Στην τελική ευθεία εισήλθε η συζήτηση του νομοσχεδίου για την ιατρική κάνναβη και εννοείται ότι μέχρι να ψηφιστεί στην όποια τελική του μορφή θα συνεχίζεται το αλαλούμ θέσεων και απόψεων που άλλες αντέχουν στη λογική και άλλες όχι. Την ίδια στιγμή κάποιοι τρίβουν τα χέρια τους με δεδομένο ότι μόνο δύο άδειες θα δοθούν και αυτές θα αφορούν όλο το φάσμα μέχρι να φθάσει το τελικό προϊόν στα φαρμακεία, οι οποίες θα έχουν διάρκεια 15 χρόνια με δικαίωμα ανανέωσης. Οπότε ο τζίρος θα είναι ουσιαστικά μόνο δικός τους, ενώ οι επίδοξοι επενδυτές προφανώς βρίσκονται ήδη στο παιχνίδι και έχουν κάνει τις διασυνδέσεις τους ώστε να μην δυσκολευτούν όταν θα γίνει η επιλογή. Πόσος θα είναι αυτός ο τζίρος; Με πρόχειρες μετρήσεις, σύμφωνα με σχετικές αναφορές στη Βουλή, υπολογίστηκε στα 45 εκατ. ευρώ ανά πεντάμηνο και αυτό μόνο ως απόδοση φορολογίας προς το κράτος.
Στην τελευταία συνεδρία της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας, κατά την οποία άρχισε η κατ' άρθρον συζήτηση, ο διευθυντής των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών Λούης Παναγή ο οποίος είχε συμβάλει στην επεξεργασία του νομοσχεδίου, έδωσε περαιτέρω απαντήσεις σε διευκρινιστικές ερωτήσεις βουλευτών και κοινωνικών εταίρων που συμμετέχουν στη συζήτηση. Ανάμεσα σε αυτούς και το «Σωματείο Φίλοι της κάνναβης», το οποίο όμως χρειάστηκε να αντιδράσει για να το δεχθούν ως μέρος της διαβούλευσης, τη στιγμή που είναι η μόνη ουσιαστικά φωνή που εκπροσωπεί τους χρήστες κάνναβης γενικά και δεν αντέχει τον παραλογισμό του να αναγνωρίζονται μεν πανηγυρικά οι φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού, αλλά την ίδια στιγμή συνεχίζουν να αντιμετωπίζονται ως κοινοί εγκληματίες εκείνοι που αρέσκονται να τη χρησιμοποιούν για τους δικούς τους λόγους επειδή η μόνη επιλογή που τους προσφέρεται είναι να καταφεύγουν στους εμπόρους.
Ήχοι και απόηχοι
Κατά την κατ' άρθρον συζήτηση ο διευθυντής των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών εξήγησε ότι μέχρι την εφαρμογή του ΓεΣΥ, οι ασθενείς στους οποίους θα συνταγογραφείται θα τη λαμβάνουν από τα κρατικά φαρμακεία, ενώ μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ θα μπορεί να διατίθεται και απ' όλα τα ιδιωτικά, στην περίπτωση βέβαια που εκδηλώσουν ενδιαφέρον. Νοείται ότι η παρασκευή θα γίνεται με βάση την αναλογία σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC) που θα συνταγογραφεί ο γιατρός του ασθενούς. Στα φαρμακεία η κάνναβη θα πηγαίνει ξηρή και θα τυγχάνει επεξεργασίας σύμφωνα με την υπόδειξη του γιατρού. Στο νομοσχέδιο υπάρχει πρόνοια για εκπαίδευση των φαρμακοποιών που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον για παρασκευή και διάθεση.
Την κοινοβουλευτική Επιτροπή Υγείας απασχόλησε και η πρόνοια του νομοσχεδίου που διαλαμβάνει ότι θα παραχωρηθούν μόνο δύο άδειες για καλλιέργεια, καθώς τέθηκε ζήτημα δημιουργίας μονοπωλίου. Για την πτυχή αυτή ο διευθυντής των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών ανέφερε ότι έλαβαν καθοδήγηση από το τι έπραξαν η Γερμανία και η Δανία, οι οποίες παραχώρησαν άδειες ανάλογα με τον πληθυσμό τους. Δηλαδή, όπως είπε, η Γερμανία που έχει πληθυσμό 82 εκατ. περίπου κατέληξε στην αδειοδότηση δέκα εταιρειών, ενώ η Δανία που έχει πληθυσμό 5,6 εκατ. κατέληξε στην αδειοδότηση τριών εταιρειών. Στη δική μας περίπτωση, σύμφωνα με τον κ. Παναγή, κρίθηκε επαρκής η αδειοδότηση δύο εταιρειών και αυτό και για σκοπούς ευκολότερου ελέγχου αλλά και ασφάλειας.
Περαιτέρω εξηγήθηκε ότι φαρμακευτική κάνναβη θα μπορεί να λαμβάνεται και από ανήλικο εάν ο γιατρός του κρίνει ότι μπορεί να του προσφέρει βοήθεια, στην περίπτωση όμως αυτή ο γιατρός θα πρέπει να απευθύνεται στη λεγόμενη «ονομαστική επιτροπή». Αναφέρθηκε τέλος ότι οι εταιρείες που θα αδειοδοτηθούν θα πρέπει να συμβληθούν με ιδιωτικές εταιρείες ασφάλειας, οι οποίες θα λειτουργούν με βάση συγκεκριμένους όρους εντολής. Ο ρόλος της Αστυνομίας θα είναι εποπτικός και αυτό είναι κάτι που ζήτησε η ίδια, αφού, όπως εξηγήθηκε από τον εκπρόσωπό της Στέλιο Σεργίδη, δεν μπορεί η Αστυνομία να προσφέρει υπηρεσίες σε ιδιωτικές εταιρείες.
Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Γεωργίου είχε διατυπώσει διαφωνία με την καλλιέργεια και συντάχθηκε μόνο με την εισαγωγή για σκοπούς αποφυγής μονοπωλίου, εκφράζοντας παράλληλα ανησυχία ότι «επιδιώκεται η εισαγωγή των ναρκωτικών από την πίσω πόρτα». Οι υπόλοιποι βουλευτές έθιξαν κυρίως το γεγονός ότι μέλημα πρέπει να είναι το συμφέρον των ασθενών και όχι η προώθηση ιδιωτικών συμφερόντων.
Οι ασθένειες
Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο τιτλοφορείται «Οι περί Ναρκωτικών Φαρμάκων και Ψυχοτρόπων Ουσιών (Φαρμακευτική Κάνναβη) Κανονισμοί του 2017» και ουσιαστικά προνοεί ότι συνταγογράφηση θα μπορεί να γίνεται μόνο σε περίπου ετοιμοθάνατους, έστω κι αν ακούγεται μακάβριο. Συγκεκριμένα διαλαμβάνει ότι κάνναβη «θα χορηγείται (από τα φαρμακεία) σε ασθενείς με συγκεκριμένες παθήσεις μόνο όταν δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική θεραπευτική επιλογή, ή, εάν υπάρχει, έχει δοκιμαστεί χωρίς κανένα αποτέλεσμα».
Οι παθήσεις αυτές, όπως και ποιοι γιατροί θα μπορούν να συνταγογραφούν, έχουν ως εξής:
*Χρόνιος επίμονος πόνος (ιδίως πόνος που συνδέεται με καρκίνο ή με εκφυλιστικές παθήσεις του κινητικού συστήματος, συστηματική ρευματοπάθεια και ανοσοπαθολογικές καταστάσεις, νευροπάθεια, πόνος από γλαύκωμα). Γιατροί (ειδικότητες): Νευρολογία, παρηγορητική ιατρική, θεραπευτική αγωγή κατά του πόνου, ρευματολογία, ορθοπεδική, παθολογία, οφθαλμολογία και γηριατρική.
*Σπαστικότητα και σχετιζόμενος πόνος σε πολλαπλή σκλήρυνση, μη επώδυνη επίμονη σπαστικότητα που περιορίζει σημαντικά τις κινήσεις και την κινητικότητα ή την αναπνοή του ασθενούς, μυοκλονία που προκαλείται από νευρολογικές ασθένειες και λοιπές περιπλοκές της υγείας που προκύπτουν από νευρολογική ασθένεια, τραυματισμός του νωτιαίου μυελού που περιλαμβάνει τραυματισμό στον νωτιαίο μυελό ή εγκεφαλική βλάβη, νευρολογικός τρόμος που προκαλείται από τη νόσο του Πάρκινσον και λοιπά νευρολογικά προβλήματα. Γιατροί: Νευρολογία, Γηριατρική.
*Ναυτία, έμετος, διέγερση της όρεξης αναφορικά με τη θεραπεία κατά του καρκίνου και του HIV. Γιατροί: ογκολογία, μεταδοτικές ασθένειες, γηριατρική.
*Μετατραυματική αγχώδης διαταραχή (PTSD). Γιατροί: Ψυχιατρική.
*Σύνδρομο Τουρέτ. Γιατροί: Νευρολογία.
*Νόσος του Κρον (Crohn) και ελκώδης κολίτιδα. Γιατροί: Γαστρεντερολογία.
Βασικές παρατηρήσεις μέχρι στιγμής διά των οποίων εκφράζεται διαφωνία με κάποιες από τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, έχουν ως εξής:
*Το νομοσχέδιο δεν επιτρέπει την καλλιέργεια κάνναβης από τους ασθενείς για τις ανάγκες τους, ενώ αυτό θα μπορούσε να γίνει πολύ απλά, ακόμα και με τη βοήθεια της Αστυνομίας εάν χρειάζεται, ώστε να μην προκύπτει θέμα παράνομης αγοραπωλησίας. Επισημαίνεται ότι σε άλλες χώρες και πολιτείες όλοι οι πολίτες και όχι μόνο οι ασθενείς επιτρέπεται διά νόμου να καλλιεργούν αριθμό φυτών στο σπίτι τους για προσωπική χρήση.
*Επιβάλλει ότι οι ασθενείς πρέπει πρώτα να υποστούν όλα τα δηλητηριώδη και τοξικά φάρμακα προτού αποκτήσουν τη συνταγή για ιατρική κάνναβη. Ο τρόπος που αρθρώνεται αυτό στο νομοσχέδιο είναι με τη φράση: «συνταγογραφείται... σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές ή εάν υπάρχουν, έχουν δοκιμαστεί χωρίς κανένα αποτέλεσμα». Αυτό αποτελεί παραβίαση πολλαπλών νομικών και συνταγματικών δικαιωμάτων των ασθενών, είναι η θέση των υποστηρικτών αυτής της άποψης.
*Επιτρέπει την ιατρική κάνναβη μόνο για συγκεκριμένες παθήσεις. Σε αυτές δεν συγκαταλέγονται η νευρική ανορεξία «όπου η κάνναβη κυριολεκτικά σώζει ζωές», αλλά ούτε η κατάθλιψη, η ψύχωση, οι απλές νευρώσεις, οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες, η ανηδονία, οι εξαρτήσεις και άλλες πολλές.
*Αφιερώνει ένα τεράστιο μέρος των σελίδων του στο πώς θα στήσει ένα μονοπώλιο. Ολόκληρη η φιλολογία του νομοσχεδίου επενδύεται στο ότι θα δοθούν μόνο δύο άδειες σε παραγωγούς και μάλιστα για 15 χρόνια έκαστη. Αυτές οι άδειες θα κοστίζουν περισσότερο από 20.000 ευρώ η καθεμιά και θα απονέμονται από μια επιτροπή με βάση κάποια «κριτήρια βαθμολογίας». Το πρώτο κριτήριο που αναγράφεται στο νομοσχέδιο είναι το «κατά πόσο ο κάθε ενδιαφερόμενος θα έχει τα κατάλληλα κεφάλαια και πόρους...». Δηλαδή το νομοσχέδιο ζωγραφίζει συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα, ήτοι μονάδες με μεγάλο κεφάλαιο, ως τα μόνα που θα μπορούν να είναι υποψήφια για αδειοδότηση.
Στάσεις, αντιδράσεις
Σωρεία ερωτημάτων προς προβληματισμό έχει θέσει και η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (πρώην Αντιναρκωτικό Συμβούλιο) με υπόμνημα που κατέθεσε στη Βουλή, η οποία, επικαλούμενη διεθνή δεδομένα, εκφράζει την άποψη ότι προς το παρόν η Κύπρος θα πρέπει να περιοριστεί στην εισαγωγή και όχι στην παραγωγή. «Θεωρούμε ότι το κράτος θα πρέπει επί του παρόντος να περιοριστεί στην εισαγωγή» αναφέρει, ενώ εκφράζει και ανησυχίες όπως:
* Πώς θα αντιμετωπίζονται οι ασθενείς οι οποίοι θα οδηγούν υπό την επήρεια της συνταγογραφούμενης κάνναβης.
* Πώς θα αντιμετωπίζονται οι ασθενείς οι οποίοι εργάζονται ή υπηρετούν σε σώματα ασφαλείας και λαμβάνουν ιατρική κάνναβη;
* Μήπως η υιοθέτηση των προτεινόμενων κανονισμών αποτελεί την ηρωοποίηση της κάνναβης γενικότερα και κατ' επέκταση την εξάπλωση της παράνομης χρήσης της;
Στο δικό του υπόμνημα ο Παγκύπριος Φαρμακευτικός Σύλλογος αναφέρει ότι «η κατάσταση θα ήταν πιο απλή εάν οι προτεινόμενοι κανονισμοί απλά προέβλεπαν την εισαγωγή και χρήση προϊόντων κάνναβης σε περιπτώσεις παρηγορητικής θεραπείας», ενώ η θέση του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου περιορίζεται στο ότι «συμφωνεί με τη χρήση κάνναβης μόνο για ιατρικούς λόγους».
