Ο Γάλλος πρέσβης Ρενέ Τροκάζ και η αινιγματική αρχαία Αμαθούντα

Προχωρούν οι εργασίες υλοποίησης του σχεδίου διαχείρισης του αρχαιολογικού χώρου της Αμαθούντας που θέτει σε εφαρμογή το Τμήμα Αρχαιοτήτων με στόχο τη δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου, κάτι που επισημαίνει και σε σημερινό μήνυμα του στο Τουίτερ ο γάλλος πρέσβης Ρενέ Τροκάζ. Οι ανασκαφές ως γνωστό στην αρχαία Αμαθούντα εδώ και δεκαετίες πραγματοποιούνται από γάλλους αρχαιολόγους σε συνεργασία με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών. Προς την κατεύθυνση αυτή είχε πρόσφατα συνάντηση στην Αθήνα η διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων, δρ Μαρίνα Σολομίδου-Ιερωνυμίδου.

Όπως αναφέρει σε ανάρτησή του στο twitter ο κ. Ρενέ Τροκάζ, η παρουσία της Γαλλικής αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών στην Κύπρο από το 1896, με την πάροδο του χρόνου εξελίχθηκε σε μιάν άψογη γαλλο-κυπριακή συνεργασία.

Η Αμαθούντα αποτελεί μιαν από τις πιο ενδιαφέρουσες πολιτείες της αρχαίας Κύπρου. Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 40 χρόνων (1975–2015) ανασκαφών της Γαλλικής Αρχαιολογικής Αποστολής Αμαθούντας, το Τμήμα Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών διοργανωσε πρόσφατα έκθεση με ευρήματα τόσο από τις γαλλικές ανασκαφές όσο και τις ανασκαφές του Τμήματος Αρχαιοτήτων.

Αινιγματική πόλη

Όπως καταγράφεται σε διάλεξη των Γιάννη Βιολάρη και η Ελισάβετ Στεφανή, από το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, «Η Αμαθούντα αποτελεί μια από τις πιο αινιγματικές πόλεις της αρχαίας Κύπρου. Τόσο το «ιδρυτικό επεισόδιο» όσο και η προϊστορία της παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστα. Σε αντίθεση με άλλες πόλεις-βασίλεια, για την Αμαθούντα δεν είναι γνωστό κάποιο προκάτοχο αστικό κέντρο της Εποχής του Χαλκού. Αυτό, μαζί με την απουσία ιδρυτικού μύθου, την καθιστά μια πόλη χωρίς παρελθόν, παρά τον προσδιορισμό «αρχαιοτάτη» του Στέφανου Βυζάντιου. Από την άλλη, κάποιες ιστορικές αναφορές σχετικά με τους κατοίκους της Αμαθούντας («…αυτόχθονές εισιν…») οδήγησαν παλαιότερα στην υπόθεση ότι εδώ συγκεντρώθηκε ο ντόπιος πληθυσμός μετά την εγκατάσταση αιγαιακών πληθυσμών στην Κύπρο στα τέλη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού.

»Από την Αμαθούντα προέρχεται και ένα σώμα συλλαβικών επιγραφών (8ος-4ος αι. π.Χ.) γραμμένων σε μια άγνωστη γλώσσα, που έχει συμβατικά ονομαστεί «Ετεοκυπριακή» και ενδέχεται να σχετίζεται με τη γλώσσα που ήταν σε χρήση στο νησί κατά την Ύστερη Χαλκοκρατία. Ωστόσο, το υλικό της Γεωμετρικής περιόδου δεν τη διαφοροποιεί από την υπόλοιπη Κύπρο.

»Τι ήταν λοιπόν η Αμαθούντα; Η εμφάνισή της τον ύστερο 11ο αι. π.Χ. στο κέντρο περίπου της νότιας ακτογραμμής της Κύπρου, πάνω στη ρότα αρχαίων εμπορικών δρόμων μεταξύ Δύσης και Ανατολής, την ενέταξε από νωρίς σε ένα ευρύ εμπορικό δίκτυο. Εδώ βρίσκουμε τα περισσότερα και πρωιμότερα ευβοϊκά αγγεία στην Κύπρο, καθώς και σημαντικό ποσοστό κεραμικής από τη συροπαλαιστιανική ακτή. Η Αμαθούντα διέθετε επίσης ενδοχώρα πλούσια σε χαλκό, ξυλεία, εύφορη γη και βοσκοτόπια.

»Οι έρευνες της Γαλλικής Σχολής Αθηνών και του Τμήματος Αρχαιοτήτων τα τελευταία 40 χρόνια τεκμηριώνουν ότι η πόλη αναπτύχθηκε στις πλαγιές και τους πρόποδες του φυσικά οχυρού λόφου της ακρόπολης, ο οποίος ενισχύθηκε σταδιακά με τείχη. Η πόλη διέθετε επίσης οργανωμένα και εκτεταμένα νεκροταφεία στον άμεσο περιβάλλοντα χώρο της.

»Οι πρόσφατες έρευνες στην περιοχή εμπλουτίζουν και βελτιώνουν τις γνώσεις μας για την ιστορία και τοπογραφία της πόλης. Ιδιαίτερα τα στοιχεία που προκύπτουν από την ανασκαφή στη θέση Λούρες παραπέμπουν στην ύπαρξη οργανωμένης ταφικής λατρείας, η οποία αναπτύσσεται γύρω από κτιστούς τάφους της Γεωμετρικής περιόδου. Η σημασία της θέσης αυτής έγκειται στο γεγονός ότι εμφανίζονται νέα δεδομένα και πρακτικές που σχετίζονται με την πρώιμη ιστορία της πόλης».