Γ.Λιλλήκας: Μόνο εγώ κερδίζω Αναστασιάδη στον β’ γύρο

Ο Γιώργος Λιλλήκας δεν πτοείται από τις δημοσκοπήσεις, ούτε από τη συζήτηση για χαμένη ψήφο. Θεωρεί ότι έχει προοπτικές για να περάσει στον β’ γύρο και μάλιστα με πιθανότητες να υπερισχύσει του Νίκου Αναστασιάδη. Θεωρεί πως οι Στ. Μαλάς και Ν. Παπαδόπουλος θα έπρεπε να προβληματίζονται γιατί ενώ έχουν την υποστήριξη ενός μεγάλου κόμματος και ομάδας κομμάτων αντιστοίχως δεν «τραβούν» οι υποψηφιότητές τους. Τάσσεται επίσης υπέρ του προληπτικού δημοψηφίσματος για το Κυπριακό ώστε η πολιτική ηγεσία να ξέρει τι θέλει ο λαός πριν διαπραγματευτεί μια λύση. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στον «Π» αναφέρθηκε και στην οικονομία προτείνοντας το μοντέλο της ευφυούς ανάπτυξης που θα συγκρατήσει το καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό στην Κύπρο και θα δημιουργήσει τις βάσεις για νέες θέσεις εργασίας και σταθερή προοπτική που δεν θα βασίζεται μόνο στις υπηρεσίες.

Σε τι διαφέρει αυτή η προεκλογική εκστρατεία από την εκστρατεία του 2013;

Υπάρχει μία πολιτική διαφορά που έγκειται στο γεγονός ότι τώρα υπάρχουν πέντε, αντί τριών υποψηφίων. Το 2013 ήταν πολύ συσπειρωμένη η Δεξιά, ιδιαιτέρως το εκλογικό σώμα του ΔΗΣΥ και δύσκολα μπορούσα να αποσπάσω μονάδες. Τώρα έχει ανοίξει και αυτή η δεξαμενή γιατί υπάρχει απογοήτευση από τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη. Υπάρχει όμως και μια κοινωνική διαφορά. Το 2013 οι Κύπριοι πολίτες φοβούνταν την κρίση που έβλεπαν να έρχεται και ανησυχούσαν έντονα για το πού θα κατέληγε και ποιες θα ήταν οι συνέπειες.

Σήμερα δεν υπάρχει φόβος ή ανησυχία;

Σήμερα θεωρώ ότι ο φόβος έχει μετατραπεί σε οργή και θυμό…

Δεν είναι λίγο ετεροχρονισμένα αυτά τα συναισθήματα πέντε χρόνια μετά την κατάρρευση της οικονομίας;

Αυτά τα συναισθήματα έχουν να κάνουν όχι μόνο με το κούρεμα των καταθέσεων, αλλά με την ανεργία που συνεχίζουν να βιώνουν οι πολίτες, με τη μετανάστευση των παιδιών πολλών οικογενειών και την ανησυχία για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που δημιουργεί την απειλή ότι κάποιοι άνθρωποι θα χάσουν τα σπίτια τους. Αυτό το εισπράττω έντονα σε όλες τις γωνιές της Κύπρου που επισκέπτομαι. Επίσης ένα ακόμα γεγονός που προκαλεί οργή και θυμό είναι η διαπλοκή και τα σκάνδαλα. Όσο περισσότερα σκάνδαλα βγαίνουν στην επιφάνεια με την εμπλοκή πολιτικών προσώπων, κομμάτων και αξιωματούχων του κράτους, τόσο περισσότερο προκαλείται η οργή των πολιτών.

Η αποχή ενισχύει τον Στ. Μαλά

Όλα αυτά, που θεωρείτε διαφορές με την προεκλογική περίοδο του 2013, πιστεύετε ότι δίνουν μεγαλύτερη προοπτική στην υποψηφιότητά σας, με δεδομένο ότι το 2013 είχατε επιτύχει ένα πολύ υψηλό ποσοστό;

Όλα θα κριθούν όπως και το 2013 από το ποσοστό της συμμετοχής, από το πόσο χαμηλά ή ψηλά θα κινηθεί η αποχή. Στρατηγικός μου στόχος το 2013 ήταν να μειωθεί η αποχή. Όσο μειώνεται η αποχή τόσο θα ενισχύεται η δική μου υποψηφιότητα.

Από τον αριθμό των νέων ψηφοφόρων που ενεγράφησαν φαίνεται πως η κατάσταση είναι άσχημη.

Βέβαια όσοι δεν έχουν γραφτεί στην εκλογικό κατάλογο δεν προσμετρούνται. Αναφέρομαι στην αποχή των εγγεγραμμένων.

Σημείωσα ως δείκτη της αδιαφορίας την απροθυμία εγγραφής στον εκλογικό κατάλογο.

Η αλήθεια είναι πως στους νέους υπάρχει μεγάλη αδιαφορία. Υπάρχει απογοήτευση που οδηγεί σε αποστροφή για τα πολιτικά ζητήματα εν γένει και όχι μόνο για τις εκλογές. Το μεγάλο στοίχημα είναι το τι θα πράξουν αυτοί οι 200.000 πολίτες που ψήφιζαν παραδοσιακά αλλά στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου του 2016 απείχαν. Αν κάποιος αναλύσει το προφίλ αυτών των ψηφοφόρων θα διαπιστώσει ότι ο μεγάλος όγκος προέρχεται από τον χώρο της Αριστεράς, μετά από τον χώρο της Δεξιάς και λιγότερο από τον χώρο του Κέντρου. Αν η αποχή πέσει στο 17%, που ήταν το 2013, θεωρώ ότι οι προοπτικές για να είμαι στον 2ο γύρο είναι υψηλές. Αν η αποχή μείνει ψηλά, τότε θα ευνοηθεί ο κ. Μαλάς.

Γιατί ο κ. Μαλάς και όχι ο Νικόλας Παπαδόπουλος ή εσείς;

Γιατί η αποχή ευνοεί αυτούς που έχουν μεγάλη εκλογική βάση και μπορούν να συσπειρώσουν ένα ικανοποιητικό ποσοστό. Αν δούμε σε νούμερα και όχι σε ποσοστά τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές, θα διαπιστώσουμε ότι λόγω του ότι η αποχή ήταν στο 33,5%, ο ΔΗΣΥ με 107.000 ψήφους πήρε 30% και το ΑΚΕΛ με μόνο 89.000 ψήφους και κάτι πήρε 25%. Το 2013 που υπήρχε μειωμένη αποχή, για να πάρω το 25% χρειάστηκα 110.000 ψήφους. Άρα, η αποχή δεν τιμωρεί όπως νομίζουν αρκετοί, αλλά συντηρεί.

Ξεπερασμένες οι δημοσκοπήσεις

Με δεδομένο ότι οι δημοσκοπήσεις δεν είναι ευνοϊκές για την υποψηφιότητά σας και με την άποψη ότι η ψήφος στον Γιώργο Λιλλήκα ίσως είναι χαμένη ψήφος πώς θεωρείται ότι υπάρχουν προοπτικές για να περάσετε στον δεύτερο γύρο;

Αυτός είναι και ο λόγος που με δείχνουν οι δημοσκοπήσεις χαμηλά. Την άποψή μου για τις δημοσκοπήσεις την ξέρετε από το 2012 όταν έλεγα ότι είναι ένα ξεπερασμένο εργαλείο. Μιλώ για τις μη μαγειρεμένες δημοσκοπήσεις, γιατί υπάρχουν και οι μαγειρεμένες. Δέστε τις τρεις τελευταίες δημοσκοπήσεις που έγιναν μέσα στο ίδιο δεκαπενθήμερο, του «Πολίτη», του ΡΙΚ και του Σίγμα. Οι αποκλίσεις είναι τεράστιες. Η μία δείχνει τον Νικόλα Παπαδόπουλο στο 13, ή άλλη στο 19 και η άλλη στο 29%. Τον Νίκο Αναστασιάδη, στο 29, στο 35 και στο 48%. Αυτό από μόνο του δείχνει ότι δεν μπορεί την ίδια περίοδο να γίνονται τρεις έρευνες με τόσο μεγάλες αποκλίσεις. Δεν συμβαίνει μόνο στην Κύπρο. Είναι διεθνές φαινόμενο. Οι πολίτες έχουν απαξιώσει τις δημοσκοπήσεις και γι' αυτό πέφτουν έξω. Για παράδειγμα στις εκλογές που έγιναν πριν λίγες μέρες στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικάνων να λαμβάνει 53% και τελικώς εξασφάλισε μόλις 41%.

Πέραν των δημοσκοπήσεων υπάρχουν και τα πραγματικά γεγονότα. Το 2013 είχατε υποστηριχθεί από την ΕΔΕΚ, είχατε τις δικές προσωπικές ψήφους, αλλά είχατε και ένα μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων του ΔΗΚΟ αφού ο Νικόλας Παπαδόπουλος είχε εκφράσει υποστήριξη στο πρόσωπό σας. Σήμερα ο Νικόλας Παπαδόπουλος είναι υποψήφιος, δεν σας στηρίζει η ΕΔΕΚ ενώ και η Συμμαχία Πολιτών παρουσιάζει διαρροές με αποχωρήσεις στελεχών που στηρίζουν τον πρόεδρο του ΔΗΚΟ.

Οι εκλογές του 2013 έδειξαν ότι οι πολίτες έχουν αυτονομηθεί. Θεωρώ ότι το 2018 έχουν αυτονομηθεί από τις κομματικές ηγεσίες ακόμη περισσότερο και θα φανεί στις εκλογές. Αν κριτήριο ήταν το άθροισμα των δυνάμεων και των ποσοστών των βουλευτικών εκλογών τότε θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένο ότι η υποψηφιότητα Νικόλα Παπαδόπουλου περνάει στον δεύτερο γύρο. Ε λοιπόν δεν τίθεται θέμα αθροίσματος. Οι προεδρικές εκλογές μοιάζουν με τις δημοτικές και αφορούν πρόσωπα. Στις δημοτικές εκλογές είχαμε φαινόμενα πρωτοφανή. Στον δεύτερο μεγαλύτερο δήμο, στον Στρόβολο, εξελέγη ο Α. Παπαχαραλάμπους τον οποίο στήριξε η Συμμαχία Πολιτών και οι Οικολόγοι. Δεν μπορούμε να περηφανευτούμε ότι βγάλαμε δήμαρχο στον Στρόβολο. Τον επέλεξαν οι δημότες. Στον Ύψωνα πέντε κόμματα στήριξαν έναν υποψήφιο και πήρε 12% και ένας νέος, ο Παντελής Γεωργίου, πήρε το 48% μόνος του. Υπάρχουν βεβαίως οι κομματικοί στρατοί και δεν το παραγνωρίζω, οι οποίοι θα κάνουν ό,τι τους πει το κόμμα. Εγώ επενδύω σε αυτούς που πραγματικά θέλουν τερματισμό της διακυβέρνησης Αναστασιάδη. Επενδύω σε αυτές τις 110.000 που με εμπιστεύθηκαν το 2013. Κάποιοι ήταν από την ΕΔΕΚ και σήμερα μπορεί να μετακινήθηκαν στον Νικόλα Παπαδόπουλο, συγκρατώ όμως και έρχονται δυνάμεις από την ΕΔΕΚ που δεν τις είχα το 2013. Το ίδιο και από το ΔΗΚΟ.

Δεν πουλάει το προϊόν Μαλά-Νικόλα

Υπάρχει η άποψη, από άλλους υποψηφίους, ότι η ψήφος στον Γ. Λιλλήκα είναι χαμένη ψήφος και μπορεί να στερήσει από τον Σταύρο Μαλά ή τον Νικόλα Παπαδόπουλο την επίτευξη του στόχου τους για τερματισμό της διακυβέρνησης Αναστασιάδη.

Αν εγώ στηριζόμουν από ένα μεγάλο κόμμα και δεν περνούσα στον δεύτερο γύρο, ή αν στηριζόμουν από πέντε κόμματα και κάποιες πολιτικές κινήσεις και δεν θεωρούμουν αδιαμφισβήτητο φαβορί για να κερδίσω τις εκλογές –και όχι απλώς να περάσω στον δεύτερο γύρο– τότε δεν θα με προβλημάτιζαν οι ανθυποψήφιοί μου. Θα με προβλημάτιζε γιατί εγώ δεν τραβώ. Το πρόβλημα είναι ο ίδιος ο υποψήφιος, το ίδιο το προϊόν, αν μπορεί να πείσει.

Χαμένη ψήφος είναι αυτή που πηγαίνει σε έναν υποψήφιο που στον δεύτερο γύρο χάνει από τον Νίκο Αναστασιάδη. Θεωρώ πως ούτε η υποψηφιότητα Μαλά ούτε η υποψηφιότητα Παπαδόπουλου μπορούν να κερδίσουν τον Νίκο Αναστασιάδη.

Γιατί το λέτε αυτό;

Το λέω γιατί οργώνω την Κύπρο και από το 2012 δεν σταμάτησα να είμαι σε επικοινωνία με τους πολίτες.

Μόνο εγώ κερδίζω τον Ν. Αναστασιάδη

Και γιατί θα μπορούσε η δική σας υποψηφιότητα να κερδίσει τον Νίκο Αναστασιάδη;

Παρά το ότι σας είπα την άποψή μου για τις δημοσκοπήσεις, φαίνεται ακόμα και από αυτές ότι μόνο η δική μου υποψηφιότητα μπορεί να κερδίσει τον Νίκο Αναστασιάδη. Η μόνη υποψηφιότητα που μπορεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη και των κεντρώων ψηφοφόρων και των ψηφοφόρων της Αριστεράς, είναι η δική μου, σε αντίθεση με τον Σταύρο Μαλά που δεν κερδίζει την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων του κεντρώου χώρου και του Νικόλα Παπαδόπουλου που, λόγω της ταύτισής του στην οικονομική πολιτική με την κυβέρνηση Αναστασιάδη, δεν κερδίζει την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων της Αριστεράς. Κατά συνέπεια, είναι υποψηφιότητες που χάνουν από τον Νίκο Αναστασιάδη και γι' αυτό είμαι σίγουρος ότι είναι αυτό που θα προσμετρήσουν στο τέλος οι πολίτες που θέλουν αλλαγή της παρούσας διακυβέρνησης.

Ποια νομίζετε ότι είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα έκαναν τη δική σας υποψηφιότητα πιο ελκυστική, από αυτή του Νικόλα Παπαδόπουλου ο οποίος κινείται περίπου στον ίδιο πολιτικό χώρο με εσάς;

Περίπου στον ίδιο πολιτικό χώρο αλλά όχι στον ίδιο. Όπως σας είπα, δεν παίρνω μόνο από τη δεξαμενή της Αριστεράς όπως φάνηκε το 2013, αλλά παίρνω και από το Κέντρο αλλά και από τη δεξαμενή της Δεξιάς. Αυτό που νομίζω ότι θα προσμετρήσει ο πολίτης στην απόφασή του είναι οι εμπειρίες και οι γνώσεις αλλά και οι δεξιότητες διαχείρισης του Κυπριακού και των οικονομικών ζητημάτων. Όλοι αναγνωρίζουμε ότι το Κυπριακό βρίσκεται σε μια πάρα πολύ κρίσιμη καμπή…

Κίνδυνος ταϊβανοποίησης

Και πότε δεν ήταν σε κρίσιμη καμπή;

Παρακολουθώντας και τις δηλώσεις Τσαβούσογλου και τις κινήσεις της Τουρκίας, θεωρώ ότι ο Ερντογάν κατάφερε, με την έξυπνη τακτική του για διάσκεψη εδώ και τώρα, να φέρει το Κυπριακό εκεί που ήθελε, αφού βεβαίως εκμεταλλεύτηκε το λάθος του Νίκου Αναστασιάδη να πάει στη πενταμερή απροετοίμαστος. Το είχα προβλέψει και το είχα καταθέσει γραπτώς στο Εθνικό Συμβούλιο από τον Οκτώβριο του 2016, ότι δηλαδή θα οδηγούμασταν στο δίλημμα είτε να ικανοποιήσουμε απόλυτα την Τουρκία και να έχουμε λύση τουρκικών προδιαγραφών, είτε να έχουμε για πρώτη φορά στα 43 χρόνια κήρυξη αδιεξόδου στην παρουσία του γ.γ. του ΟΗΕ. Ο Τσαβούσογλου ήδη μιλά για ταϊβανοποίηση του ψευδοκράτους, με άνοιγμα νέων «πρεσβειών» στα κατεχόμενα. Δεν θα πετύχουν αναγνώριση αλλά στοχεύουν σε ένα μοντέλο Ταϊβάν. Ταυτόχρονα η Τουρκία έρχεται και λέει πως είναι έτοιμη να πάει σε μια νέα διάσκεψη, για να συνεχίσουμε από εκεί όπου μείναμε, αλλά με συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα. Αυτό σημαίνει πως μετά τις προεδρικές εκλογές ενδεχομένως να έχουμε εξελίξεις, με τον κίνδυνο να έχουν κατοχυρωθεί ως κεκτημένα οι προτάσεις Αναστασιάδη για τις εσωτερικές πτυχές και θα επικεντρωθούμε μόνο στα θέματα εγγυήσεων και στρατευμάτων. Η εμπειρία μου λέει ότι οι πιέσεις που θα ασκηθούν θα είναι προς τη δική μας πλευρά για να βρούμε μια μέση λύση, η οποία θα είναι λίγες εγγυήσεις, λίγα επεμβατικά δικαιώματα και λίγα στρατεύματα. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι μια συνθήκη εγγυήσεως η οποία δεν θα αναφέρεται ως τέτοια, αλλά θα περιλαμβάνει τις εγγυήτριες δυνάμεις με εγγυητικό ρόλο και θα προβλέπει μια κυρίαρχη βάση της Τουρκίας με μια πλήρως εξοπλισμένη μεραρχία. Αν καταλήξουμε σε αδιέξοδο, η διεθνής κοινότητα θα κατατάξει το Κυπριακό στα μη επιλύσιμα προβλήματα και τότε μπορεί να έχουμε αναγνώριση του ψευδοκράτους ή ακόμα και προσάρτηση.

Όχι στη ΔΔΟ

Επειδή ο Πρόεδρος Αναστασιάδης κατηγορείται συχνά για ασυνέπεια, θα έλεγα πως το ίδιο χαρακτηριστικό αποδίδεται και σε εσάς και κυρίως στο θέμα της επιδιωκόμενης λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Ανατρέχουμε και στο βιβλίο σας στο οποίο προκρίνεται αυτή τη μορφή της λύσης, αλλά και σε θέσεις που είχατε στηρίξει ως υπουργός Εξωτερικών.

Κάποιοι αδικούν το βιβλίο μου. Σε αυτό δεν υποστηρίζω τίποτα. Παρουσιάζω τα υπέρ και τα κατά σε μια σειρά από σενάρια και κάνω μια σφαιρική ανάλυση των παραμέτρων και των παραγόντων που επηρεάζουν το Κυπριακό. Παρουσιάζω και τα θετικά και τα αρνητικά της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και το αν είναι εφικτή ή ανέφικτη. Το ίδιο κάνω για το σενάριο ενιαίου κράτους, για χαλαρή ομοσπονδία, για συνομοσπονδία, ακόμα και για διχοτόμηση, χωρίς όμως να παίρνω θέση σε τίποτα. Το έχω πει πολλές φορές και το λέω και στο βιβλίο μου ότι μέχρι το 2004 υποστήριζα τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, καθώς μέχρι τότε ο καθένας έδινε το περιεχόμενο που ήθελε σε αυτή τη μορφή λύσης.

Θεωρείτε ότι το 2004 ξεκαθάρισε το περιεχόμενο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας;

Θεωρώ πως με το σχέδιο Ανάν ξεκαθάρισε. Πήρε σάρκα και οστά και με το να καμωνόμαστε ότι δεν ξέρουμε τι είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, απλά στρουθοκαμηλίζουμε και κοροϊδεύουμε και τον λαό. Οι συγκλίσεις Χριστόφια-Ταλάτ και Αναστασιάδη-Ακιντζί δεν αποκλίνουν από το σχέδιο Ανάν. Υπάρχουν μόνο κάποιες αποκλίσεις ελαφρώς θετικότερες και κάποιες πιο αρνητικές, αλλά η δομή, η φιλοσοφία, ο κορμός είναι ακριβώς τα ίδια.

Ωστόσο μετά το 2004 και ενώ υπήρξατε και υπουργός Εξωτερικών του Τάσσου Παπαδόπουλου, υπήρξε η συμφωνία της 8ης Ιουλίου στην οποία αναφέρεται ως επιδιωκόμενη λύση η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία.

Ήμουν υπουργός Εμπορίου…

Ναι αλλά αναλάβατε στη συνέχεια το υπουργείο Εξωτερικών και φαντάζομαι κάθε κυβέρνηση έχει μια συνέχεια.

Αν ζούσε ο Τάσσος Παπαδόπουλος θα μπορούσα να πω κάποια πράγματα περισσότερα, κάτι που δεν μου επιτρέπεται τώρα που δεν είναι εν ζωή. Αν κάποιος διαβάσει την επιστολή Γκαμπάρι που είναι μέρος της συμφωνίας της 8ης Ιουλίου θα διαπιστώσει ότι αναζητείτο άλλη λύση. Λέει ότι οι ομάδες εργασίας και οι τεχνικές επιτροπές στόχο έχουν να αναζητήσουν άλλη βάση λύσης του Κυπριακού.

Τότε μιλάμε για τη νέα στρατηγική που λέει ο Νικόλας Παπαδόπουλος.

Ο Νικόλας Παπαδόπουλος αποδέχεται τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και λέει πως πρέπει να έχει το σωστό περιεχόμενο. Εγώ λέω ότι δεν μπορεί να υπάρξει σωστό περιεχόμενο, για τον απλό λόγο ότι για να διασφαλίσεις εσαεί ότι οι Τουρκοκύπριοι θα διοικούν ένα τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος θα πρέπει είτε να ακρωτηριάσεις το ανθρώπινο δικαίωμα στην ιδιοκτησία και στην ελεύθερη εγκατάσταση είτε να ακρωτηριάσεις τις δημοκρατικές ελευθερίες του εκλέγειν και εκλέγεσθαι.

Μπορείτε να εξηγήσετε γιατί τα κόμματα που τάσσονται κατά της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας δεν συντάχθηκαν μαζί σας και συντάχθηκαν με τον Νικόλα Παπαδόπουλο;

Αυτό πρέπει να το απαντήσουν οι ίδιοι, όχι εγώ. Δεν είχαν διαφωνήσει ποτέ με τις θέσεις μου ή τις προτάσεις μου. Είναι άλλα τα κριτήρια ή οι σκοπιμότητες που οδήγησαν στην απόφασή τους. Δικαίωμά τους.

Με ήθελε ο κόσμος της Αριστεράς

Υπήρξε «φλερτ» με το ΑΚΕΛ για στήριξη της δικής σας υποψηφιότητας; Όλοι γνωρίζουμε ότι υπήρξε ένα παρασκήνιο, αλλά δεν γνωρίζουμε το ακριβές περιεχόμενο.

Η πραγματικότητα είναι ότι υπήρξε φλερτ από τον κόσμο της Αριστεράς. Αυτό είναι αλήθεια. Υπήρχε μια κρυφή ελπίδα από τον κόσμο της Αριστεράς ότι η ηγεσία του ΑΚΕΛ θα στήριζε την υποψηφιότητά μου για να είναι νικηφόρα επιλογή.

Δεν υπήρξε εμπόδιο λόγω της θέσης σας για τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία;

Δεν μπήκαμε καν σε αυτή τη συζήτηση. Μια συνάντηση είχαμε μετά από δική μου επιστολή και μετά την αρχική έγκριση της υποψηφιότητας Μάικ Σπανού, την οποία εγκατέλειψαν. Μια γενική πολιτική συζήτηση έγινε. Ήταν παραμονές του Κραν Μοντανά, διαπιστώσαμε τις διαφωνίες μας στο Κυπριακό. Εγώ είχα πει αυτά που λέω και δημόσια. Είχα πει ότι η συνεργασία δεν μπορεί να στηριχθεί στην αναίρεση του ενός εκ των δύο, αλλά στον αλληλοσεβασμό και στο κοινό έδαφος αν μπορούσε να υπάρξει. Είχα εισηγηθεί να συζητήσουμε στη βάση της στρατηγικής που είχα καταθέσει σε ανύποπτο χρόνο, το 2015 στο Εθνικό Συμβούλιο. Σε εκείνο το έγγραφο προτείναμε τον καθορισμό των στόχων που θα επιθυμούσαμε με τη λύση του Κυπριακού ως Ελληνοκύπριοι, χωρίς να αναφερόμαστε σε μοντέλα και ονόματα.

Προληπτικό δημοψήφισμα

Αν επιδιώξουμε ένα άλλο μοντέλο πλην της διζωνικής δικοινοτικής, δεν θα μας φέρει σε αντίθεση με τον ΟΗΕ και τον διεθνή παράγοντα;

Πρέπει να απομυθοποιήσουμε λίγο τη διεθνή κοινότητα. Η διεθνής κοινότητα δεν είναι ένα ομοιογενές σύνολο. Είναι ένα μωσαϊκό συμφερόντων. Οι μόνες χώρες που μας πίεσαν, για να αποδεχθούμε μια μορφή λύσης το 2004, ήταν η Βρετανία και οι ΗΠΑ. Ο ΟΗΕ δεν επέλεξε τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και μας την επέβαλε. Το δεχθήκαμε εμείς. Να ξέρετε πως ό,τι μπαίνει στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι κατόπιν δικής μας αποδοχής. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός πως τουλάχιστον δύο χώρες μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, η Γαλλία και η Ρωσία, όσες φορές τους ζητήσαμε να παρέμβουν για να αποφευχθούν φρασεολογίες ή όροι που μας επηρεάζουν αρνητικά, το έκαναν. Η διεθνής κοινότητα και ο ΟΗΕ θα δεχθούν ό,τι αποφασίσουμε.

Αν αποστασιοποιηθούμε εμείς από τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία δεν θα δώσουμε άλλοθι στην τουρκική πλευρά να επιδιώξει το Plan B;

Όντως θα αποκτήσει ένα επιχείρημα η Τουρκία, αλλά δεν θα είναι εύκολο από αυτό και μόνο το επιχείρημα να πείσει τη διεθνή κοινότητα. Πολύ πιο εύκολα θα πείσει, αν υπάρχει επίσημη κήρυξη αδιεξόδου, για δεύτερη φορά στην παρουσία του γ.γ. του ΟΗΕ και επίσης αν έρθει μια συμφωνημένη λύση την οποία θα απορρίψει σε δημοψήφισμα ο κυπριακός ελληνισμός. Με ένα «όχι» σε συμφωνημένη λύση, η Τουρκία θα εξοπλιστεί πραγματικά με επιχειρήματα. Για αυτό εισηγούμαι να γίνει τώρα, προληπτικά, το δημοψήφισμα για το αν αποδέχεται ο λαός μας τη μορφή λύση που είναι υπό διαπραγμάτευση αυτή τη στιγμή. Τα βασικά τα γνωρίζουμε.

Αν εκλεγείτε θα το προωθήσετε;

Βεβαίως. Το δημοψήφισμα είναι το πλέον δημοκρατικό μέσο που κατανοεί η διεθνής κοινότητα.

Ωστόσο, δεν θα το λύσουμε μόνοι μας, οι Ελληνοκύπριοι το Κυπριακό.

Δεν μπορούμε να το λύσουμε με τρόπο που δεν θέλει ο λαός.

Λάθος τα δυο δημοψηφίσματα

Θεωρείτε λάθος ότι αποδεχθήκαμε το 2004 τα διπλά δημοψηφίσματα;

Ασφαλώς. Το επεδίωκε η Τουρκία από τι 1981. Ήταν η πιο κλασική μέθοδος για να κατοχυρώσει η Τουρκία ότι στην Κύπρο υπάρχουν δύο λαοί, ότι η κυριαρχία δεν είναι μία και αδιαίρετη, εξ ου και ασκήθηκε κεχωρισμένα, σε δύο δημοψηφίσματα. Αυτό της δίνει το δικαίωμα να κάνει αύριο ένα δημοψήφισμα μεταξύ των Τουρκοκυπρίων, είτε για απόσχιση είτε για οτιδήποτε άλλο, ό,τι και να λέει το Σύνταγμα ή μια συμφωνία.

Προσωπική αστική ευθύνη κατά σκανδάλων

Σε σχέση με τη διαφθορά και τα σκάνδαλα. Θεωρείτε ότι σήμερα είναι περισσότερα ή απλώς αναδεικνύονται πιο εύκολα, λόγω και της λαϊκής απαίτησης που δημιούργησε η οργή για την οικονομική κρίση;

Δεν θα έλεγα ότι σήμερα είναι περισσότερα. Διαχρονικά είχε δημιουργηθεί στην Κύπριο ένα δίκτυο που εκμεταλλεύτηκε όλες τις αδυναμίες στις νομοθεσίες, στον τρόπο άσκησης ελέγχου, αλλά και την ατιμωρησία που έδινε κίνητρο και σε αυτούς που δεν ήταν κλέφτες, να γίνουν κλέφτες. Επίσης δεν είχαμε αναπτύξει υπηρεσίες εσωτερικού ελέγχου που λειτουργούν προληπτικά. Τώρα βγήκαν στην επιφάνεια γιατί υπάρχει περισσότερη λαϊκή κατακραυγή, υπάρχουν περισσότερα ΜΜΕ, υπάρχει το διαδίκτυο, υπάρχει η κρίση που έσπρωξε τα πράγματα, υπάρχουν κάποιοι λειτουργοί που μίλησαν, σε αντίθεση με το παρελθόν, αλλά και ο ρόλος που άσκησαν και ο γενικός εισαγγελέας και ο γενικός ελεγκτής για να είμαστε δίκαιοι. Ο κόσμος υποψιαζόταν και άκουγε αλλά δεν τα έβλεπε μπροστά του. Αυτό που πρέπει να μας γίνει μάθημα είναι το τι κάνουμε για να μην επαναληφθούν όλα αυτά. Σε άλλα κράτη, όπως τα σκανδιναβικά, το κράτος έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών και είναι κάτι που πρέπει αν το επιδιώξουμε και μεις. Πρέπει να κάνουμε ένα κράτος που οι πολίτες θα το αγαπούν και θα το εμπιστεύονται. Πρέπει να ενισχύσουμε τον εσωτερικό έλεγχο με άρτιο προσωπικό και να υιοθετήσουμε την αρχή της προσωπικής αστικής ευθύνης, για όσους ασκούν κρατική εξουσία και διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα και αυτοί δεν είναι μόνο ο Πρόεδρος και οι υπουργοί. Αυτό θα έχει άμεσα αποτελέσματα.

Δεν είμαι καλός κομματάρχης

Υπάρχει η αίσθηση ότι η υποψηφιότητά σας έχει στόχο να λειτουργήσει ως μέσο ανταλλαγής με όποιον έχει περισσότερες πιθανότητες να εκλεγεί στον δεύτερο γύρο.

Με αδικούν. Όσες φορές και να το διαψεύσω κάποιοι θα συνεχίσουν να το λένε. Δεν το έκανα το 2013 όταν είχα εξασφαλίσει 25%.

Ναι αλλά τότε είχατε στόχο τη δημιουργία της Συμμαχίας Πολιτών.

Καμία σκέψη τέτοια δεν υπήρχε. Η Συμμαχία Πολιτών δημιουργήθηκε υπό την πίεση των πολιτών όταν μετά τον πρώτο γύρο στις μαζικές συγκεντρώσεις που έκανα ζητούσαν –και είναι καταγεγραμμένο και στα ρεπορτάζ εκείνης της εποχής– τη δημιουργία πολιτικού φορέα. Είναι εκεί που υποχώρησα και άλλαξα τη θέση μου. Δεν είμαι καλός κομματάρχης. Δεν κάνω για κομματάρχης.

Γιατί;

Δεν έχω τέτοια κουλτούρα. Νιώθω πολύ πιο άνετα και νιώθω ότι μπορώ να προσφέρω περισσότερα με το να παράγω πολιτική και προτάσεις. Η Συμμαχία Πολιτών δημιουργήθηκε, και αφού δημιουργήθηκε πρέπει να πετύχει. Στη ζωή μου έμαθα ό,τι αναλαμβάνω να το φέρνω εις πέρας.