Πριν την εξέταση:
- Δεν αφήνω τίποτε έξω από την ύλη με τη λογική ότι «αυτό το ξαναρώτησαν» ή το «έβαλαν πέρσι» ή «δεν είναι σημαντικό» κ.λπ. Δεν υπάρχουν sos και τελικά ούτε εύκολα ή δύσκολα θέματα. Υπάρχουν μόνο προετοιμασμένοι ή όχι υποψήφιοι.
- Ολοκληρώνω το διάβασμά μου μέχρι αργά το απόγευμα της προηγούμενης και σταματώ για να ξεκουραστώ και να προετοιμαστώ πνευματικά και ψυχολογικά.
- Αποφεύγω τους καφέδες ή τα ροφήματα που προκαλούν υπερδιέγερση. Ενδεχομένως ακούω μουσική για να χαλαρώσω και έχω θετική στάση.
- Βρίσκω από την προηγούμενη όσα χρειάζομαι για τη μέρα της εξέτασης (ταυτότητα, στυλό κ.λπ.)
- Κοιμάμαι σχετικά νωρίς
Τη μέρα της εξέτασης
- Ξυπνώ έγκαιρα, προγευματίζω καλά (στις 6 το πρωί και λόγω άγχους πιθανώς δεν πεινώ, αλλά στις 10 και ενώ θα γράφω στις εξετάσεις θα πεινώ πολύ) και προσέρχομαι στο εξεταστικό κέντρο έγκαιρα για να βρω πού παρακάθομαι την εξέταση, χωρίς άγχος, τρεξίματα τελευταίας στιγμής, να μη βρίσκω την αίθουσα κ.λπ.
- Κλείνω τα αυτιά μου και δεν ακούω τα απίθανα που συζητούν συνήθως οι μαθητές έξω από τα εξεταστικά κέντρα για το περιεχόμενο της εξέτασης, για το τι άκουσαν χθες από μια θεία τους που είναι καθηγήτρια κ.λπ.
- Μόλις πάρω το γραπτό: Ρίχνω μια σύντομη ματιά στο σύνολο του γραπτού για να αποβάλω το άγχος σχετικά με το τι περιμένω. Ξεκινώ να απαντώ ένα-ένα τα ερωτήματα, μεθοδικά, ξεκινώντας από το άγνωστο κείμενο και προχωρώντας.
Μέρος Α' και Β' (άγνωστο και γλώσσα)
Διαβάζω δύο φορές το άγνωστο κείμενο. Την πρώτη φορά για να καταλάβω γενικά το περιεχόμενο. Παρατηρώ τίτλο και από πού είναι παρμένο το κείμενο, όνομα συγγραφέα κ.λπ. για να έχω μια γενική γεύση και να για γνωρίζω τα στοιχεία που χρειάζομαι για την εμπλαισιωμένη περίληψη. Αν πρόκειται, δηλαδή, για άρθρο, ομιλία, δοκίμιο, επιστολή κ.λπ. Στη συνέχεια προχωρώ με ουσιώδη υπογράμμιση, πλαγιότιτλους και γράφω την περίληψη (δες τη σχετική αναφορά για τις λεπτομέρειες).
Προχωρώ με την πρώτη ερώτηση κατανόησης που είναι συνήθως απλή και εντοπίζεται εύκολα στο κείμενο. Εδώ δεν υπάρχει πρόβλημα να αντιγράψω αυτούσια αποσπάσματα από το κείμενο για την απάντησή μου. Αντίθετα στη δεύτερη ερώτηση (ανάπτυξης) θα πρέπει να εξηγήσω τι εννοεί ο συγγραφέας με κάπως αναλυτικό τρόπο και ανάλογα με τον τρόπο που τίθεται η ερώτηση να πω και τη δική μου άποψη.
Σ΄ αυτές τις ερωτήσεις, όπως και στις υπόλοιπες δίνω σημασία στα ρήματα που χρησιμοποιούνται στην εκφώνηση των ασκήσεων. Εδώ συναντάμε ρήματα όπως «εξηγήστε»/ «δικαιολογήστε» (ερμηνεύω το γιατί), «αναλύστε» (έκταση μαζί με δική μου άποψη), «περιγράψτε» (δίνω όλες τις πλευρές του θέματος χωρίς να προσθέτω τη δική μου άποψη), «σχολιάστε» (λέω την άποψή μου), «τεκμηριώστε» (βρίσκω στοιχεία από το κείμενο ή δικά μου, ανάλογα με την ερώτηση που συνδέονται με την απάντησή μου), «αναφέρετε» (συντομία).
Συνεχίζω με τις γραμματολογικές ερωτήσεις (δομή, τρόποι ανάπτυξης παραγράφου, πειθώ, συλλογισμοί κ.λπ.) και τις γλωσσικές ασκήσεις (εδώ επιλέγω τα προφανή και μόνο αν δεν μου έρχεται μια σχετικά γνωστή λέξη προχωρώ με λιγότερο γνωστές).
Μέρος Γ' (έκθεση)
Στη συνέχεια ασχολούμαι με το θέμα της έκθεσης. Εντοπίζω το επικοινωνιακό πλαίσιο (άρθρο, επιστολή, δοκίμιο, ομιλία), πόσα υποερωτήματα έχει η εκφώνηση και κάνω το σχεδιάγραμμά μου. Προχωρώ στη συγγραφή. Δεν πειράζει αν ξεπεράσω κατά 100 λέξεις τη ζητούμενη έκταση. Μάλιστα θα μου κάνει καλό, αφού για 100 επιπλέον λέξεις δεν αφαιρούνται μονάδες, ενώ αντίθετα η έκθεσή μου φαίνεται πιο ολοκληρωμένη. Θυμούμαι ότι εκτός από τις «έτοιμες» γνώσεις που δούλευα κατά τη διάρκεια του χρόνου είμαι ταυτόχρονα και ενεργός πολίτης που παρακολουθεί την επικαιρότητα και τη λειτουργία της κοινωνίας.
Μέρος Δ' (λογοτεχνία-λογοτεχνικό βιβλίο)
Ολοκληρώνω με τη λογοτεχνία και τις ερωτήσεις για το λογοτεχνικό βιβλίο. Κι εδώ παρατηρώ πόσες μονάδες δίνονται σε κάθε ερώτηση για να έχω μια εικόνα πόσο μεγάλη έκταση και πόσα σημεία θα έχει η απάντησή μου. Γενικά, είναι καλά να δίνουμε κάποια έκταση στις απαντήσεις λογοτεχνίας.
Φροντίζω να μην ξεπεράσω τη 1 ώρα για κάθε μέρος και διαφυλάττω 15 λεπτά για το τέλος, ώστε να επιθεωρήσω όλο το γραπτό και να εντοπίσω τυχόν λάθη. Σ' αυτή τη φάση μπορώ να βελτιώσω και τις απαντήσεις μου στις γλωσσικές ασκήσεις, αφού έχω πιο καθαρό μυαλό και λιγότερη πίεση χρόνου.
