X. Ζουμίδης: Από επιβλητικά τοπία μέχρι τον άγνωστο μικρόκοσμο (Pics)

Ο ερευνητής και φωτογράφος Χρίστος Ζουμίδης μιλά στον «Π» για τους παράγοντες εκείνους που στο τέλος προσδίδουν στη φωτογραφία μία αισθητική ευχαρίστηση στο μάτι του θεατή. Είτε φωτογραφίζει φυσικά τοπία της Κύπρου και του εξωτερικού, είτε είδη του μικρόκοσμου, προσπαθεί να τα αποδώσει μέσα από τη δική του οπτική. Ειδικά για το τελευταίο, τονίζει ότι στην κυπριακή φύση υπάρχουν αμέτρητα και υπέροχα θέματα, τα οποία δύσκολα κανείς θα κοιτάξει με γυμνό μάτι. Ένα παράδειγμα αποτελεί το θηλυκό του ενδημικού είδους αράχνης Aelurillus cypriotus Azarkina 2006 που ανακάλυψε πρόσφατα μαζί με τον φυσιοδίφη Μιχάλη Χατζηκωνσταντή.

 

Στο φωτογραφικό σου αρχείο μπορεί κανείς να δει τοπία, μικρόκοσμο αλλά και γυναικεία πορτρέτα. Τελικά τι είναι πιο ελκυστικό φωτογραφικά, μία σπάνια αράχνη ή ένα επιβλητικό φωτομοντέλο, και πώς επιλέγεις τα θέματα που θα φωτογραφίσεις;

Κατ' αρχήν δεν είμαι επαγγελματίας φωτογράφος, που σημαίνει ότι δεν εξαρτάται το εισόδημά μου από τη φωτογραφία. Αυτό μου δίνει την ελευθερία να επιλέγω τι θα φωτογραφίσω και πώς θα το αποδώσω. Είναι δύσκολο να διακρίνω τι με ελκύει περισσότερο. Στη φωτογραφία τοπιού με ενδιαφέρει να αποδώσω την ομορφιά, την απλότητα, ή ακόμα και την επιβλητικότητα του χώρου, είτε αυτό αφορά ένα φυσικό τοπίο στην Κύπρο, είτε μια τεράστια γέφυρα στο εξωτερικό. Για να πετύχει αυτό επιλέγω να φωτογραφίσω σε στιγμές όπου το φως είναι πιο ήπιο και τα χρώματα πιο ενδιαφέροντα. Αυτά τα στοιχεία από μόνα τους όμως δεν είναι αρκετά, χρειάζεται και μια σύνθεση όλων αυτών των παραγόντων, έτσι ώστε το αποτέλεσμα να έχει μια αισθητική που να είναι ευχάριστη στο μάτι του θεατή. Στα πορτρέτα, πέραν αυτών των στοιχείων, μπαίνει και το συναίσθημα. Όσον αφορά τον μικρόκοσμο, εκεί υπάρχουν αμέτρητα θέματα τα οποία δύσκολα κανείς θα κοιτάξει με γυμνό μάτι και γι’ αυτό μένουν απαρατήρητα τις περισσότερες φορές. Αυτό τον υπέροχο και καλά κρυμμένο κόσμο προσπαθώ να αποδώσω μέσα από τη δική μου οπτική. Το βασικό κριτήριο, ανεξαρτήτως φωτογραφικού θέματος, είναι η αίσθηση που προκαλεί μια φωτογραφία, πρωτίστως στα δικά μου μάτια.



Anthocharis cardamines ♂ (Linnaeus, 1758)



Εκτός από τη φωτογραφία ασχολείσαι και με τη βιοποικιλότητα. Πώς βρέθηκε η ενδημική θηλυκή αράχνη Aelurillus cypriotus που περιγράψατε πρόσφατα;

Η ενασχόληση με τη βιοποικιλότητα και τη φωτογραφία πάνε μαζί. Δεν είμαι βιολόγος, ούτε έχω κάποια εξειδίκευση σε θέματα βιοποικιλότητας. Προσπαθώ όμως να εμπλουτίζω τις γνώσεις μου διαβάζοντας βιβλία και παρατηρώντας τη φύση. Οι αράχνες μού είχαν  τραβήξει το ενδιαφέρον αρκετά χρόνια πριν, όμως οι πληροφορίες που έβρισκα για τα είδη που έχουμε στην Κύπρο ήταν περιορισμένες, γιατί δεν είχε γίνει ποτέ μια ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη καταγραφή. Σε μια περιδιάβαση στο Τρόοδος το 2015, είχα βρει και φωτογράφισα το αρσενικό του ενδημικού είδους Aelurillus cypriotus, το οποίο είχε περιγράφει το 2006 από τη Ρωσίδα αραχνολόγο Galina Azarkina. Την αναγνώριση είχε κάνει ο φίλος και συνοδοιπόρος Μιχάλης Χατζηκωνσταντής. Ψάχνοντας μαζί με τον Μιχάλη περισσότερες πληροφορίες για το είδος αυτό, βρήκαμε ότι το θηλυκό ήταν άγνωστο ακόμη για την επιστήμη. Από τότε ξεκινήσαμε να παρατηρούμε πιο προσεκτικά στις εξορμήσεις μας, και μερικούς μήνες αργότερα το βρήκαμε! Επικοινωνήσαμε τότε με την Galina αποστέλλοντας αρχικά φωτογραφικό υλικό και στη συνέχεια δείγματα του είδους. Αφού μας επιβεβαίωσε την ανακάλυψη, μας πρότεινε να συγγράψουμε την περιγραφή του είδους και τον βιότοπό του. Το εντυπωσιακό είναι ότι τα Salticidae (jumping spiders) αποτελούν τη μεγαλύτερη οικογένεια αραχνών στον κόσμο, ενώ το Aelurillus cypriotus είναι το μόνο ενδημικό είδος στην Κύπρο που ανήκει σε αυτή την οικογένεια.





Aelurillus cypriotus Azarkina, 2006

 

Η δουλειά σου δείχνει μια εμμονή με την τελειότητα. Πόσο χρόνο χρειάζεται για μια φωτογράφιση και πότε αισθάνεσαι ικανοποιημένος;

Ο χρόνος φωτογράφισης εξαρτάται από το θέμα. Η διαδικασία λήψης δεν είναι τόσο χρονοβόρα, ο περισσότερος χρόνος αφιερώνεται στην αξιολόγηση και στην επιλογή μιας φωτογραφίας, αν δηλαδή έχει κάτι να πει, αν το θέμα της αναδεικνύεται στα δικά μου μάτια. Έπειτα είναι και ο χρόνος που θα χρειαστεί για την επεξεργασία της. Και αυτό εξαρτάται από το θέμα. Όσον αφορά την ικανοποίηση, νομίζω πως ποτέ δεν έμεινα 100% ικανοποιημένος, πάντα υπάρχει περιθώριο βελτίωσης. Από την άλλη, ζούμε σε μια εποχή όπου κατακλυζόμαστε καθημερινά από χιλιάδες εικόνες, ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τις περισσότερες τις προσπερνάμε, ενώ σε πολύ περιορισμένες κάνουμε τον κόπο να σταματήσουμε για μια στιγμή και να κοιτάξουμε την εικόνα πραγματικά. Το συγκινητικό είναι να δέχεσαι μηνύματα από άγνωστο κόσμο λέγοντας, «ξέρεις, αυτή τη φωτογραφία σου την κοίταζα για μια ώρα και ταξίδευα». Αν μια φωτογραφία προκαλέσει αυτό το ενδιαφέρον, τότε εν μέρει πέτυχε τον σκοπό της.

 

Onosma fruticosa Sm., ενδημικό φυτό της Κύπρου



Ποιες είναι οι πιο δυνατές εικόνες που έχουν αποτυπωθεί στη μνήμη σου;

Οι φωτογραφίες που μου μένουν αποτυπωμένες στη μνήμη ανήκουν σε ένας είδος με το οποίο δεν έχω ασχοληθεί καθόλου: τη φωτοειδησεογραφία. Αν θα ξεχώριζα κάποια παραδείγματα, θα ήταν, χρονολογικά, «ο στρατιώτης που πέφτει» του Ρόμπερτ Κάπα (1936), «ο φλεγόμενος βουδιστής μοναχός» του Μάλκομ Μπράουνι (1963), «ο διαδηλωτής απέναντι στο τανκ» του Τζεφ Ουάιντενερ (1989), «το πεινασμένο παιδί και ο γύπας» του Κέβιν Κάρτερ (1993), και «ο άνθρωπος που πέφτει» του Ρίτσαρντ Ντρου (2001). Είναι εικόνες που προκαλούν δέος και συγκίνηση.





Aurora



Πού μπορεί κάποιος να δει τη φωτογραφική σου δουλειά;

Αναρτώ μέρος των φωτογραφιών μου στον προσωπικό μου λογαριασμό στο facebook, στο 500px: https://500px.com/christoszoumides και στο Instagram @christos.zoumides





Ο ερευνητής και φωτογράφος Χρίστος Ζουμίδης