκαν εναντίον της πώλησης του ρωσικού μέσου μαζικής ενημέρωσης, το οποίο χρησιμοποιείται πλέον ως εργαλείο προπαγάνδας.



Προσπάθειες στο Capital

Μετά τις αρνήσεις που έλαβαν από την αρμόδια αρχή αλλά και το αρμόδιο υπουργείο, το οποίο τους παρέπεμψε στην Αρχή Ραδιοτηλεόρασης για το θέμα, έγινε προσπάθεια από πλευράς του επιχειρηματία που έχει το Russian Radio να αγοραστεί ένας παγκύπριας εμβέλειας ραδιοφωνικός σταθμός. Ωστόσο, δεν υπήρξε ενδιαφέρον και κατέληξε σε αγορά διαφημιστικού χρόνου μέσω του παγκύπριας εμβέλειας ραδιοφωνικού σταθμού Capital. Ο ιδιοκτήτης του σταθμού, με έδρα τη Λεμεσό, Αχιλλέας Δημητρίου υπέγραψε συμφωνία με τον ιδιοκτήτη με στόχο την εκπομπή μέρους του προγράμματός του στα ρωσικά, αλλά και προβολή των διαφημίσεων. Η συνεργασία ξεκίνησε με στόχο την καταβολή αντιτίμου για τον διαφημιστικό χρόνο, ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες δεν καταβαλλόταν το ποσό από πλευράς της ρωσικής εταιρείας με αποτέλεσμα να διακοπεί η μεταξύ τους συνεργασία. Μάλιστα, ο Ρώσος επιχειρηματίας φαίνεται να παραδέχθηκε τη σχέση του με την πρεσβεία της Κύπρου και τους στόχους για εκπομπή του ραδιοφωνικού σταθμού παγκύπριας εμβέλειας όταν υπογράφηκε η συμφωνία με το Capital. Υπενθυμίζουμε ότι στην Κύπρο λειτουργούν άλλοι δύο ρωσικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, οι οποίοι ωστόσο δεν φαίνεται να εμπίπτουν στα κριτήρια λειτουργίας που θέλει να επιβάλει η ρωσική πρεσβεία στην Κύπρο.



Και τηλεοπτικά

Παράλληλα με το ραδιόφωνο, η εκπομπή του τηλεοπτικού σταθμού δεν μοιάζει να είναι άσχετη με τους στόχους της ρωσικής κυβέρνησης για μετάδοση των μηνυμάτων της μέσω ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών οργανισμών. Όπως αναφέρθηκε τον περασμένο Οκτώβριο, η TNT Κύπρου μεταδίδει προγραμματισμό από την TNT Russia, η οποία ανήκει στην Gazprom-Media. Η Gazprom-Media είναι μια ονομαστικά ιδιωτική, αλλά ρωσική κυβερνητική εταιρεία που είναι υπεύθυνη για αρκετούς τηλεοπτικούς σταθμούς στη Ρωσία και είναι μια καλά εδραιωμένη προπαγάνδα του Κρεμλίνου, σύμφωνα με πληροφορίες που έρχονται από τη χώρα. Σύμφωνα με τηλεοπτικούς παράγοντες, το κόστος ενός τηλεοπτικού οργανισμού στην Κύπρο είναι τόσο μεγάλο, ακόμη και για τους ελληνόφωνους σταθμούς, που η αγορά δεν θα άντεχε οικονομικά την εκπομπή άλλου σταθμού. Με άλλα λόγια, δύσκολα ένας σταθμός που αναπαράγει πρόγραμμα από τη Ρωσία θα μπορούσε να προσελκύσει διαφημιστικές εταιρείες ώστε να μπορεί να είναι βιώσιμος, συνεπώς οι στόχοι εκπομπής του υπερβαίνουν το κέρδος από τα δεδομένα της αγοράς, χωρίς αυτό να σημαίνει πως όλοι οι σταθμοί που εκπέμπουν στην Κύπρο, είτε είναι ελληνόφωνοι είτε όχι, έχουν αποκλειστικό στόχο το κέρδος. Και γι’ αυτό και δεν φαίνεται να είναι τυχαίο το γεγονός πως είχαν απαγορευθεί από την Ουκρανία αρκετοί τηλεοπτικοί ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί οργανισμοί της Ρωσίας μετά από αντιδράσεις για το περιεχόμενό τους. Και αρκετοί από αυτούς σχετίζονταν έμμεσα ή άμεσα με τον εν λόγω τηλεοπτικό οργανισμό, αλλά και την εταιρεία που έχει την ευθύνη του στη Ρωσία. Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν πως στόχος της Gazprom-Media είναι η Κύπρος να χρησιμοποιηθεί ως σύνδεσμος της Ρωσίας με την Ουκρανία, με στόχο να εκπέμψει και πάλι ο εν λόγω τηλεοπτικός σταθμός μέσω της Κύπρου. Άλλωστε, είναι ένας ρωσικός σταθμός που έχει ιδρυθεί από μία κυπριακή εταιρεία, συνεπώς θα εκπέμψει στην Ουκρανία ως κυπριακός οργανισμός. Και δεν είναι η πρώτη φορά που πολλές χώρες αξιοποιούν το ευνοϊκό περιβάλλον της Κύπρου για να εκπέμψουν σε άλλη χώρα.

Η ρωσική επέμβαση στα Μέσα της χώρας

Η κρίση στην Ουκρανία, η προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, καθώς και η σημαντική επικοινωνιακή προσπάθεια που καταβάλλεται από τη Μόσχα στο εσωτερικό και το εξωτερικό για την προώθηση των στόχων της έχουν φέρει και πάλι στο προσκήνιο, μετά από πολλές δεκαετίες, το θέμα των λεγόμενων ρωσικών «δραστηριοτήτων πολιτικής εχθροπραξίας», όπως χαρακτηρίζεται από αναλυτές η εκστρατεία επικοινωνιακής προπαγάνδας από μέρους της Ρωσίας. Σε πολλές χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης έχει εντατικοποιηθεί σημαντικά η εκστρατεία ρωσικής επιρροής με στόχους ρωσόφωνους πληθυσμούς που τις περισσότερες φορές δεν έχουν πρόσβαση σε δυτικά μέσα ενημέρωσης και πληροφορίες, και γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο αποτελούν εύκολη λεία για τη ρωσική παραπληροφόρηση. Η εφημερίδα «The Guardian» είχε αναφερθεί εκτενώς σε άρθρο της σε σχέση με τις προσπάθειες της ρωσικής κυβέρνησης ώστε να ελέγχονται όλα τα Μέσα. Μάλιστα, το 2016 οι παραιτήσεις δημοσιογράφων από το τελευταίο ανεξάρτητο Μέσο θεωρήθηκε ένα ακόμη σημάδι ελέγχου των Μέσων από τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο επικεφαλής της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων Jim Boumelha περιέγραψε τις παραιτήσεις ως σημαντικό πλήγμα για την ελευθερία του Τύπου, προσθέτοντας ότι η λογοκρισία θέτει σε κίνδυνο τη δημοσιογραφία και τους δημοσιογράφους. Και οι παραιτήσεις δεν ήταν άσχετες από τις, τότε, αποκαλύψεις των Panama Papers. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, ο Πούτιν είχε ξεκινήσει την προσπάθεια ελέγχου των μέσων ενημέρωσης της χώρας από το 2011, όταν 12 σημαντικοί δημοσιογραφικοί οργανισμοί έδωσαν μάχη με στόχο να παραμείνουν ανεξάρτητοι. Λόγω ενός νέου νόμου που περιορίζει την ξένη ιδιοκτησία στις ρωσικές εταιρείες μέσων ενημέρωσης, ο γερμανικός όμιλος Axel Springer αναγκάστηκε το 2015 να πωλήσει τα μερίδιά του στο «Forbes» και σε άλλα περιουσιακά στοιχεία στη Ρωσία. Μια μέρα, το 2014, οι επενδυτές στο Russkaya Planeta ανακοίνωσαν ξαφνικά ότι ο επικεφαλής συντάκτης Pavel Pryanikov τίθεται εκτός. Και αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα από τα πολλά Μέσα της Ρωσίας στα οποία, σύμφωνα με την εφημερίδα «The Guardian», η κυβέρνηση της χώρας επέβαλε να αντικατασταθούν τα πρόσωπα που βρίσκονται σε θέσεις-κλειδιά, τα οποία θα μπορούσαν να επιβάλουν τις θέσεις της κυβέρνησης.