Δρόμοι της Κύπρου: Τρελλά φορτηγά χωρίς κόφτες

Σε μεγάλο φιάσκο εξελίχθηκε η κοινοτική νομοθεσία, που στην Κύπρο τέθηκε σε εφαρμογή πριν από μία 15ετία περίπου, για την υποχρεωτική εφαρμογή και λειτουργία κοφτών ταχύτητας σε λεωφορεία και φορτηγά. Εξαρτημάτων δηλαδή που παρεμποδίζουν τους οδηγούς να υπερβούν μία συγκεκριμένη ταχύτητα, η οποία στα φορτηγά ορίστηκε στην Κύπρο στα 80 χιλιόμετρα και στα λεωφορεία στα 90 χιλιόμετρα. Ο λόγος ύπαρξης των κοφτών ταχύτητας δεν είναι άλλος από την ενίσχυση της οδικής ασφάλειας, δεδομένου ότι τα τροχαία ατυχήματα με βαρέα οχήματα είναι συνήθως θανατηφόρα και ενίοτε πολύνεκρα.

Κι ενώ η Ευρώπη, όπως αποφάσισαν πρόσφατα Κομισιόν και Ευρωκοινοβούλιο, οδεύει προς την υποχρεωτική χρήση ενός είδους κοφτών ταχύτητας στα ιδιωτικής χρήσης οχήματα το 2022, στην Κύπρο, όπως αποδεικνύει η έρευνα του «Π», τα στοιχεία της οποίας διασταυρώνονται από διάφορες πηγές, μία μεγάλη πλειοψηφία των οδηγών φορτηγών και λεωφορείων κυκλοφορούν με απενεργοποιημένους τους κόφτες για να μπορούν να πηγαίνουν πιο γρήγορα στον δρόμο, με τους όποιους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται για την οδική ασφάλεια.

Το δικό μας «ραντάρ»

Το ρεπορτάζ ξεκίνησε εδώ και καιρό με την παρατήρηση ότι στους αυτοκινητόδρομους μπορεί με το Ι.Χ. σου να τρέχεις μέχρι και 100-110 χιλιόμετρα και ένα φορτηγό ή ένα λεωφορείο να σε προσπερνά, τρέχοντας προφανώς πολύ περισσότερο. Ραντάρ δεν είχαμε για να το επιβεβαιώσουμε, κάναμε ωστόσο το εξής τεστ: την περασμένη Παρασκευή πήγαμε στον αυτοκινητόδρομο, στην είσοδο της Λευκωσίας. Το αυτοκίνητό μας, το οποίο εκινείτο με ταχύτητα 90-95 χιλιομέτρων, σε τρεις περιπτώσεις προσπεράστηκε από φορτηγά. Την ώρα που τα φορτηγά αυτά βρίσκονταν δίπλα μας αναπτύξαμε ταχύτητα ώστε για μερικά δευτερόλεπτα να βρεθούμε στην ίδια πορεία. Εκείνη την ώρα ο χιλιομετρητής του οχήματος έδειχνε 100-110 χλμ.

Πώς γίνεται η Αστυνομία και το Τμήμα Οδικών Μεταφορών να μην εντοπίζουν τους παράνομους «επαγγελματίες» οδηγούς με τους απενεργοποιημένους κόφτες ενώ κάνουν τρεις ειδικές εκστρατείες για κόφτες τον χρόνο;

«Στα πράσα» με έως και 127 χλμ

Το πείραμά μας ουσιαστικά επιβεβαίωσε τα επίσημα στοιχεία τα οποία είχαμε ενώπιόν μας από το Τμήμα Δημοσίων Έργων. Πρόκειται για ανάλυση των στοιχείων που έδωσε ο μόνιμος μετρητής του τμήματος στον αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας – Λεμεσού που βρίσκεται παρά τον ζυγιστικό σταθμό στα Λατσιά όσον αφορά τα λεωφορεία και τα βαρέα οχήματα και τις ταχύτητές τους σε μία δειγματοληπτική ημερομηνία. Τα ευρήματα είναι τα εξής:

• Σε σύνολο 37.200 οχημάτων που εισήλθαν στη Λευκωσία στις 17 Ιουνίου 2019, το 35% των λεωφορείων που πέρασαν από τον μετρητή είχαν ξεπεράσει το όριο ταχύτητας των 90 χιλιομέτρων την ώρα. Οι ταχύτητές τους έφταναν μέχρι και τα 116 χλμ.


• Παρόμοια είναι και η εικόνα με τις ταχύτητες των βαρέων οχημάτων στο ίδιο σημείο, με το 53% των φορτηγών να ξεπερνούν το όριο των 90 χιλιομέτρων την ώρα, με ταχύτητες μέχρι και 127 χλμ. Να υπενθυμίσουμε ότι το όριο ταχύτητας είναι τα 80 χιλιόμετρα για τα φορτηγά και όχι τα 90 χιλιόμετρα, συνεπώς, πρώτον, είναι πολύ μεγαλύτερο το ποσοστό των παρανόμων και δεύτερον, αυτός που έφτασε στην εγκληματική ταχύτητα των 127 χιλιομέτρων, έτρεχε 47 χιλιόμετρα περισσότερα από το κανονικό, που σημαίνει ότι ξεπέρασε το όριο ταχύτητας κατά 59%.

Άκρως ανησυχητικό

Σύμφωνα με τον συγκοινωνιολόγο του Τμήματος Δημοσίων Έργων, Αλέξη Αυγουστή, αυτά τα στοιχεία, σε συνδυασμό με τα στοιχεία που θα αναφέρουμε πιο κάτω, και τα οποία επίσης αντλήσαμε από το Τμήμα Δημοσίων Έργων, είναι άκρως ανησυχητικά όσον αφορά την τήρηση του ορίου ταχύτητας για φορτηγά και λεωφορεία. «Ακόμα και 100 χλμ να ήταν το όριο, όπως είναι για τα υπόλοιπα οχήματα, φαίνεται ξεκάθαρα η παραβίαση του ορίου, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για κινδύνους σε περίπτωση σύγκρουσης λόγω του εκτοπίσματος ενός λεωφορείου σε περίπτωση σύγκρουσης με όχημα», ανέφερε ο κ. Αυγουστή.

Πάνω από το όριο

Τα άλλα στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας (πηγή: έρευνα Τμήματος Δημοσίων Έργων στο πλαίσιο ενός έργου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Ασφάλεια των Μεταφορών – ETSC) και επιβεβαιώνουν το «πάρτι» που κάνουν οι «επαγγελματίες» οδηγοί και οι εταιρείες, ενδεχομένως που έχουν τα φορτηγά με τους κόφτες ταχύτητας, λένε τα εξής: Το 2017 το 20% των φορτηγατζήδων έτρεχαν πάνω από τα 100 χλμ, ενώ το 14% των οδηγών λεωφορείων ξεπερνούσαν τα 100 χλμ. Εάν λάβουμε υπόψη ότι το όριο για φορτηγά και λεωφορεία είναι ακόμη μικρότερο, 80 χλμ και 90 χλμ αντίστοιχα, τότε τα συγκεκριμένα ποσοστά είναι ακόμη ψηλότερα.

Και όριο… ανοχής

Κι ενώ βάσει του νόμου ισχύουν τα πιο πάνω όρια για βαρέα οχήματα, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, στο Τμήμα Οδικών Μεταφορών (ΤΟΜ) που ελέγχει τους κόφτες ταχύτητας, υπάρχει και όριο ανοχής! Τα 90 χλμ για τα φορτηγά και τα 100 χλμ για τα λεωφορεία. Πηγή μας στο τμήμα, μας ανέφερε πως οι κόφτες ελέγχονται κάθε χρόνο από τα εξουσιοδοτημένα συνεργεία που κάνουν τον έλεγχο του ΜΟΤ, αλλά σημείωσε πως ανά πάσα στιγμή μπορεί κάποιος να απενεργοποιήσει τον κόφτη και να τον ενεργοποιήσει ξανά και στον έλεγχο του ΜΟΤ να μην φανεί. Μπορεί, όμως, σημείωσε, η απενεργοποίηση του κόφτη να φανεί στους ελέγχους στον δρόμο, είτε από τους επόπτες του ΤΟΜ είτε από τους αστυνομικούς της Τροχαίας, όπως επίσης και από το report του κόφτη ταχύτητας (εάν και εφόσον ελέγχεται).

Το 2013 η Αστυνομία είχε «συλλάβει» 94 οδηγούς φορτηγών-λεωφορείων για απενεργοποίηση κόφτη ταχύτητας. Έχει παταχθεί η παρανομία και τα επόμενα χρόνια υπήρχαν από μηδέν μέχρι 11 καταγγελίες; Σύμφωνα με τα στοιχεία, όχι, δεν έχει παταχθεί.

142 καταγγελίες σε 9 χρόνια!

Φυσικά, για να μπορεί κάποιος να πιάσει στα πράσα τους παράνομους «επαγγελματίες» οδηγούς που απενεργοποιούν τους κόφτες ταχύτητας, θα πρέπει να προβαίνει σε ελέγχους. Και κάτι τέτοιο δεν γίνεται, όπως φαίνεται από τον αριθμό των καταγγελιών που επίσημα εξασφαλίσαμε από την Αστυνομία.

Το 2010 είχαν γίνει 2 καταγγελίες για απενεργοποίηση κόφτη ταχύτητας, το 2011 καμία καταγγελία, το 2012,  23 καταγγελίες, το 2013, 94 καταγγελίες, το 2014, 11 καταγγελίες, το 2015, 6, το 2016 καμία, το 2017 μία και το 2018 πέντε καταγγελίες.

Η θέση της Αστυνομίας, όπως την έχουμε εξασφαλίσει, αναφέρει πως μέλη της που εργάζονται στους αυτοκινητόδρομους ελέγχουν τα φορτηγά οχήματα και τα λεωφορεία για το θέμα του κόφτη. Και όπως αναφέρει, «από τη μέχρι στιγμής εμπειρία και στοιχεία που υπάρχουν, δεν φαίνεται να υπάρχουν σοβαρά προβλήματα υπέρβασης του ανώτατου ορίου ταχύτητας. Αντίθετα», λέει η Αστυνομία, «το πρόβλημα που παρατηρείται σε κάποια σημεία του αυτοκινητόδρομου είναι οι χαμηλές ταχύτητες με τις οποίες κινούνται κάποια φορτηγά»!

Ερωτήματα

Είναι προφανές ότι η Αστυνομία δεν έχει στη διάθεσή της την πλήρη εικόνα. Τα στοιχεία που σήμερα παραθέτουμε εμείς όφειλε να τα έχει δεδομένου ότι οι καταγραφές υπάρχουν. Και τούτου λεχθέντος, δεν μπορεί να προβεί σε μία σωστή εκστρατεία αφού δεν γνωρίζει το πραγματικό πρόβλημα. Πώς γίνεται να διεξάγονται κάθε χρόνο τρεις στοχευμένες εκστρατείες για ελέγχους φορτηγών και λεωφορείων και να μην υπάρχει πρόβλημα όταν μέσα σε μια μέρα οι μετρητές του Τμήματος Δημοσίων Έργων έδειξαν πως το 35% των λεωφορείων και το 53% των φορτηγών έτρεχαν πάνω από την ταχύτητα που δικαιούνται;

Υπόλογοι σε αυτό το φιάσκο, το οποίο «βαπτίζεται» ως πανευρωπαϊκό πρόβλημα από το Τμήμα Οδικών Μεταφορών, δεν είναι μόνο οι αρμόδιοι φορείς που έχουν ως στόχο την καταστολή, αλλά και οι εταιρείες στις οποίες ανήκουν τα φορτηγά και τα λεωφορεία, και οι οργανώσεις των επαγγελματιών οδηγών, όπως για παράδειγμα η ΠΟΒΕΚ, που οφείλουν να προβαίνουν σε αυτορρύθμιση.