Οι αγελαδάρηδες του Ακρωτηρίου (pics & vid)

Προχωράμε με το αυτοκίνητο σε μια απόσταση τριών χιλιομέτρων χαζεύοντας τις αγελάδες της κυπριακής φυλής, τις κόκκινες, να βόσκουν ατάραχες. Μπορείς να σκεφτείς πως νοερά έχεις μεταφερθεί σε περιοχή του Τέξας. Σε αυτό βοηθά άλλωστε και το ξηρό καλάμι, που αυτήν την περίοδο (συγκεκριμένα για δύο μήνες τον χειμώνα) ξηραίνεται λόγω της μεγάλης συσσώρευσης νερού στο λιβάδι.

Σταματάμε και οι αγελάδες του Βάκη Μιχαήλ, ιδιοκτήτη αγελάδων και λειτουργού στο Περιβαλλοντικό Κέντρο Ακρωτηρίου, αντιλαμβάνονται από το βάθος την παρουσία μας. Αρχίζουν να τρέχουν προς εμάς και το τάισμα που θα τους προσφέρουμε. Το αγελαδινό ποδοβολητό απομακρύνει την ησυχία στο λιβάδι και συνάμα διώχνει τα πουλιά.

 

125 κυπριακές αγελάδες

125 αγελάδες της κυπριακής παραδοσιακής φυλής βόσκουν ελεύθερες πίσω από την περίφραξη. Ο αριθμός τους αυξάνεται εκπληκτικά. Αρκεί να αναφέρουμε πως σε προηγούμενή μας παρουσία στο λιβάδι, τον Οκτώβριο του 2016, όταν περιγράψαμε για ρεπορτάζ του «Π» τα εν εξελίξει έργα αποκατάστασης του μέσω διετούς προγράμματος, ο αριθμός τους ήταν γύρω στις 60.

 

Αντιμετωπίζοντας το καλάμι

Ανήκουν σε οκτώ κατοίκους της κοινότητας Ακρωτηρίου, νέοι στην πλειονότητά τους, οι οποίοι επωφελήθηκαν με χορηγία από το πρόγραμμα προκειμένου να ξαναρχίσουν την κτηνοτροφική δραστηριότητα στην περιοχή, που διακόπηκε γύρω στη δεκαετία του ’80, οδηγώντας το λιβάδι σε υποβάθμιση. «Ο λόγος που το διετές πρόγραμμα έχει προωθήσει τη βόσκηση των αγελάδων είναι διότι αποτελεί το καλύτερο εργαλείο που υπάρχει για αντιμετώπιση και διαχείριση του καλαμιού», εξηγεί ο Βάκης Μιχαήλ, «ενώ ο όρος που επέβαλε το πρόγραμμα ήταν οι κτηνοτρόφοι να χρησιμοποιήσουν αγελάδες τοπικής φυλής, τις κόκκινες, οι οποίες είναι εξοικειωμένες με ένα τέτοιο οικοσύστημα». Όπως μας πληροφορεί, υπάρχει προσπάθεια για να γίνει ένα δεύτερο πρόγραμμα με χρηματοδότηση, το οποίο θα έρθει να περιφράξει τη νότια πλευρά του λιβαδιού, κι έτσι θα γίνει μια διαχείριση σωστή με μετακινήσεις κοπαδιών.



 

50 ιδιοκτήτες παγκύπρια

Σύμφωνα με τον Βάκη Μιχαήλ, στα επόμενο δύο χρόνια αναμένεται να βρίσκεται εδώ ο πιο μεγάλος συσσωρευμένος αριθμός κυπριακών αγελάδων, οι οποίες μέχρι πρόσφατα έτειναν να εξαφανιστούν. Παγκύπρια σήμερα υπάρχουν 50 ιδιοκτήτες τέτοιων αγελάδων, με τους περισσότερους να δραστηριοποιούνται στο λιβάδι Ακρωτηρίου. Το συγκεκριμένο είδος αγελάδας δεν προσφέρεται για παραγωγή γάλακτος, παρά μόνο κρέατος. Όπως αναφέρει ο Βάκης Μιχαήλ, με τη νέα χρονιά τα πρώτα ζώα θα οδηγηθούν σε σφαγή.



Μια από τις λίμνες που αποτελούν διαιτήματα για τα πουλιά ώστε να τα προσελκύουν στον υγρότοπο για να φωλιάσουν.

 

Το πρόγραμμα

Το Περιβαλλοντικό Κέντρο Ακρωτηρίου σε συνεργασία με τον Πτηνολογικό Σύνδεσμο Κύπρου, τη διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων και τον Πτηνολογικό Σύνδεσμο Μεγάλης Βρετανίας (RSPB) ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2015 και ολοκλήρωσαν τον Μάρτιο του 2017 το διετές έργο για την αποκατάσταση του λιβαδιού. Μιας και η περιοχή εμπίπτει στα όρια των Βρετανικών Βάσεων, το έργο χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα Darwin Plus του Ηνωμένου Βασιλείου. «Προσπαθήσαμε να έρθουμε να δούμε πώς θα παντρέψουμε τη συνεργασία του ανθρώπου, την αναβάθμιση της περιοχής και την επαναφορά του βιότοπου και της βιοποικιλότητας όπως ήταν πριν τη δεκαετία του ’80», αναφέρει ο λειτουργός του Περιβαλλοντικού Κέντρου Ακρωτηρίου. «Στόχος του έργου η μετατροπή του λιβαδιού Ακρωτηρίου σε ένα μωσαϊκό ενδιαιτημάτων και η επαναφορά του στην κατάσταση που ήταν πριν από περίπου είκοσι χρόνια, καθώς η 'κατάληψη' από τα καλάμια ήταν σημάδι υποβάθμισης και σηματοδοτήθηκε από τη μείωση των αριθμών των πουλιών και της βιοποικιλότητας γενικότερα στην περιοχή».



Τμήμα καναλιού.

 

Τα πρώτα αποτελέσματα

Σύμφωνα με τον Βάκη Μιχαήλ, τα πρώτα αποτελέσματα μετά την υλοποίηση του έργου άρχισαν να είναι ορατά. Οι αγελάδες αυξάνονται, το καλάμι υποχωρεί και αποδημητικά πουλιά άρχισαν να εντοπίζονται, προσφέροντας ένα ενδιαφέρον θέαμα στους επισκέπτες των πτηνοπαρατηρητηρίων.



Πτηνοπαρατηρητήριο ανάμεσα σε καλάμια.

 

Άλλα έργα

Εκτός από την περίφραξη της μεγάλης έκτασης της περιοχής με σκοπό οι αγελάδες να μπορούν να βόσκουν ελεύθερες, άλλα έργα αποκατάστασης που παραδόθηκαν είναι λίμνες ώστε να αποτελούν διαιτήματα για τα πουλιά που θα τα προσελκύσουν ξανά πίσω στον υγρότοπο για να φωλιάσουν. Το έργο γενικά περιλαμβάνει δράσεις, όπως έργα υδρολογικής διαχείρισης, έργα τοπιοτέχνησης και δράσεις ενημέρωσης του κοινού για την ανάδειξη της περιοχής και την προσέλκυση τουριστών. Ενδεικτικά, τέτοιες δράσεις περιλαμβάνουν την κατασκευή πτηνοπαρατηρητηρίου και μονοπατιού, την ανέγερση ενημερωτικών πινακίδων, την έκδοση οικοτουριστικού φυλλαδίου, τη δημιουργία ιστοσελίδας, τη διοργάνωση ενημερωτικών εκδηλώσεων με την τοπική κοινότητα αλλά και δράσεις για την προώθηση της καλαθοπλεκτικής - μιας παραδοσιακής δραστηριότητας της περιοχής.