Εστω και με καθυστέρηση, υπό το βάρος και της κοινωνικής κατακραυγής, η πολιτεία διά του Υπουργείου Υγείας ανέλαβε τις ευθύνες της για την κατάσταση που επικρατεί στην Ιατροδικαστική Υπηρεσία μετά τα κραυγαλέα λάθη και τις αδυναμίες που βγήκαν στην επιφάνεια κατά τη διερεύνηση των συνθηκών θανάτου της Petruna Milchova Nikolova, η οποία κατασπαράχθηκε από σκυλιά στη Γεροσκήπου. Δύο εβδομάδες μετά την πρώτη νεκροψία που απέδιδε τα θανάσιμα τραύματα σε γεωργικό μηχάνημα, το Υπουργείο Υγείας εξέφρασε απολογίες για τις πέντε νεκροψίες, αναγνωρίζοντας την ύπαρξη προβλημάτων και δηλώνοντας αποφασισμένο να λάβει τα ενδεικνυόμενα μέτρα. Είχαν προηγηθεί διαπιστώσεις και δηλώσεις του γενικού εισαγγελέα σχετικά με τις αδυναμίες και τα προβλήματα της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας καθώς και του προέδρου της Επιτροπής Δεοντολογίας του Ιατρικού Συλλόγου. Όλοι οι εμπλεκόμενοι δήλωσαν ότι η κατάσταση χρονίζει. Μέχρι τώρα όμως κανείς δεν άγγιζε το θέμα και όσους εξυπηρετεί ο απηρχαιωμένος τρόπος λειτουργίας και συγκρότησης της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας. Η βάση στην οποία είναι οικοδομημένη η Ιατροδικαστική Υπηρεσία είναι σαθρή και αυτό το παραδέχονται και οι ίδιοι οι ιατροδικαστές.
Πέρα από την παράμετρο της συμβολής των ιατροδικαστών στην εξιχνίαση εγκληματικών ενεργειών με τις αυτοψίες και τις νεκροψίες που διενεργούν, υπάρχει και η παράμετρος της διαπίστωσης ιατρικών λαθών, αμελειών και παραλείψεων από γιατρούς του Δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Τι σημαίνει να μην είναι ανεξάρτητη η Ιατροδικαστική Υπηρεσία και να ανήκει στο Υπουργείο Υγείας; Τι σημαίνει επίσης μια χώρα με το μέγεθός μας να διαθέτει δέκα ιατροδικαστές οι οποίοι ουσιαστικά, όλοι, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, συνεργάζονται με και εξαρτώνται από το κράτος; Δεν είναι τυχαίο που σε ελάχιστες περιπτώσεις βλέπουμε Κύπριους ιατροδικαστές να βρίσκονται στα δικαστήρια ως μάρτυρες κατηγορίας εναντίον συναδέλφων τους γιατρών. Ενδεικτικά, η ποινική δίωξη των γονιών του τρίμηνου βρέφους που πέθανε στην Πάφο προέκυψε μετά από ιατροδικαστική εξέταση την οποία διενήργησε ιατροδικαστής που μετακλήθηκε από την Αγγλία.
Υπόθεση Petruna
Αν την ιατροδικαστική εξέταση του θύματος στη Γεροσκήπου διενεργούσε μόνον ένας ιατροδικαστής, θα μπορούσε να ήταν βάσιμη η εξήγηση περί ανθρώπινου λάθους. Στη σκηνή όμως έγινε αυτοψία από δύο ιατροδικαστές (Νικόλα Χαραλάμπους και Αγγελική Παπέττα) στις 22 Φεβρουαρίου, όταν εντοπίστηκε αιμόφυρτο το θύμα, και την επόμενη μέρα. Η συνέχεια είναι γνωστή, με τους ιατροδικαστές Πανίκο Σταυριανό και Μάριο Ματσάκη, οι οποίοι παρέστησαν στις νεκροψίες για λογαριασμό της οικογένειας του θύματος και των υπόπτων, να χαρακτηρίζουν πασιφανές ότι επρόκειτο για επίθεση από σκύλους. Στην Πάφο, και όχι μόνο, εκφράζονται υποψίες ακόμη και για εσκεμμένη παραπλάνηση των ιατροδικαστών από αστυνομικούς, κάτι που οι ίδιοι οι ιατροδικαστές δεν ισχυρίστηκαν μέχρι τώρα ούτε και εξέφρασαν τουλάχιστον δημόσια σχετικές υπόνοιες.
Από τον Πατρόκλου, στην Καλαϊτζίδου και στην Petruna
14 χρόνια λάθη και σκοπιμότητες
Με αφορμή την υπόθεση Petruna βγήκαν στην επιφάνεια όλα τα προβλήματα και οι αδυναμίες της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας, η οποία ανήκει στο Υπουργείο Υγείας, εδρεύει στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και θεωρείται τμήμα του νοσοκομείου. Στην ετήσια έκθεση του Νοσοκομείου Λευκωσίας για το 2016 αναφέρεται ότι η υπηρεσία στελεχώνεται από τέσσερις γιατρούς (ιατροδικαστές) και δύο νεκροτόμους. Για το 2016 διενήργησαν 456 νεκροψίες, εξέτασαν 318 κακοποιήσεις και έκαναν 114 αυτοψίες.
Αναζητώντας περιστατικά που αφορούν την Ιατροδικαστική Υπηρεσία και απασχόλησαν κατά καιρούς την επικαιρότητα, διαπιστώνει κανείς πως οι γκάφες, τα λάθη και οι σκοπιμότητες δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Μία από τις πιο γνωστές περιπτώσεις είναι ο θάνατος της νεαρής μητέρας Χριστίνας Καλαϊτζίδου, η οποία είχε βρεθεί νεκρή τον Μάρτιο του 2012 στο διαμέρισμά της στη Δερύνεια. Τη δολοφονία της παραδέχθηκε τελικά ο εν διαστάσει σύζυγός της, ο οποίος και καταδικάστηκε. Η ιατροδικαστική έκθεση που είχε συνταχθεί από την ιατροδικαστή Ελένη Αντωνίου ανέφερε ως αιτία θανάτου της Καλαϊτζίδου τραύματα που προκλήθηκαν από πυρκαγιά που ξεκίνησε από αναμμένο τσιγάρο στο κρεβάτι του θύματος. Η κ. Αντωνίου είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο εγκληματικής ενέργειας. Οι γονείς όμως της Καλαϊτζίδου επέμειναν και στη Θεσσαλονίκη, όπου είχε ταφεί η κόρη τους, εξασφάλισαν διάταγμα εκταφής. Στη νέα νεκροτομή που έγινε στην Ελλάδα διαπιστώθηκε ότι η κόρη τους ήταν θύμα εγκληματικής ενέργειας αφού ο θάνατός της προκλήθηκε από ασφυξία συνεπεία πνιγμού. Το ιατροδικαστικό λάθος της κ. Αντωνίου ήταν ότι δεν είχε δει πως στους πνεύμονες του θύματος δεν υπήρχαν καπνοί.
Σε μια άλλη υπόθεση η Ελένη Αντωνίου είχε χαρακτηριστεί από δικαστήριο εχθρική μάρτυρας και μάλιστα είχε τεθεί και σε δίμηνη διαθεσιμότητα για την υπόθεση του θανάτου του 14χρονου Γιώργου Χατζηδημήτρη, ο οποίος είχε αφήσει την τελευταία του πνοή στις 30 Απριλίου του 2001 στο χειρουργικό τραπέζι του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. Η κ. Αντωνίου στην ένορκη κατάθεσή της ενώπιον του δικαστηρίου το 2004 απέρριψε το περιεχόμενο των δύο γραπτών καταθέσεων που είχε δώσει στην Αστυνομία, με τις οποίες είχε εξηγήσει τα αίτια θανάτου του 14χρονου. Για την ίδια υπόθεση είχε επικριθεί και ο τότε ιατροδικαστής του κράτους Μάριος Ματσάκης, αφού είχε πληρωθεί από την οικογένεια του θύματος αλλά στο δικαστήριο κατέθεσε εναντίον.
Άλλη γνωστή περίπτωση είναι εκείνη με τον ιατροδικαστή Σοφοκλή Σοφοκλέους για τον φόνο του Αριστοκλή Πατρόκλου από τα Καμινάρια, επίσης τον Ιανουάριο του 2004. Ο κ. Σοφοκλέους στην αυτοψία είχε αποφανθεί ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις εγκληματικής ενέργειας. Αργότερα όμως στο νεκροτομείο είδαν τα σκάγια στο σώμα του θύματος. Τότε ο κ. Σοφοκλέους είχε αναφέρει ως δικαιολογία ότι έφταιγαν το σκότος και η λάσπη για τη λανθασμένη εκτίμησή του.
