Έδωσε παραίτηση και «εργοδότης» του έγινε ο βυθός (pics)

Είκοσι χρόνια ήταν τεχνικός ηλεκτρονικών υπολογιστών ο Κώστας Κωνσταντίνου, μέχρι που τον περασμένο Δεκέμβριο αποφάσισε να δηλώσει παραίτηση στην εταιρεία που απασχολείτο και να ρισκάρει, δημιουργώντας για πρώτη φορά στον κυπριακό βυθό το επάγγελμα του υποβρύχιου φωτογράφου. Προερχόμενος από οικογένεια δυτών και γνωρίζοντας εξ απαλών ονύχων τη θάλασσα (επίσης πρώην αθλητής ελεύθερης κατάδυσης και δεινός ψαροντουφεκάς, ενώ μόνο τα τελευταία τρία χρόνια φωτογράφος), εγκατέλειψε οριστικά το ψαροντούφεκο και έκανε «όπλο» του τη φωτογραφική μηχανή, υλοποιώντας ένα όνειρο ζωής, το οποίο, όπως ομολογεί, άρχισε να υφαίνεται απέναντι από τα ιστορικά ντοκιμαντέρ του Ζακ-Υβ Κουστώ και άλλων. Παράλληλα άρχισε να φέρνει ξένα συνεργεία για διαφημίσεις σε άγνωστους παραδείσους του κυπριακού βυθού, οι οποίες κινούνται σε κόστος εκατομμυρίου. Όσον αφορά την έρευνα και την επιστήμη, ξεναγεί θαλάσσιους βιολόγους για εντοπισμό διαφόρων ειδών, ενώ φωτογραφίες του συνέβαλαν στο να γραφτούν μελέτες για άγνωστα μέχρι σήμερα είδη σε Κύπρο και Μεσόγειο. Με αφορμή την πρώτη του φωτογραφική έκθεση, η οποία φιλοξενείται μέχρι τις 23 Ιουνίου στο Δημοτικό Μουσείο «Θάλασσα» Αγίας Νάπας, με τον τίτλο «Ο Μικρόκοσμος… με τον φακό του Κώστα Κωνσταντίνου», ζητούμε από τον ίδιο μια πρώτη «ξενάγηση».

Hippocampus fuscus





Η φωτογραφία του με τον αχινό Arothron hispidus αποτελεί  πρώτη αναφορά για την Κύπρο.



Tι είναι αυτό που εντυπωσιάζει στους κυπριακούς βυθούς;

 Μέχρι τελευταίως ο κόσμος εντυπωσιαζόταν μόνο με τα ψάρια και συνήθως με αυτά που τρώμε (γέλια), δηλαδή με τον ορφό, με τη συναγρίδα κ.τ.λ., αλλά τα ωραία τα χρώματα, το παράξενο και εξωτικό στοιχείο βρίσκονται στον μικρόκοσμο του βυθού. Σήμερα τυχαίνει να βλέπουν τις φωτογραφίες μου και να απορούν: «Μα, έχουμε τέτοια πράγματα στην Κύπρο;». Είναι η διάνοιξη της Διώρυγας του Σουέζ που σταδιακά επέφερε την εισβολή των λεγόμενων λεσεψιανών μεταναστών, των ψαριών της Ερυθράς Θάλασσας. Ανάμεσα στα αρνητικά που πάντοτε προκαλεί ένας εισβολέας στο περιβάλλον και τη ζωή του βυθού εντοπίζεται και ένα θετικό, που έχει να κάνει με την ομορφιά. Τα πιο όμορφα είναι οι γυμνοσάλιαγκες της θάλασσας, τα γνωστά Nudibranch, που υπάρχουν σε εξαιρετικά μαγευτικά χρώματα: λιλά, κίτρινα, κόκκινα, πορτοκαλί… Αυτά είναι είτε μικρά είτε μεγάλα, δηλαδή ξεκινούν από 1 εκατοστό μέχρι το πιο μεγάλο, περίπου 15-18 εκατοστά. Επίσης φωτογραφίζω κοράλλια, σφουγγάρια και, φυσικά, ψάρια.



«Αν δεν κατεβείς στον βυθό να ψάξεις, νομίζεις ότι η θάλασσα της Κύπρου είναι νεκρή, κι όμως δεν είναι», διαβεβαιώνει στον «Π» ο υποβρύχιος φωτογράφος Κώστας Κωνσταντίνου.



Υπάρχει πλούτος θαλάσσιας ζωής ή ισχύει αυτό που ακούγεται συχνά, ότι φτώχυναν οι θάλασσές μας;

Ισχύει κι εδώ αυτό που λέμε συχνά, ότι αν δεν κατεβείς στον βυθό να ψάξεις, νομίζεις ότι η θάλασσα της Κύπρου είναι νεκρή. Κι όμως δεν είναι. Έχει τόση ζωή, που όταν το περασμένο Σαββατοκύριακο ήρθε από την Ελλάδα ένας φίλος μου θαλάσσιος βιολόγος, ο οποίος γράφει και βιβλίο για τη ζωή της Μεσογείου, του έκανε τρομερή εντύπωση ο κυπριακός βυθός, συγκεκριμένα στον Πρωταρά και την Αγία Νάπα, όπου κάναμε καταδύσεις με μπουκάλα. Μου είχε στείλει μήνυμα ότι ήθελε να δει συγκεκριμένα ψάρια, που δεν τα είδε ποτέ στη ζωή του. Γενικά μπορούσαμε να πούμε ότι τυχαίνει να καταδυθείς σε μια περιοχή και να είναι νεκρή και να πας αλλού και να σου κάνει τρομερή εντύπωση το πόση ζωή υπάρχει.



Ο γυμνοσάλιαγκας Flabellina affinis. «Ήταν ένα εκατοστό και πάνω σε ναυάγιο. Τον έσπρωχνε το ρεύμα. Στάθηκα στο πλάι του και καθώς το 'πρόσωπο' και ο μισός του κορμός σπρώχνονταν προς τα πίσω, γύρισε το κεφάλι του προς εμένα. Τότε τον φωτογράφισα».





Paraplanocera sp, Marine flatworm





Η φωτογραφία του με το ψάρι Arothron hispidus αποτελεί πρώτη αναφορά για ολόκληρη τη Μεσόγειο. Έγινε μια μελέτη από πανεπιστήμιο στη Βηρυτό, μέχρι και από πανεπιστήμιο της Αμερικής.



Και μέσα στο ανεξερεύνητο πεδίο των κυπριακών βυθών έκανες και ορισμένες ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις στα τρία χρόνια που ασχολείσαι με την υποβρύχια φωτογράφιση.

Έκανα τρεις ανακαλύψεις, για τις οποίες γράφτηκαν μελέτες από καθηγητές πανεπιστημίων. Οι δύο αποτελούν πρώτη αναφορά για την Κύπρο, συγκεκριμένα ο αχινός Diadema setosum και η γαρίδα Penaeus pulchricaudatus. Επίσης το ψάρι Arothron hispidus αποτελεί πρώτη αναφορά για ολόκληρη τη Μεσόγειο. Για το τελευταίο χρειάστηκαν οκτώ μήνες για να γίνει η καταγραφή. Έγινε μια μελέτη από πανεπιστήμιο στη Βηρυτό, μέχρι και από πανεπιστήμιο της Αμερικής. Με ρωτούσαν έκπληκτοι αν το πήρα από ενυδρείο και το έβαλα στο νερό της θάλασσας για να το φωτογραφίσω. Είχα ευτυχώς βίντεο, στο οποίο φαινόταν και το ρολόι άλλου δύτη που ήταν μαζί μου, με την ώρα και την ημερομηνία της κατάδυσης. Έστειλα στα πανεπιστήμια τις θερμοκρασίες νερού, τις συντεταγμένες και άλλες πληροφορίες. Το εκπληκτικό είναι ότι μία φορά συνάντησα το συγκεκριμένο ψάρι και μόνο ένα, ποτέ ξανά, και από όσο γνωρίζω κανένας άλλος δύτης στη Μεσόγειο δεν το έχει συναντήσει ακόμα.



Πότε έγινε αυτή η φωτογράφιση;

Τον Φεβρουάριο του 2018.



Άρα φωτογραφίζεις στον βυθό χειμώνα-καλοκαίρι.

Ναι, όταν το επιτρέπει ο καιρός.



Μίλησέ μας λοιπόν για τις συνθήκες αλλά και για τις απαιτήσεις αυτού του είδους φωτογράφισης.

Κατ' αρχάς, πρέπει να τονιστεί ότι στην Κύπρο δεν υπήρχε ποτέ το επάγγελμα «υποβρύχιος φωτογράφος». Τον περασμένο Δεκέμβρη παραιτήθηκα από τη δουλειά μου –ήμουν για είκοσι χρόνια τεχνικός ηλεκτρονικών υπολογιστών– για να ασχοληθώ με την υποβρύχια φωτογραφία. Ήταν μια μεγάλη απόφαση και ακόμη δεν ξέρω πόσο θα «αντέξω» οικονομικά.



Σε κατάδυση με τον βαρύ εξοπλισμό της υποβρύχιας φωτογράφισης και της μπουκάλας.



Πώς πάει μέχρι τώρα αυτό το εγχείρημα;

Μέχρι στιγμής ανάλαβα δύο διαφημίσεις, η μια για εταιρεία ρολογιών στην Ελλάδα και η άλλη πάλι από το εξωτερικό, την οποία κέρδισα μετά από διαγωνισμό, όμως προς το παρόν δεν μπορώ να σας αναφέρω κάτι συγκεκριμένο. Είναι μεγάλη διαφήμιση, διήρκεσε 8 μέρες και χρειάστηκε να είμαι 17 ώρες την ημέρα στη θάλασσα, με συνεργείο που ήρθε από το εξωτερικό, από Ισπανία, Μάλτα, Καναδά και Γαλλία, με καταπληκτικό εξοπλισμό εκατομμυρίων. Η διαφήμιση στοίχισε περίπου ενάμισι εκατομμύριο ευρώ, για σαράντα δευτερόλεπτα.



 Άρα με τις καταδύσεις σου δημιουργείται πλέον και μια επαγγελματική δραστηριότητα, που σε αντίθεση με το εξωτερικό δεν υπήρχε μέχρι σήμερα στην Κύπρο.

Βέβαια. Φωτογραφίζω ο ίδιος, αλλά προσπαθώ και να φέρνω άτομα από το εξωτερικό τα οποία θέλουν να κάνουν φωτογράφιση. Στο εξωτερικό υπάρχει αυτή η επαγγελματική δραστηριότητα και συνήθως πολλοί μου στέλνουν μηνύματα αναφέροντας ότι θεωρούσαν την Κύπρο νεκρό σημείο για φωτογράφιση. Είναι πολλοί στο εξωτερικό που είχαν και έχουν αυτή την εντύπωση. Και Κύπριοι, σίγουρα.





Η γαρίδα Penaeus pulchricaudatus (πρώτη αναφορά για την Κύπρο).





Sargocentron rubrum (Red Soldierfish - Ρώσος)





Λέγαμε για τις απαιτήσεις και τις συνθήκες αυτής της φωτογράφισης.

 Έχω φωτογραφικό εξοπλισμό κόστους γύρω στις 30.000 ευρώ, έξω οι βάρκες, έξω ο καταδυτικός εξοπλισμός, απλώς ο φωτογραφικός εξοπλισμός. Τώρα, όσον αφορά τις συνθήκες: πολλές ώρες μακριά από την οικογένεια, προπάντων για νυχτερινές καταδύσεις, που είναι οι πιο εύκολες για τη φωτογράφιση, αφού είναι πιο ήρεμα τα ψάρια και βγαίνουν έξω από τις πέτρες για να τραφούν, επομένως είναι πιο εύκολο να τα συναντήσεις. Είναι και το κρύο όταν πάω τον χειμώνα, αλλά και το μεγάλο βάρος του εξοπλισμού, τόσο αυτού της κατάδυσης όσο και της φωτογράφισης. Ακόμα και η απόσταση από τη θάλασσα, μιας και είμαι κάτοικος Λευκωσίας. Όσον αφορά τις λήψεις, δύσκολες είναι οι «μάκρο» (κοντινές λήψεις), που απαιτούν μεγάλη σταθεροποίηση της φωτογραφικής μηχανής. Εάν ο ίδιος ο δύτης δεν έχει σωστή σταθεροποίηση, δεν μπορεί να φωτογραφίσει. Ειδικά αν έχει ρεύμα στο νερό. Μου έτυχε να βρω σπάνιο γυμνοσάλιαγκα και να πάω τρεις φορές χωρίς να μπορέσω να τον φωτογραφίσω. Είχε ρεύμα το οποίο «με έπαιρνε και με έφερνε», ακόμη κι όταν αγκάλιαζα με τα πόδια μου τους βράχους. Ελπίζω να μου δοθεί η ευκαιρία να τον φωτογραφίσω κάποτε σωστά.





Bobtail squid





Sepioteuthis lessoniana





Θα ξεχώριζες κάποιες από τις φωτογραφίες σου;

Ναι, σίγουρα. Πάντα υπάρχουν αγαπημένες φωτογραφίες. Συνήθως έχουν να κάνουν με τη δυσκολία που αντιμετώπισα στην προσπάθειά μου να συναντήσω ένα είδος ή με την κίνηση που έκανε. Αυτή την ώρα μου έρχεται στο μυαλό ο γυμνοσάλιαγκας Flabellina affinis. Ήταν ένα εκατοστό και πάνω σε ναυάγιο. Τον έσπρωχνε το ρεύμα. Στάθηκα στο πλάι του και καθώς το «πρόσωπο» και ο μισός του κορμός σπρώχνονταν προς τα πίσω, γύρισε το κεφάλι του προς εμένα. Τότε τον φωτογράφισα. Eίναι στην έκθεση της Αγίας Νάπας η συγκεκριμένη φωτογραφία.





*Τα εγκαίνια της έκθεσης «Ο Μικρόκοσμος… με τον φακό του Κώστα Κωνσταντίνου» τελέστηκαν την Τετάρτη 15 Μαΐου (στο Δημοτικό Μουσείο Αγίας Νάπας «Θάλασσα». Η είσοδος είναι δωρεάν. Μέρος των εσόδων θα δοθεί για ενίσχυση του Ιδρύματος Ταμείο Ημέρας Παιδιού. Διάρκεια έκθεσης: 15 Μαΐου 2019-23 Ιουνίου 2019.





Callistoctopus macropus





Pterois miles