Καθοριστικός ο Σεπτέμβριος για τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό

Η άτυπη συνάντηση Νίκου Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί, οριστικοποίησε έναν νέο οδικό χάρτη σε σχέση με τα διαδικαστικά που διέπουν τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό. Οι αναλύσεις και οι εκτιμήσεις γύρω από τα επόμενα βήματα και το περιεχόμενο που θα πρέπει να εμπεριέχουν, όπως είναι φυσικό ποικίλλουν, ωστόσο όλοι οι αναλυτές κρατούν ως κοινό σημείο τη σημασία της καθόδου της Λουτ στο νησί περί τα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου.

Το στοιχείο το οποίο καθιστά την κάθοδο Λουτ ως εξαιρετικά σημαντική για τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό, είναι το γεγονός πως σε αυτές τις συναντήσεις με την κ. Λουτ θα διαφανεί κατά πόσον οι δύο ηγέτες τελικά θα καταφέρουν να συμφωνήσουν στο περιεχόμενο των περιβόητων όρων αναφοράς.

Αποφασιστικότητα και υπομονή

Η Ερατώ Κοζάκου- Μαρκουλλή μιλώντας στον «Π» αναφέρει πως θα πρέπει να κάνουμε υπομονή για να δούμε πώς θα διαμορφωθούν τα δεδομένα, καθώς «έχουμε περάσει από πολλές παρόμοιες φάσεις τα τελευταία 40 χρόνια και θα πρέπει να είμαστε συγκρατημένοι».

Σε σχέση με την άτυπη συνάντηση, αυτό που κρατά η κ. Μαρκουλλή είναι πως υπάρχει μία συμφωνία σε σχέση με τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί. «Σημασία όμως έχει ο τρόπος με τον οποίο θα υλοποιηθούν αυτές οι δεσμεύσεις και οι αποφάσεις στις οποίες έχουν καταλήξει οι Αναστασιάδης και Ακιντζί», τόνισε.

Η κάθοδος Λουτ και η συζήτηση για τους όρους αναφοράς είναι αυτό που έχει πλέον σημασία, καθώς χωρίς συμφωνία, ή τουλάχιστον πρόοδο, δεν μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία. Σύμφωνα με την κ. Μαρκουλλή, οι όροι αναφοράς θα πρέπει να περιλαμβάνουν έναν μίνιμουμ αριθμό ζητημάτων, μεταξύ των οποίων η Κοινή Δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου 2014, η δήλωση ενδεχομένως του Απρίλη του 2017 πριν την έναρξη των συνομιλιών στο Κραν Μοντανα, όπως επίσης και τα έξι σημεία του πλαισίου Γκουτέρες, όπως έχουν κατατεθεί και όπως αναφέρονται στο ψήφισμα του ΣΑ του ΟΗΕ για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ και στην πρόσφατη έκθεση Γκουτέρες.

Επισημαίνει την ανησυχία της για το ότι δεν υπάρχει καταγραφή θέσεων και απόψεων σε αυτή τη φάση των συζητήσεων, είτε με τη Λουτ είτε στις κατ' ιδίαν συναντήσεις, γεγονός που δίνει δικαίωμα στον καθένα να αναπτύσσει το δικό του αφήγημα. Αυτό, σημείωσε, δείχνει και μία έλλειψη εμπιστοσύνης, που σίγουρα δεν βοηθά για τη συνέχεια. Ξεκαθαρίζει δε πως το κατά πόσο θα συγκαλέσει τριμερή ή όχι ο Αντόνιο Γκουτέρες θα εξαρτηθεί από αν θα πειστεί, από τα όσα θα ακούσει από την Τζέιν Χολ Λουτ, ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος. Σε άλλη περίπτωση δεν πρόκειται να ρισκάρει το κύρος του για μία προσπάθεια που θα αποτύχει. Ο μεγάλος φόβος που εκφράζει η κ. Μαρκουλλή είναι πως, όπως είδε τις προθέσεις των ηγετών, αυτή η διαδικασία ενδέχεται να κρατήσει για άλλους 5-6 μήνες, μέχρι να πουν οι Τ/Κ πως διακόπτουν για τις «εκλογές» και τότε απέναντί μας θα έχουμε ενδεχομένως τον Όζερσαϊ, όπως είπε.

Άτυπη με Γκουτέρες; 

Ο Νίκος Κατσουρίδης στάθηκε ιδιαίτερα στο ότι παρά το ότι υπάρχουν διαφωνίες σε ζητήματα ουσίας, ωστόσο υπήρξε συμφωνία στα διαδικαστικά. Θεωρεί άλλωστε εξαιρετικά ουσιαστικό και σημαντικό το γεγονός ότι υπήρξε επαναβεβαίωση πως στρατηγική επιδίωξη των πλευρών είναι η λύση ΔΔΟ. Θεωρεί πως για την επαναβεβαίωση αυτή, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο το γεγονός πως ακόμα ηγέτης των Τ/Κ είναι ο Μουσταφά Ακιντζί. Την ίδια όμως στιγμή επισημαίνει πως οι διαφωνίες που υπάρχουν άπτονται όλων των αξόνων πάνω στους οποίους επιχειρούν να διαμορφώσουν όρους αναφοράς. Διαφωνίες υπάρχουν και σε σχέση με τις συγκλίσεις και σε σχέση με το πλαίσιο Γκουτέρες, αλλά και σε σχέση με την κοινή δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου 2014, όπως την ερμηνεύει η κάθε πλευρά.

Ο κ. Κατσουρίδης τονίζει πως το να πάνε σε τριμερή με τον Γκουτέρες ενώ η Τουρκία συνεχίζει της παραβιάσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου, είναι μία απόφαση που θα προκαλέσει αντιδράσεις στο εσωτερικό, καθώς δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως άτυπη συνάντηση, όταν μιλάμε για τον γ.γ. ΟΗΕ. Για τον ίδιο, δεν διαφαίνεται οποιοδήποτε θετικό σημάδι από πλευράς Τουρκίας για τη συνέχεια, ούτε σε επίπεδο ρητορικής, αλλά ούτε και σε επίπεδο προτάσεων σε αυτό το στάδιο. Κάλεσε τον Πρόεδρο να συνεχίσει να επιδιώκει λύση στη βάση αρχών όπως τις καθορίζουν οι αποφάσεις του ΣΑ του ΟΗΕ, καθώς, όπως λέει, αυτός είναι ο μοναδικός ορθός δρόμος που υπάρχει. Κομβικό σημείο προς τη λύση, άλλωστε, θεωρεί πως είναι το να βρεθεί τρόπος να πεισθεί η Τουρκία πως έχει κίνητρο μέσα από τη λύση.

Καθοριστικός Σεπτέμβριος

Όλα θα κριθούν κατά την κάθοδο της Λουτ στο νησί, επισημαίνει ο Τουμάζος Τσιελεπής, ο οποίος χαρακτήρισε τον Σεπτέμβριο ως τον πλέον καθοριστικό μήνα για τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό. Εξέφρασε την επιφύλαξη κατά πόσον ο Γκουτέρες θα ρισκάρει να συγκαλέσει τριμερή χωρίς πρώτα να συμφωνηθούν οι βασικές αρχές των όρων αναφοράς, ωστόσο δεν το απέκλεισε ως ενδεχόμενο. Επεσήμανε πως το γεγονός ότι η τ/κ πλευρά συμφώνησε σε συζήτηση μόνο της αποκέντρωσης εξουσιών και δεν αποδέχθηκε τις άλλες νέες ιδέες Αναστασιάδη, έχει τη δική του σημασία. Ωστόσο, τόνισε, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν οι προθέσεις Αναστασιάδη γύρω από το ποιες είναι οι εξουσίες που θέλει να αποκεντρώσει, όπως επίσης και αν θα τις αποκεντρώσει υπό τον όρο να δεχθούν οι Τ/Κ να μην έχουν θετική ψήφο σε όλες τις εκτελεστικές δομές. Ο Αντόνιο Γκουτέρες δεν θα δεχθεί να γίνει η όποια συζήτηση για όρους αναφοράς στην ουσιαστική διαπραγμάτευση, άρα όλα αυτά θα πρέπει να τα συμφωνήσουν πριν πάνε στον γ.γ. ΟΗΕ. Για τον κ.Τσιελεπή, είναι κρίσιμο σημείο οι νέες ιδέες και πού θα καταλήξουν ενόψει της συνέχειας.

Στις αξιώσεις της Τουρκίας

Το μόνο θετικό σημείο που έχει προκύψει από την άτυπη συνάντηση Αναστασιάδη και Ακιντζί, σύμφωνα με τον Χρύση Παντελίδη, είναι η αναγνώριση της ανάγκης για συμφωνία σε όρους αναφοράς πριν προχωρήσουν στο επόμενο βήμα οι πλευρές. Οι όροι αναφοράς, επισημαίνει, είναι θετικό σημείο, καθώς θα καθορίζουν ουσιαστικά την ατζέντα των διαπραγματεύσεων σε μεταγενέστερο στάδιο. Στάθηκε δε ιδιαίτερα στην αναγκαιότητα να συζητηθούν ενώπιον του Εθνικού Συμβουλίου.

Στα θετικά καταγράφει και το γεγονός πως δεν υπάρχει σαφής αναφορά στο πλαίσιο Γκουτέρες, παρά μόνο αναφορά στις έξι παραμέτρους, καθώς για τον ίδιο το πλαίσιο Γκουτέρες αποτελεί αρνητικό στοιχείο στη διαδικασία.

Στα αρνητικά καταγράφει το γεγονός πως σύμφωνα με τον ίδιο συνεχίζεται ο ρυθμός και η ατζέντα της τουρκικής πλευράς, καθώς ανεχόμαστε, όπως λέει, να συνεχίσει να υπάρχει προς συζήτηση το θέμα του φυσικού αερίου, γεγονός που δεν συνιστά ορθή πρακτική για τη συνέχεια. Θεωρεί πως στους όρους αναφοράς θα πρέπει να μπουν ξεκάθαρα ζητήματα για τα οποία η Τουρκία να πρέπει να δώσει απαντήσεις, όπως για παράδειγμα η αποχώρηση στρατευμάτων, η κατάργηση εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων και όχι μόνο τα ζητήματα στα οποία έχει να δώσει η ε/κ πλευρά. Καθορίζει ως αρνητικό το περιβάλλον για τις όποιες εξελίξεις και ευελπιστεί πως δεν θα προκύψουν αρνητικές συνέπειες από μία μη επιτυχή κατάληξη αυτής της προσπάθειας, καθώς αυτό θα ήταν άκρως επικίνδυνο.