Αυτοψία στη Χρυσοσπηλιώτισσα

Αυτοψία στο Σπήλαιο της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας θα διενεργήσει σήμερα λειτουργός του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης για να διαφανεί εάν επηρεάζεται η στατικότητα του σπηλαίου και κατά πόσο είναι υπαρκτός ο κίνδυνος κατακρήμνισής του από τις χωματουργικές εργασίες που διενεργούνται σε γειτονικό χωράφι στην πάνω πλευρά του σπηλαίου, επί του κύριου δρόμου Λευκωσίας - Παλαιχωρίου.

Οι εργασίες για την ανέγερση πρατηρίου βενζίνης έχουν διακοπεί με πρωτοβουλία της ιδιοκτήτριας εταιρείας ύστερα από την κινητοποίηση των ιερέων του ναού και πιστών που παρατήρησαν δονήσεις στο εσωτερικό του σπηλαίου και περιορισμένης έκτασης κατολισθήσεις εξωτερικά. Το σπήλαιο είναι κηρυγμένο αρχαίο μνημείο και είναι γι’ αυτό που έχει ενεργοποιηθεί και το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Σήμερα θα επισκεφθεί το σπήλαιο ο έφορος Αρχαιοτήτων Γιώργος Φιλοθέου.

Η ιστορία ξεκίνησε την περασμένη Τρίτη. Μετά από τις καταγγελίες των ιερέων του ναού, οι οποίες ενισχύθηκαν με μαρτυρίες και αναφορές πιστών που έτυχε να τον επισκεφθούν για προσκύνημα, λειτουργοί όλων των συναρμόδιων υπηρεσιών, της Πολεοδομίας, του επάρχου, του Τμήματος Αρχαιοτήτων κ.ά. βρέθηκαν στην περιοχή για επιθεώρηση και εκτίμηση της κατάστασης. Η έντονη κινητοποίηση ήταν αυτή που οδήγησε χθες στην παύση των εργασιών του εργοταξίου. Όπως εξήγησε στον «Π» ο διευθυντής του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης Κώστας Κωνσταντίνου από τις μετρήσεις που θα γίνουν σήμερα θα διαπιστωθεί κατά πόσο χρειάζονται περαιτέρω έλεγχοι ή λήψη μέτρων. Όπως ο ίδιος σημείωσε, παλαιότερα, είχε γίνει μελέτη για το σπήλαιο κατά την οποία διαφάνηκε πως υπήρχε κίνδυνος κατάρρευσης. Τα συμπεράσματα της μελέτης οδήγησαν σε εργασίες στήριξης του σπηλαίου για να παραταθεί ο χρόνος ζωής του. Το σπήλαιο στην όχθη του βράχου βρίσκεται πλησίον του ποταμού Πεδιαίου. Στο πάνω μέρος υπάρχουν σκληρά πετρώματα και στην όχθη είναι πιο μαλακά κάτι το οποίο εξηγεί και τη δημιουργία του φυσικού κουφώματος.
Απαντώντας στο ερώτημα κατά πόσο το Τμήμα Αρχαιοτήτων ήταν σύμφωνο με αυτή την ανάπτυξη πάνω από το σπήλαιο (υπάρχει μία απόσταση 150-200 μέτρα), ο έφορος Αρχαιοτήτων κ. Φιλοθέου ανέφερε πως θα έπρεπε να είχε ζητηθεί αφήνοντας να νοηθεί πως αυτό δεν έγινε. Να αναφέρουμε πως για την ανέγερση του πρατηρίου έχουν εξασφαλιστεί οι νόμιμες άδειες από το Τμήμα Πολεοδομίας και την επαρχιακή διοίκηση, ενώ δεν ζητήθηκε ούτε η άποψη του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης. Παρ’ όλα αυτά σημείωσε ο κ. Φιλοθέου όσα γράφονται τις τελευταίες μέρες ότι δήθεν καταρρέει το σπήλαιο κι ότι κινδυνεύουν οι επισκέπτες αποτελούν υπερβολές. Απέδωσε δε τη μικρού μεγέθους κατολίσθηση στην πολυομβρία. Όπως είπε υπήρξαν και στο παρελθόν κατολισθήσεις γι’ αυτό τον λόγο μπήκε σε σημεία του βράχου δίχτυ προστασίας.



Πώς έγιναν αισθητές οι δονήσεις

Τι λέει ο ιερέας

Μιλώντας  στον «Π» ο πατήρ Ανδρέας, εκ των ιερέων του ναού, ανέφερε πως τις δονήσεις αισθάνθηκαν τόσο ο ίδιος όσο και πιστοί, όπως επίσης και μέλη του κοινοτικού συμβουλίου Δευτεράς. Η συμφωνία, πρόσθεσε, με την εταιρεία που κατασκευάζει το πρατήριο βενζίνης για να σταματήσουν οι χωματουργικές εργασίες μέχρι να ολοκληρωθούν οι έρευνες των εμπειρογνωμόνων, επιτεύχθηκε προχθές βράδυ και οδήγησε, όπως είπε, και στην αναβολή της εκδήλωσης διαμαρτυρίας που θα γινόταν σήμερα.

Όπως μας ανέφερε ο πατήρ Ανδρέας το Σπήλαιο της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας λειτούργησε στο παρελθόν (γύρω στον 8ο-9ο αιώνα), ως ασκητήριο με μικρό αριθμό μοναχών, το οποίο μετά από χρόνια ξεχάστηκε. Ιστορικοί βυζαντινολόγοι ισχυρίζονται ότι το σπήλαιο πιθανόν να αποτέλεσε κατά τον 1ο αιώνα τον χώρο άσκησης του Αγίου Ηρακλειδίου, πρώτου επισκόπου Ταμασού. Στο σπήλαιο βρέθηκε εικόνα της Παναγίας, η οποία σύμφωνα με τον ιερέα εκτός από θαυματουργή είναι μοναδική καθώς είναι αμφιπρόσωπη (έχει δύο όψεις της Παναγίας με τον Χριστό μπρος και πίσω). Όπως ανέφερε η εικόνα είναι έργο του μεγάλου κρητικού ζωγράφου και μοναχού Ιωάννη Κορνάρου, ο οποίος τέλη του 18ου αιώνα έζησε για δέκα χρόνια στην Κύπρο και φιλοτέχνησε πολλές εικόνες.

Σημαντικό ιστορικό στοιχείο είναι οι τοιχογραφίες μέσα στο ιερό βήμα που σώθηκαν και χρονολογούνται τον 12° με 13° αιώνα. Είναι γι’ αυτό τον λόγο που το σπήλαιο έχει κηρυχθεί σε αρχαίο μνημείο. Βρέθηκαν επίσης λείψανα ασκητών, ενώ πάνω από το σπήλαιο υπάρχει, σημείωσε ο ιερέας, αρχαία νεκρόπολη. Ο ναός της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας προσελκύει θρησκευτικό τουρισμό και αποτελεί πόλο έλξης για Κύπριους και Ρώσους επισκέπτες.