Αύξηση συντελεστών δόμησης η λύση για τις τιμές

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου (ΕΤΕΚ) Στέλιο Αχνιώτη, ένα πρώτο μέτρο για τη συγκράτηση και τη μείωση των ενοικίων και των τιμών αγοράς οικιστικών μονάδων είναι η μείωση του χρόνου για έκδοση των απαραίτητων αδειών οικοδομής και η ενθάρρυνση για κατασκευή οικιστικών μονάδων μικρότερου μεγέθους, με μια λελογισμένη αύξηση των συντελεστών δόμησης. Νοουμένου ότι προς αυτήν την κατεύθυνση κινείται το Υπουργείο Εσωτερικών, ΕΤΕΚ και υπουργείο αναμένεται να συνεργαστούν για την υλοποίηση αυτών των μέτρων το ταχύτερο.

Συμμερίζεστε τις ανησυχίες για την αύξηση των ενοικίων αλλά και των τιμών για ιδιοκατοίκηση; Ποιοι παράγοντες πιστεύετε ότι συνέβαλαν σε αυτήν την αύξηση; Θα συνεχιστούν οι αυξήσεις ή θα σταθεροποιηθούν οι τιμές;

Είναι γεγονός ότι μας ανησυχεί, όπως και κάθε πολίτη αυτού του τόπου, η παρατηρούμενη δυσανάλογη αύξηση τόσο των ενοικίων όσο και των τιμών για εξασφάλιση ιδιοκατοίκησης. Μια κατάσταση που ουσιαστικά πλήττει καίρια τις πλείστες οικογένειες χαμηλόμισθων, τα νεαρά ζευγάρια, αλλά και τις οικογένειες με παιδιά που σπουδάζουν στην Κύπρο. Έχω αναφέρει τη φράση «δυσανάλογη αύξηση» και τη χρησιμοποιώ έχοντας υπόψη ότι ακόμη πληρώνουμε τα σπασμένα της οικονομικής κρίσης των τελευταίων χρόνων και τα σπασμένα από την καταδολίευση του πλούτου και των πολιτών, είτε λόγω κακοδιαχείρισης είτε και λόγω ατασθαλιών και άλλων αξιόποινων πράξεων που οδήγησαν τον τόπο σε τραγικά πρωτόγνωρες καταστάσεις. Ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει τις τιμές των ενοικίων και τις τιμές της απόκτησης κατοικίας είναι η μεγάλη ζήτηση που υπάρχει σε κάθε περιοχή σε σχέση με τα προσφερόμενα ακίνητα. Στη Λευκωσία, τη Λεμεσό και την Πάφο, με τη λειτουργία ανώτερων σχολών και πανεπιστημίων, αυξήθηκε πάρα πολύ η ζήτηση διαμερισμάτων προς ενοικίαση. Επίσης, με τη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών, τη μείωση της ανεργίας και την παροχή δανείων για απόκτηση κατοικίας άρχισε και στον τομέα αυτό να παρατηρείται αύξηση στη ζήτηση για απόκτηση κατοικίας, που τα προηγούμενα 5-6 χρόνια είχε μειωθεί πάρα πολύ. Οι αυξήσεις στις τιμές θα συγκρατηθούν εφόσον υπάρξει αύξηση στην προσφορά διαθέσιμων διαμερισμάτων και κατοικιών.

Πώς μπορεί το κράτος να παρέμβει για να μειωθούν τα ενοίκια; Θα μπορούσε σε αυτήν τη φάση να παγώσουν τα ενοίκια διά νόμου;

Το κράτος θα μπορούσε να βοηθήσει εφαρμόζοντας διάφορα μέτρα τα οποία θα συμβάλουν στην αύξηση των διαθέσιμων οικιστικών μονάδων και στη μείωση του κόστους κατασκευής. Ένα πρώτο μέτρο είναι η μείωση του χρόνου για έκδοση των απαραίτητων αδειών οικοδομής, ώστε να επιταχυνθεί η ολοκλήρωση της κατασκευής νέων μονάδων. Επίσης, η ενθάρρυνση για κατασκευή οικιστικών μονάδων μικρότερου μεγέθους και μια λελογισμένη αύξηση των συντελεστών δόμησης, αφενός θα βοηθήσουν στην επιθυμητή αύξηση της πυκνότητας των πόλεων και, αφετέρου, το κόστος της γης θα επιμερίζεται σε περισσότερα τετραγωνικά μέτρα, άρα σε περισσότερους αγοραστές, που θα οδηγήσει σε μείωση του κόστους απόκτησης, άρα και των ενοικίων. Δεν νομίζω πως θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό ένα διά νόμου πάγωμα των ενοικίων και να έχει στην πράξη τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Η παροχή επιδομάτων ενοικίου σε περισσότερους ενοικιαστές θα βοηθούσε; Εκφράζεται η άποψη ότι η επιδότηση ενοικίου δυνατόν να απορροφηθεί από τους ιδιοκτήτες χωρίς να επωφεληθούν οι ενοικιαστές.

Η επιδότηση ενοικίου ως μέτρο θεωρώ ότι δεν μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση με τις τιμές, αντίθετα, ίσως φέρει πρόσθετες αυξήσεις γιατί θα αυξηθεί η ζήτηση και το κόστος επιδότησης θα επιμερισθεί ως φορολογία στους πολίτες. Ναι, κατά πάσα πιθανότητα θα απορροφηθεί από τους ιδιοκτήτες χωρίς να υπάρξει οποιοδήποτε θετικό αποτέλεσμα ως προς το ύψος των τιμών.

Η κυβέρνηση μελετά παροχή πολεοδομικών και άλλων κινήτρων και χαλαρώσεων στην οικοδομική βιομηχανία για ανέγερση μικρότερων και φθηνότερων διαμερισμάτων στα αστικά κέντρα, ώστε να αυξηθεί η προσφορά και να μειωθούν οι τιμές πώλησης και τα ενοίκια. Συμφωνείτε με αυτόν τον σχεδιασμό;

Όπως έχω προαναφέρει, ο κύριος στόχος θα πρέπει να είναι η αύξηση της προσφοράς διαθέσιμων οικιστικών μονάδων, η οποία μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους. Ως Επιμελητήριο, είμαστε σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών γι' αυτό το θέμα και ετοιμάζουμε συγκεκριμένη πρόταση εφαρμογής αυτού του μέτρου.

Φταίνε οι πύργοι;

Η αύξηση ενοικίων αρχικά ήταν μεγαλύτερη στη Λεμεσό. Συνέβαλε σε αυτό και πώς η αδειοδότηση - ανέγερση πύργων και άλλων αναπτύξεων στο παραλιακό μέτωπο, νοουμένου ότι αυξήσεις έχουμε πλέον και σε άλλες πόλεις οι οποίες δεν είχαν την ίδια ανάπτυξη;

Η αύξηση των τιμών στη Λεμεσό οφείλεται, κυρίως, στην ίδρυση και τη λειτουργία του ΤΕΠΑΚ, στην κάθοδο αρκετών δεκάδων χιλιάδων ξένων για διαμονή και επαγγελματική δραστηριοποίηση, παράγοντες οι οποίοι αύξησαν δραματικά τη ζήτηση σε οικιστικές μονάδες, διαμερίσματα και κατοικίες. Επίσης, και ως αποτέλεσμα αυτών, αυξήθηκε η εμπορική και άλλη δραστηριότητα στους τομείς της αναψυχής και των καταστημάτων, η οποία επέφερε περισσότερη ζήτηση στα ακίνητα, είτε προς αγορά, είτε προς ενοικίαση, με συνεπακόλουθο την αύξηση των ενοικίων κατά την τελευταία δεκαετία και όχι μόνο. Η ανάπτυξη στο παραλιακό μέτωπο της Λεμεσού και τα ψηλά κτήρια δεν ήταν καθοριστικοί παράγοντες για την αύξηση των ενοικίων γενικά. Οι αναπτύξεις αυτές είναι κατά κανόνα πολυτελείας και απευθύνονται σε μεγάλα βαλάντια.

Πώς τοποθετείται το ΕΤΕΚ στη σύνδεση της οικοδομικής ανάπτυξης με το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων και την ανέγερση πύργων; Θα είχαμε αυτήν την ανάπτυξη σε μια κρίσιμη περίοδο χωρίς αυτό το πρόγραμμα;

Το θέμα των πολιτογραφήσεων δεν είναι τεχνικό θέμα και ως ΕΤΕΚ θεωρούμε ότι θα πρέπει να αντιμετωπισθεί με βάση τις κοινωνικές και άλλες παραμέτρους του που ξεφεύγουν από τις αρμοδιότητες του Επιμελητηρίου. Σίγουρα το μέτρο αυτό επέφερε αύξηση του ενδιαφέροντος από ξένους για οικιστικά ακίνητα και έφερε στον τόπο «ζεστό» χρήμα και οικοδομική δραστηριότητα, μάλιστα σε μια περίοδο που ο τόπος είχε ανάγκη από επενδύσεις για την αναθέρμανση της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε το Υπουργείο Εσωτερικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων, οι αιτήσεις για πολιτογράφηση και απόκτηση διαβατηρίου από ξένους για την περίοδο από τον Μάιο του 2013 μέχρι τον Αύγουστο του 2018 ανήλθαν στις 2.389. Είναι πάρα πολύ σημαντικό, όμως, σε κάθε τι που κάνουμε να υπάρχουν καλός προγραμματισμός και ισορροπία, αλλιώς ενδέχεται να βρεθούμε μπροστά σε ανεπανόρθωτες καταστάσεις.

Πλατεία Ελευθερίας, mall

Συμφωνείτε με την πρόσφατη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Λευκωσίας για απαγόρευση της διακίνησης αυτοκινήτων στην πλατεία Ελευθερίας; Πρέπει να επεκταθούν οι πεζοδρομήσεις στα αστικά κέντρα ή είναι παντού απαραίτητο το αυτοκίνητο;

Το Επιμελητήριο σταθερά υποστήριξε και υποστηρίζει την απαγόρευση της κυκλοφορίας στη γέφυρα της πλατείας Ελευθερίας, εξαιρουμένων των περιπτώσεων έκτακτης ανάγκης. Θα πρέπει ο χώρος εκείνος να λειτουργήσει ως χώρος ελεύθερης διακίνησης για τους πεζούς, και αναψυχής θα έλεγα, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα τμήματα του έργου που βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο, αυτό της τάφρου (κήπος). Είμαστε υπέρ της επέκτασης των πεζοδρομήσεων στην παλιά πόλη και όχι μόνο. Με το μέτρο αυτό στα μεγάλα αστικά κέντρα, ιδιαίτερα στου παραδοσιακούς πυρήνες των πόλεών μας, θα μπορέσουν οι πολίτες αλλά και οι επισκέπτες να απολαύσουν πραγματικά την πόλη τους. Τα ιδιωτικά αυτοκίνητα θα πρέπει να κρατηθούν εκτός των περιοχών αυτών, αυτό επιβάλλει η εφαρμογή βιώσιμης κινητικότητας.

Θα μπορέσει, πιστεύετε, η νέα πλατεία Ελευθερίας να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την πρωτεύουσα;

Η πλατεία Ελευθερίας αποτελεί το κομβικό σημείο σύνδεσης της παλιάς με τη νέα πόλη. Με τη θέσης της, την ιστορία της ως χώρου, αλλά και με τον νέο ιδιαίτερο σχεδιασμό και την αρχιτεκτονική της, η πλατεία ήδη αποτελεί ένα ξεχωριστό σημείο αναφοράς και έτσι πιστεύω ότι θα λειτουργήσει και κατά τα επόμενα χρόνια. Σημειώνω ιδιαίτερα την ανάγκη για προστασία του χώρου από κάθε είδους βανδαλισμό, προκειμένου να μπορεί να επιτελέσει τον σκοπό του.

Ποια η θέση του ΕΤΕΚ για την αύξηση του αριθμού των μεγάλων εμπορικών κέντρων (mall); Πώς θα επηρεαστούν οι πυρήνες των αστικών κέντρων;

Η λειτουργία των μεγάλων εμπορικών κέντρων (malls) αναντίλεκτα έχει επηρεάσει τους πυρήνες των αστικών κέντρων. Παρατηρούμε μια διαφοροποίηση πλέον στη χρήση των αστικών κέντρων, με την έννοια ότι ο κόσμος θα πάει για τον περίπατό του, τα ψώνια του, επίσκεψη σε χώρους αναψυχής, πολιτισμού και παράδοσης κ.λπ, άρα εκείνο που χρειάζεται είναι να προσφέρουμε στον κόσμο πιο ήσυχο, φιλόξενο και ευπρεπισμένο περιβάλλον, με λιγότερα αυτοκίνητα, καυσαέριο, θόρυβο και με περισσότερο πράσινο, κατάλληλη αστική επίπλωση, τοπιοτέχνιση και άλλα που θα προσφέρουν ένα ευχάριστο περιβάλλον αστικού χώρου.

Οι δήμοι ως πολεοδομικές αρχές

Η κυβέρνηση προωθεί, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης στην τοπική αυτοδιοίκηση, τη μετατροπή των δήμων που θα απομείνουν μετά τις συνενώσεις (15-16) σε «πλήρεις αδειοδοτικές αρχές», ώστε να εκδίδουν και τις πολεοδομικές άδειες και τις άδειες οικοδομής. Συμφωνείτε με αυτήν την πρόθεση;

Η θέση του Επιμελητηρίου είναι ότι οι αδειοδοτικές αρχές θα πρέπει να μειωθούν δραστικά. Μάλιστα, υποστηρίξαμε τη λειτουργία ενιαίων αρχών ελέγχου ανάπτυξης, τη συγχώνευση των απαραίτητων αδειών - εγκρίσεων, όπως και την απλοποίηση των διαδικασιών, καθότι το υφιστάμενο πολυκερματισμένο σύστημα έχει ουσιαστικά καταστεί τροχοπέδη με τις χρονοβόρες και δαιδαλώδεις διαδικασίες. Η θέση μας είναι ότι ο έλεγχος των αιτήσεων και η αδειοδότηση θα πρέπει να διεκπεραιώνονται σε τεχνοκρατικό επίπεδο, αφού τόσο οι πολεοδομικοί και χωροταξικοί σχεδιασμοί όπως και το κανονιστικό νομοθετικό πλαίσιο, που άπτονται της πολιτικής του κράτους, θα έχουν εκπονηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες και θα είναι ήδη εγκεκριμένα και καθορισμένα. Μόνο οι εξαιρέσεις / παρεκκλίσεις από αυτό το πλαίσιο θα έχει έννοια να εξετάζονται, σε πρώτο στάδιο τεχνοκρατικά και στη συνέχεια η απόφαση να λαμβάνεται σε άλλο επίπεδο το οποίο μπορεί να είναι πέραν του καθαρά τεχνοκρατικού.

Εργασία για μέλη του ΕΤΕΚ

Πέραν της ανέγερσης κτηρίων στο πλαίσιο του προγράμματος πολιτογραφήσεων, πώς αξιολογείτε την οικοδομική ανάπτυξη ευρύτερα στην Κύπρο; Τα μέλη του ΕΤΕΚ έχουν πλέον ικανοποιητική πρόσβαση στην αγορά εργασίας μετά την καθήλωση των προηγούμενων χρόνων;

Είναι γεγονός ότι, πέρα από τις αναπτύξεις που προωθήθηκαν ως αποτέλεσμα του προγράμματος πολιτογραφήσεων, η βελτίωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών στην Κύπρο βοήθησαν /επέδρασαν στο να αναθερμανθεί ο κατασκευαστικός τομέας ευρύτερα και κατ’ επέκταση να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και απασχόλησης για τα μέλη του ΕΤΕΚ, είτε αυτά εργάζονται στην παροχή υπηρεσιών / μελέτες, είτε στην πλευρά των κατασκευαστών, προμηθευτών κ.λπ. Ωστόσο, σημειώνεται ιδιαίτερα ότι δεν έχει αντισταθμιστεί η απώλεια θέσεων εργασίας που προέκυψε από τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες οι οποίες επικράτησαν στην Κύπρο κατά την τελευταία 8ετία.