Εισηγήσεις ΓΓ ΟΗΕ για μικρή μείωση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κύπρο

Τη διατήρηση των προληπτικών και αποτρεπτικών δυνατοτήτων της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο με μικρές μειώσεις και την παράλληλη επέκταση των δυνατοτήτων παρατήρησης, συνδέσμου και εμπλοκής, συνιστά ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στην έκθεσή του για τη «Στρατηγική Αναθεώρηση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ», ανεπίσημο αντίγραφο της οποίας δόθηκε το απόγευμα της Δευτέρας στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η μείωση στο στρατιωτικό σκέλος θα φέρει τη Δύναμη στους 802 στρατιώτες.

Ο Γενικός Γραμματέας αποδέχεται τις εισηγήσεις της ομάδας που διεξήγαγε τη στρατηγική αναθεώρηση, με επικεφαλής τον Γερμανό Wolfgang Weisbrod-Weber, ο οποίος είχε ασχοληθεί και με την ειρηνευτική επιχείρηση στη Δυτική Σαχάρα. Το έργο της ομάδας έγινε στη βάση του ψηφίσματος 2369 που υιοθέτησε το Σ.Α. τον περασμένο Ιούλιο και επικεντρώθηκε σε συμπεράσματα και συστάσεις για τον τρόπο με τον οποίο η UNFICYP θα πρέπει να διαμορφωθεί για να εφαρμόσει την υπάρχουσα εντολή της, βασιζόμενη αποκλειστικά σε αυστηρή αξιολόγηση βάση αποδείξεων για τις επιπτώσεις στις δραστηριότητες της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

«Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ θα παραμείνει προς το παρόν μια επιχείρηση διατήρησης της ειρήνης, με βάση το πεζικό, αλλά με ενισχυμένο το τμήμα παρατήρησης και συνδέσμου (liaison). Αυτό αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση που έχει ήδη αναληφθεί μετά την αναθεώρηση της UNFICYP το 2004. Θα καταστήσει την αποστολή πιο αποτελεσματική στη διατήρηση της ηρεμίας στην προστατευόμενη ζώνη και στην αποφυγή της κλιμάκωσης των εντάσεων, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία συνθηκών που θα συνέβαλαν στην επανάληψη των συνομιλιών διευθέτησης», γράφει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ στην έκθεσή του, σημειώνοντας ότι από τη στιγμή που οι εισηγήσεις της ομάδας αναθεώρησης για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας εφαρμοστούν πλήρως, θα επιτρέψουν σε μετρήσιμες εξοικονομήσεις στον προϋπολογισμό της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Παρά τη μείωση του ακριβή αριθμού των στρατιωτών, ο Γενικός Γραμματέας ζητά από το Σ.Α. να μην μεταβληθεί ο εγκεκριμένος αριθμός των 860, ώστε να έχουν τα Ηνωμένα Έθνη στην περίπτωση που επαναληφθούν οι συνομιλίες.

Σημειώνω, γράφει ο κ. Γκουτέρες, "ότι η ομάδα αναθεώρησης εντόπισε μια ευκαιρία για περιορισμένη μείωση της στρατιωτικής δύναμης της αποστολής, κυρίως όσον αφορά τα στρατιωτικά στοιχεία υποστήριξης. Σύμφωνα με τα πορίσματα της ομάδας επανεξέτασης, όπως περιγράφεται λεπτομερώς στην παρούσα έκθεση, προτείνω να μειωθεί η πραγματική στρατιωτική δύναμη της UNFICYP σε 802 στρατιώτες. Αυτό δεν χρειάζεται να αντικατοπτρίζεται σε μείωση της εγκεκριμένης ισχύος. Στην πραγματικότητα, εάν η εγκεκριμένη ισχύς παραμείνει στους 860, θα επέτρεπε κάποια ευελιξία για την αύξηση της ανάπτυξης σε περίπτωση ανάγκης, για παράδειγμα προς υποστήριξη των συνομιλιών διευθέτησης όταν τελικά επαναληφθούν».

Όπως διευκρινίζει στην 30ή παράγραφο της έκθεσής του ο ΓΓ, από την εξουσιοδοτημένη στρατιωτική δύναμη 888 ατόμων, οι 28 θέσεις ορίστηκαν με βάση το ψήφισμα 2263 του Συμβουλίου Ασφαλείας, τον Ιανουάριο του 2016, για την υποστήριξη προσπαθειών στρατιωτικού σχεδιασμού εν αναμονή πιθανής διευθέτησης.

«Με τον προγραμματισμό μιας διευθέτησης να μην απαιτεί πλέον εκτεταμένους πόρους για την Αποστολή, η ομάδα αναθεώρησης συνιστά να επαναπατριστούν 20 από αυτές τις θέσεις».

Οι υπόλοιπες οκτώ θέσεις, γράφει, πρέπει να διατηρηθούν για τις απαιτήσεις επιτήρησης στα σημεία διέλευσης Δερύνειας και Λεύκας, τα οποία αναμένεται να ανοίξουν τους επόμενους μήνες.

Τόσο με βάση τα ευρήματα της ομάδας αναθεώρησης, όσο και τις σχετικές αναφορές στην έκθεση του ΓΓ, καταγράφεται ένα πολύ αυξημένο επίπεδο δραστηριότητας πολιτών στην προστατευόμενη ζώνη, το οποίο έχει ήδη οδηγήσει σε αύξηση καταστάσεων με δυνητικά σοβαρές επιπτώσεις στην ασφάλεια.

«Όπως για παράδειγμα, όταν οι Κύπριοι εκμεταλλεύονται εκτάσεις που δεν κατέχουν ή ενοικιάζουν από άλλους στην προστατευόμενη ζώνη, ειδικά εάν οι πραγματικοί ιδιοκτήτες προέρχονται από την άλλη κοινότητα, ή όταν η γεωργική καλλιέργεια πραγματοποιείται πολύ κοντά στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός των τουρκικών δυνάμεων. Το έργο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για την επίλυση τέτοιων καταστάσεων είναι πολύτιμο και de facto αναγνωρισμένο ως τέτοιο από τις δύο πλευρές, αλλά παρεμποδίζεται από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η εξουσία της αποστολής στη νεκρή ζώνη».

Στην παράγραφο 22 της έκθεσης καταγράφεται ότι «κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της ομάδας αναθεώρησης, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ έλαβε διαβεβαιώσεις, στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο της Κυπριακής Δημοκρατίας, ότι αναγνωρίζεται η εξουσία της να ρυθμίζει τις πολιτικές δραστηριότητες στη ζώνη ασφαλείας. Οι αξιωματούχοι δεσμεύτηκαν επίσης να υποστηρίξουν τις προσπάθειες της αποστολής για να διασφαλίσει την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος αδειών και ότι η εξουσία της UNFICYP για τη διαχείριση της πολιτικής δραστηριότητας στην προστατευόμενη ζώνη είναι σεβαστή».

Για την επίλυση των διαφόρων περιστατικών που συμβαίνουν, είτε πρόκειται για στρατιωτικά, είτε αφορούν πολίτες και σε καταστάσεις που μπορούν να εξελιχθούν σε περιστατικά, η βασική μέθοδος που χρησιμοποιεί η ΟΥΝΦΙΚΥΠ είναι λειτουργώντας ως σύνδεσμος και εμπλεκόμενη ταχέως με τις δύο πλευρές.

«Δεδομένου ότι τα περιστατικά στην προστατευόμενη ζώνη έχουν αυξηθεί και είναι πιθανό να συνεχίσουν να αυξάνονται στο μέλλον, υποστηρίζω τη σύσταση της ομάδας αναθεώρησης όπως ενισχυθεί, σε όλα τα συστατικά, η ικανότητα της UNFICYP να λειτουργεί ως σύνδεσμος και να εμπλέκεται, για να διατηρεί τη σταθερότητα και την ηρεμία και επομένως να συμβάλλει αποτελεσματικά σε συνθήκες που ευνοούν την επανάληψη των συνομιλιών διευθέτησης».

Καθώς ήδη ο ρόλος του συνδέσμου διεξάγεται από όλα τα τμήματα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, πολιτικά, αστυνομικά και στρατιωτικά, ο κ. Γκουτέρες τονίζει ότι συμμερίζεται την άποψη της ομάδας αναθεώρησης, ότι ο ρόλος του συνδέσμου και η εμπλοκή «θα μπορούσαν να ενισχυθούν ποσοτικά, αφιερώνοντας περισσότερους ανθρώπινους πόρους σε αυτά και ποιοτικά με την αναδιάταξη πόρων από τα κεντρικά γραφεία στους κλάδους, την ενίσχυση της εποπτείας και τον καλύτερο συντονισμό των προσπαθειών των διαφόρων τμημάτων».

Για να γίνουν αυτά, συνεχίζει η έκθεση του ΓΓ του ΟΗΕ, παραθέτει σειρά εσωτερικών ανακατατάξεων οι οποίες θα πρέπει να γίνουν στη Δύναμη για να αυξηθούν η αποτελεσματικότητά της και το αστυνομικό και στρατιωτικό προσωπικό. Επίσης να καταστούν διαθέσιμοι περισσότεροι αστυνομικοί της ΟΥΝΦΙΚΥΠ «για περιπολίες, ρόλο συνδέσμου και εμπλοκής στους Τομείς, με την αραίωση της στελέχωσης των κεντρικών γραφείων, διατηρώντας παράλληλα την παρούσα πολύτιμη αστυνομική εμπλοκή της UNFICYP στην Κοινή Αίθουσα Επικοινωνιών και στην Πύλα, καθώς και την επέκταση των υφιστάμενων δομών του στρατιωτικού παρατηρητή και των συνδέσμων και την παροχή τους με μεγαλύτερη εποπτεία και συνέχεια».

Ο κ. Γκουτέρες χαιρετίζει την πρόθεση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ να διευρύνει όλο και περισσότερο τις προσπάθειές της από τη Λευκωσία σε άλλους Τομείς, που θα βοηθηθούν με τη μεταφορά διεθνών αξιωματούχων αστικών υποθέσεων από τα κεντρικά γραφεία στους Τομείς.

Ο ΓΓ υπογραμμίζει στην έκθεσή του πως η επιτυχία της επέκτασης της παρατήρησης, του ρόλου του συνδέσμου και της εμπλοκής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ απαιτεί τη συνεργασία των δύο πλευρών.

«Στις ανταλλαγές με τις αρχές, η ομάδα αναθεώρησης διαπίστωσε ότι η πολιτική βούληση για αυτή τη συνεργασία υπάρχει και στις δύο πλευρές, κάτι που εκτιμάται ιδιαίτερα. Μακροπρόθεσμα, ελπίζω ότι οι δύο πλευρές θα συναντηθούν απευθείας για να επιλύσουν ορισμένες από τις διαφορές τους. Ένα καλό παράδειγμα αυτού υπάρχει ήδη στο Κοινό Δωμάτιο Επικοινωνιών, το οποίο φέρνει μαζί αστυνομικούς και οι εμπειρογνώμονες από τις δύο πλευρές, υπό την αιγίδα της UNFICYP, για να εργαστούν σε ποινικά θέματα».

Πηγή: ΚΥΠΕ / Αποστόλης Ζουπανιώτης