Ράιμερ Μπέγκε: Η Ευρώπη στηρίζει κοινές ενέργειες

Δεν δόθηκαν λεφτά για την επανεγκατάσταση των Μαρωνιτών, αλλά αναγνωρίζεται πως μπορεί να υπάρξει αυτή η ανάγκη. Το ΕΚ στέλνει το μήνυμα πως η ΕΕ είναι έτοιμη να βοηθήσει μόλις υπάρξει συμφωνία των πλευρών για το θέμα

Ο Γερμανός ευρωβουλευτής Ράιμερ Μπέγκε είναι γνωστός εδώ και χρόνια μεταξύ των Κυπρίων που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη συνεισφορά του στην ενίσχυση με ευρωπαϊκά κονδύλια του έργου της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους και της τεχνικής επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά.

Η συνεισφορά του ίδιου και της Κύπριας συζύγου του, Μαρίας Κόκκινου, περνά ως επί το πλείστον απαρατήρητη στον πολιτικό διάλογο στη χώρα μας. Όμως ο κ. Μπέγκε έμελλε να τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας μετά τη διαφωνία των ευρωβουλευτών Κώστα Μαυρίδη και Δημήτρη Παπαδάκη, αλλά και την αποχή των υπολοίπων εκπροσώπων της Κύπρου στο ΕΚ, αναφορικά με μια τροπολογία που έθετε στους στόχους για τη χρηματική στήριξη της τ/κ πλευράς και πιθανή επανεγκατάσταση των Μαρωνιτών. Η τροπολογία είχε τη στήριξη και της κυβέρνησης, ενώ ο κ. Μπέγκε ξεκαθάρισε στον «Π» ότι η αναφορά αποτελεί απλά «μπούσουλα» για την Κομισιόν, η οποία ήδη έχει ως αρχή να στηρίζει μόνο πρωτοβουλίες συμφωνημένες από τις δύο πλευρές.

Ο κ. Μπέγκε βρίσκεται αυτές τις ημέρες στην Κύπρο καθώς θα τιμηθεί από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη την Τρίτη, με αφορμή τη σημερινή Ημέρα για τους Αγνοούμενους που έχει οριστεί από τη Βουλή ως η 29^η Οκτωβρίου κάθε έτους. Χάρη άλλωστε στον κ. Μπέγκε, εξηγεί στον «Π» η κ. Κοκκίνου στη συζήτηση που είχαμε και με τους δύο, την τελευταία δεκαετία το 75% της χρηματοδότησης της ΔΕΑ προέρχεται από την ΕΕ. Κάτι που επιτεύχθηκε χάρη και στις προσπάθειες του Γερμανού ευρωβουλευτή σε συνεργασία με Κύπριους ευρωβουλευτές διαχρονικά. Ο κ. Μπέγκε εκπροσωπεί την πολιτεία του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν στην Ευρωβουλή, υπήρξε εισηγητής του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ για το 2007 - 2013 και το 2014 - 2020 και έχει διατελέσει επικεφαλής της επιτροπής Προϋπολογισμών.

-Αντιλαμβανόμαστε πως κάθε χρόνο βάζετε στην ατζέντα την ανάγκη στήριξης της ΔΕΑ και της τ.ε. για την πολιτιστική κληρονομιά.

Δεν είναι εύκολη υπόθεση καθώς έχουμε αυστηρό προϋπολογισμό στην ΕΕ, ο οποίος πρέπει να μην έχει ελλείμματα. Αυτό που κάναμε για να πείσουμε, ήταν να θέσουμε αυτές τις ανάγκες στο σωστό πλαίσιο μέσα στο κονδύλι για την τ/κ κοινότητα, που αφορά κυρίως την προετοιμασία της για επανένωση μέσω υποδομών, εκπαίδευσης, περιβαλλοντικών και τοπικών έργων και μέσω της προσέγγισης των κοινοτήτων.

Το σημαντικό είναι πως από την Κομισιόν υπάρχει η διάθεση να στηρίξει όπως χρειαστεί μια ενδεχόμενη λύση. Ο πρόεδρος Γιούνκερ έχει ανακοινώσει πως σε περίπτωση λύσης η ΕΕ θα μπορούσε να τη στηρίξει με ένα πακέτο περίπου 3,5 δισ. ευρώ, το οποίο θα αντληθεί από τα διαρθρωτικά ταμεία. Σταδιακά η ανάγκη που υπάρχει έχει γίνει κατανοητή από όλες τις πολιτικές ομάδες.

Χαιρόμαστε για το πώς λειτουργούν αυτές οι επιτροπές. Βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή μαζί τους, επισκεφθήκαμε δύο φορές τη ΔΕΑ και ήμασταν στην παρουσίασή τους στις Βρυξέλλες, παρουσία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κομισιόν.

-Η συμπερίληψη της επανεγκατάστασης των Μαρωνιτών άνοιξε ολόκληρη συζήτηση στην Κύπρο καθώς θεωρήθηκε στήριξη της πρωτοβουλίας της τ/κ πλευράς.

Αντιλαμβανόμαστε την πολιτική διάσταση και συζήτηση. Όμως αυτό που έγινε τώρα δεν ήταν τίποτα παραπάνω από τη συμπερίληψη στον προϋπολογισμό της αναφοράς για στήριξη της επανεγκατάστασης των Μαρωνιτών και τη διασφάλιση όλων των εγκλωβισμένων όπως καθορίζονται από την Γ’ Βιέννη. Το κλειδί είναι η αναφορά της Κομισιόν στην έκθεσή της για το 2016 για τη στήριξη στους Τ/Κ, στο ότι είναι έτοιμη να βοηθήσει αν υπάρχουν οι όποιες νέες πρωτοβουλίες συμφωνημένες και από τις δύο πλευρές, στο πλαίσιο της διαδικασίας της επανένωσης.

Δεν θα ήθελα να σχολιάσω τις τοποθετήσεις των συναδέλφων μου ευρωβουλευτών, εγώ θέλω απλώς να βοηθήσω. Οπότε είναι καλύτερο να υπάρξει ηρεμία και να βρούμε τον καλύτερο τρόπο να συνεργαστούμε.

Έγινε πρόταση για αλλαγή της τροποποίησης για να αφαιρεθεί η αναφορά σε επανεγκατάσταση. Η ψήφος όμως (για την τροπολογία) ήταν καθαρή: 406 υπέρ και 204 κατά. Είναι μια έκφραση βούλησης από την πλευρά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Μιλάμε για χωριά (σ.σ. των Μαρωνιτών) τα οποία είναι εντελώς κατεστραμμένα και χρειάζονται νερό, ηλεκτρισμό, οδικό δίκτυο, ώστε να μπορούν να επιστρέψουν οι κάτοικοι.

Κοκκίνου: Και αυτό δεν έχει καμία σχέση με την επιθυμία μας να ανήκουμε στην ε/κ κοινότητα. Αποτελεί θέμα επιβίωσης της κοινότητας. Σε όλο τον κόσμο οι μειονότητες χρειάζονται μια ειδική στήριξη για να επιβιώσουν. Δεν έχουμε διαφορές με τους ελληνορθόδοξους, όμως θέλουμε να προστατεύσουμε την κουλτούρα και την ταυτότητά μας.

-Οι ευρωβουλευτές που διαφώνησαν ξεκαθάρισαν αργότερα πως έχουν καλές σχέσεις μαζί σας και επέκριναν το Υπουργείο Εξωτερικών.

Θα έλεγα πως θα έπρεπε να είχαν εξετάσει πιο προσεκτικά τους κανονισμούς και τις θέσεις που ήδη υπήρχαν. Τότε δεν θα είχαν συμβεί όσα συνέβησαν. Δεν θέλω όμως να διαφωνώ δημόσια. Θέλω αποτελέσματα, και από τη δική μου πλευρά η στήριξη στην τροπολογία από την πλειοψηφία της ολομέλειας δείχνει πως υπάρχει στήριξη από την Ευρώπη σε όποια νέα πρωτοβουλία.

-Θεωρείτε δηλαδή πως οφειλόταν σε λάθος ανάγνωση η διαφωνία πως διαχωρίζονταν οι Μαρωνίτες από τους άλλους εγκλωβισμένους;

Ίσως να υπήρχε κάποια καχυποψία. Είναι κατανοητό, όμως αυτό που θέλαμε να κάνουμε με την τροπολογία ήταν να δώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το σήμα πως είναι έτοιμο να στηρίξει μια τέτοια πρωτοβουλία. Υπενθυμίζω πως χωρίς τη συνεισφορά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η ΔΕΑ δεν θα λάμβανε τη χρηματοδότηση που λαμβάνει.

Κοκκίνου: Ο τρόπος που παρουσιάστηκε το θέμα από ορισμένους ήταν ανήθικος. Δεν είναι έτσι που αποκτά φίλους η χώρα. Δεν μπορούν να αφήνονται υπόνοιες ότι «η γυναίκα του είναι Μαρωνίτισσα». Και τι με αυτό; Ως Κύπρια Μαρωνίτισσα δεν έχω άλλη χώρα.

-Πώς αξιοποιείται αυτή η βοήθεια από την τ/κ πλευρά δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων;

Επειδή τα κονδύλια αφορούν περιοχές όπου η κυβέρνηση δεν έχει πρόσβαση, υπάρχει μια ειδική επιτροπή που εργάζεται με τους Τ/Κ και επιλέγουν έργα που έχουν εγκριθεί από την Κομισιόν. Η Κομισιόν λοιπόν έχει ένα περιθώριο κινήσεων στο πλαίσιο που θέτει ο προϋπολογισμός, και κάθε χρόνο υποβάλλει έκθεση εφαρμογής όπου αναλύει την πρόοδο των έργων και το αν αξιοποιούνται σωστά τα κονδύλια.

Βάσει αυτών το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να αποφασίσει για τα επόμενα βήματα. Υπάρχει ήδη ένα συμφωνημένο, μέσω των διαδικασιών, κονδύλι στο πλαίσιο του πολυετούς σχεδιασμού, όμως αυτό μπορεί να προσαρμοστεί χρόνο με τον χρόνο ανάλογα με τις ανάγκες.

Δεν έχουν δηλαδή δοθεί λεφτά για την επανεγκατάσταση των Μαρωνιτών, αλλά αναγνωρίζεται πως μπορεί να υπάρξει αυτή η ανάγκη. Δίνουμε ως ΕΚ το μήνυμα-σημάδι πως είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε μόλις υπάρξει συμφωνία για το θέμα μεταξύ των πλευρών.

Κοκκίνου: Άλλωστε και η κυπριακή κυβέρνηση δεν θα ήθελε να έρθει η Τουρκία και να χρηματοδοτήσει την επανεγκατάσταση.

Μπέγκε: Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε πρόσφατα, όπως λέει συχνά, πως το Κυπριακό είναι και ευρωπαϊκό και διεθνές πρόβλημα. Για αυτό πρέπει και η Ευρώπη να αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις.

-Τώρα τι γίνεται; Υπάρχει πιθανότητα η πρόταση του ΕΚ να απορριφθεί από το Συμβούλιο;

Τα τελευταία χρόνια το συμβούλιο δεν απορρίπτει τόσο εύκολα τη συγκεκριμένη τροπολογία. Βλέπουν πως η ΔΕΑ και η τεχνική επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά έχουν θετική επιρροή τόσα χρόνια.

Ακολουθεί μια περίοδος τριών εβδομάδων διαπραγματεύσεων μεταξύ αντιπροσωπειών του συμβουλίου και του Κοινοβουλίου. Πιστεύω πως και φέτος θα εγκριθούν τα επιπρόσθετα 2 εκατ. ευρώ (σ.σ. που προτείνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) όπως γίνεται τα τελευταία χρόνια. Τα πρώτα χρόνια ήταν πιο δύσκολο. Είναι όμως σημαντικό πλέον πως από πλευρά Ευρωβουλής υπάρχει μια ενωμένη πλειοψηφία που θα προωθήσει το αίτημα.

Το έργο της ΔΕΑ αγγίζει

τις ζωές των ανθρώπων

Η κατανόηση που δείχνει ο Ράιμερ Μπέγκε για τον ρόλο που μπορεί να παίξει η ΔΕΑ δεν οφείλεται μόνο στα όσα έμαθε από τη σύζυγό του. Αλλά και γιατί στην ιστορία των αγνοουμένων αναγνωρίζει και κομμάτια της γερμανικής εμπειρίας. Ο κ. Μπέγκε θυμάται τις ιστορίες που του έλεγε ο παππούς του από την τραυματική εμπειρία που είχε στη Μάχη των Αρδενών στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και την εμπειρία του πατέρα του ο οποίος κλήθηκε να πολεμήσει στον Β’ Παγκόσμιο μόλις στα 17 του. Από τα 23 αγόρια στην τάξη του πατέρα του, μόνο τρεις επιβίωσαν. Ο αδελφός της μητέρας του μάλιστα ήταν πιλότος, ο οποίος εξαφανίστηκε στον πόλεμο. Τα οστά του βρέθηκαν σε ένα κοιμητήριο δεκαετίες αργότερα.

Έχοντας στο ιστορικό του αυτές τις ιστορίες, εξηγεί, είχε αντιληφθεί πως η δουλειά οργανισμών όπως η ΔΕΑ μπορεί να μην γυρίζει πίσω τον χρόνο, όμως αγγίζει τα συναισθήματα των οικογενειών με έναν τρόπο απαραίτητο για αυτούς.

Ο Ράιμερ και η Μαρία γνωρίστηκαν στις Βρυξέλλες, όταν αυτή εργαζόταν ως λομπίστρια για θέματα περιβάλλοντος και αυτός ήταν για χρόνια ενεργός ευρωβουλευτής με κύριο αντικείμενο την επιτροπή προϋπολογισμών. Η Μαρία έφερνε μαζί της χρόνια εμπειρίας ως ενεργό μέλος της Εθνικής Ομοσπονδίας Κυπρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο, στο Λονδίνο όπου ζούσε.

Κάπως έτσι ο Ράιμερ Μπέγκε ενδιαφέρθηκε το 2005 για τη δουλειά της ΔΕΑ, η οποία είχε πρόβλημα χρηματοδότησης και ήγειρε το θέμα μέσω των μηχανισμών του Ευρωκοινοβουλίου σε συνεργασία και με τους Κύπριους ευρωβουλευτές. Με τον τότε ευρωβουλευτή Γιαννάκη Μάτση διοργάνωσαν ακόμα εκθέσεις προώθησης της πολιτιστικής κληρονομιάς των Μαρωνιτών. Από το 2005 μέχρι σήμερα, το 75% της χρηματοδότησης της ΔΕΑ έχει προέλθει από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Κάθε χρόνο τα ποσά είναι μικρά, αλλά κάποτε με λίγα μπορείς να πετύχεις πολλά όταν αγγίζεις ανθρώπινες ζωές» αναφέρει ο κ. Μπέγκε. Έργα όπως η ΔΕΑ είναι αυτά στα οποία βασίζεται η ΕΕ, τονίζει.