Η αποτυχία του Κραν Μοντανά δείχνει να ενεργοποιεί, αυτήν τη φορά με ένα στρατηγικό σχεδιασμό, ένα πλάνο Β εκ μέρους της Άγκυρας αναφορικά με το πώς προσδιορίζεται η λύση του Κυπριακού, εκτός των παραδοσιακών γραμμών της ΔΔΟ. Σε αυτόν τον στρατηγικό σχεδιασμό, στην παρούσα φάση σε επίπεδο διακηρύξεων -που ωστόσο σταδιακά θα καταστούν game changing δυναμική- εδράζεται και το διακύβευμα της επίσκεψης του Τούρκου ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου στη λεγόμενη ΤΔΒΚ στις 18 Ιουλίου.
Η λογική της Άγκυρας
Η επιμονή της Τουρκίας στο Κραν Μοντανά περί καταληκτικής διάσκεψης για το Κυπριακό δείχνει να αποτελεί νομιμοποιητική διαδικασία της αντίληψης ότι η ελληνοκυπριακή κοινότητα «δεν επιθυμεί λύση στη βάση διαμοιρασμού πολιτικών εξουσιών» και συνεπώς ομοσπονδία. Συνεπώς, η Άγκυρα δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι η λύση του Κυπριακού θα μπορούσε να συμπεριληφθεί σε μια αντίληψη επίλυσης που να περιλαμβάνει:
α) την αναβάθμιση, σταδιακά, της υφιστάμενης δομής της «ΤΔΒΚ» (σχέδιο Α)
β) τη σταδιακή, πολιτικά, οικονομικά και θρησκευτικά πλήρη ενσωμάτωση των Τουρκοκυπρίων στην Τουρκία σε ένα καθεστώς ημιαυτονομίας (σχέδιο Β) και τέλος
γ) στην «ανάδειξη» -όπως συμβαίνει και με το ζήτημα των Μαρωνιτών- αλλά και τη λογική του μαστίγιου και του καρότου, περί ανοίγματος των Βαρωσίων, των πτυχών εκείνων του Κυπριακού που δεν είναι αμιγώς… ελληνοκυπριακά (εργαλείο ανάδειξης των σχεδίων Α και Β).
Κοντολογίς, το plan B της Τουρκίας σε σχέση με το Κυπριακό -ως άλυτο πρόβλημα εφεξής- δείχνει να ενσωματώνει ποιοτικά και εργαλειακά στοιχεία που δεν εδράζονται αμιγώς και μόνο σε μια προσέγγιση αλλά εκτείνονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ζητημάτων και ατζέντας που όχι μόνο μεταφέρουν την πίεση (ως ευαίσθητα ζητήματα) αμιγώς στην ελληνοκυπριακή πλευρά αλλά ταυτόχρονα λαμβάνουν υπόψη το δυναμικό πλέγμα της τουρκοκυπριακής πολιτικής ζωής (Αριστερά/Δεξιά), τις παραδοσιακές αντιλήψεις της τουρκοκυπριακής κοινότητας και φυσικά το πώς οποιαδήποτε αλλαγή στάτους κβο στο Κυπριακό θα επηρεάσει την Τουρκία σε διεθνές και περιφερειακό διπλωματικό επίπεδο (λ.χ. το σημείο Β θα δημιουργούσε σοβαρό προηγούμενο αναφορικά με το Κουρδικό).
Μεβλούτ και Μουσταφά
Τη στιγμή που στην κυπριακή δημόσια σφαίρα η αντιπαράθεση εδράζεται στο ποιος λέει αλήθεια για το Κραν Μοντανά, στο «ποιος είπε τι» και σε προεκλογικές ατάκες και εξαγγελίες, Άγκυρα και «ΤΔΒΚ», όπως πληροφορείται ο «Π», είχαν έναν ειλικρινή διάλογο περί της «επόμενης ημέρας» αναφορικά με την καθημερινή ζωή των κατεχομένων. Τόσο ο Τσαβούσογλου όσο και η Άγκυρα (σ.σ. παραδοσιακά υπέρ της αλλαγής του στάτους κβο στην Κύπρο ως αναθεωρητική δύναμη) δείχνουν να αντιλαμβάνονται ότι όσο ο Ακιντζί θα παραμένει στην εξουσία οποιαδήποτε προσπάθεια πλήρους ενσωμάτωσης της «ΤΔΒΚ» στην Τουρκία θα συναντήσει αντιστάσεις. Αντιστάσεις που στο παρόν στάδιο δείχνουν να ξεπερνούν τις παραδοσιακές ιδεολογικές γραμμές μεταξύ της τουρκοκυπριακής Αριστεράς και της τουρκοκυπριακής Δεξιάς και να υιοθετούνται από το σύνολο των πολιτικών κομμάτων των κατεχομένων. Αυτό καταδεικνύει και κάτι άλλο που η δική μας πλευρά δεν έλαβε σοβαρά υπόψη της όλο αυτό το διάστημα. Πως σε περίπτωση επίτευξης συμφωνίας, για ακόμη μια φορά, η συντριπτική πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων θα την αποδεχόταν σε ένα δημοψήφισμα. Η γρήγορη όμως εξαγγελία μονομερών μέτρων δεν καθιστά κανενός είδους μπλοφάρισμα και ούτε πρέπει να ιδωθεί ως τέτοια. Τουρκοκύπριοι και Άγκυρα δείχνουν να αντιλαμβάνονται πως εφόσον οι Ελληνοκύπριοι «δεν επιθυμούν λύση» η αναβάθμιση π.χ. του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου, η διάνοιξη των Βαρωσίων, «διμερείς» συμφωνίες οικονομικής ή αμυντικής φύσεως και η επιστροφή των Μαρωνιτών στα χωριά τους θα επιφέρει ένα νέο πλαίσιο λύσης που είτε θα είναι συνομοσπονδιακό είτε θα προχωρήσει στη λογική μιας out of the box λύσης (λογική δύο κρατών). Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μουσταφά Ακιντζί, όσο και αν στην Κύπρο η αντίληψη πλέον τον φέρει ως ακόμη έναν «κατοχικό ηγέτη», εξακολουθεί να αντιστέκεται στην ιδέα της πλήρους ενσωμάτωσης και όπως πληροφορείται ο «Π» όχι μόνο το έχει γνωστοποιήσει προς την Άγκυρα και τον Ερντογάν αλλά αυτό έχει καταστεί και σαφές κι αποδεκτό. Σε αντίθεση με τους προκατόχους του, απέδειξε την αξιοπιστία του και τη συνέπεια των ιδεολογικών του θέσεων, ενώ στην περίπτωση του πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016 στήριξε αμέσως -ίσως και στις πρώτες ώρες- τη νόμιμη κυβέρνηση του AKP χωρίς να αφήσει ποτέ ούτε ίχνος προς την αντίθετη κατεύθυνση – κάτι που εκτιμήθηκε δεόντως από την Άγκυρα.
Δύσκολη η συνέχεια
Η Λευκωσία δείχνει να παραμένει θεατής σε περίπτωση που η Άγκυρα προχωρήσει σε ενέργειες οι οποίες επί του πρακτέου θα οδηγήσουν σε εμπέδωση της αλλαγής παραδείγματος στη διαπραγματευτική διαδικασία του Κυπριακού αλλά και που ουσιαστικά θα εμπεδώσουν την έννοια της διχοτόμησης. Σε μια διαπραγμάτευση που δεν υφίσταται, οι μονομερείς ενέργειες/κινήσεις ενισχύουν όχι μόνο την πλήρη κατάρρευσή της αλλά και τον πρακτικό ορίζοντα των θεμάτων που θα «εγγραφούν», περιπλέκοντας τα πράγματα, σε περίπτωση επιστροφής στις διαπραγματεύσεις. Αυτό που θα έπρεπε να γίνει αμέσως στην προκειμένη περίπτωση είναι η γρήγορη επάνοδος στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η ειρωνεία, τραγική στην παρούσα φάση, είναι πως το ζήτημα της επιστροφής των Μαρωνιτών και Αμμοχωστιανών συμπατριωτών μας στις πατρογονικές εστίες τους θα καταστεί αμέσως ένα debate στην κυπριακή δημόσια σφαίρα άνευ ουσίας περί του: «Αν επιστρέψεις είσαι μειοδότης ή αν δεν επιστρέψεις είσαι πατριώτης» ή και το αντίστροφο. Ασφαλώς μια δημόσια συζήτηση που η Άγκυρα με έξυπνο τρόπο και στρατηγικά μεταφέρει στο εσωτερικό της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Ας μην μπούμε στη λογική ενός Κυπριακού χωρίς… Ελληνοκύπριους. Θα είναι ακόμη μεγαλύτερη τραγωδία από το 1974 και ακόμη πιο αποδεικτικό της στρατηγικής θέσης της Άγκυρας σε σχέση με την υπόθεση εργασίας/αφετηρίας τού «οι Ελληνοκύπριοι δεν επιθυμούν λύση».
*Twitter: @JohnPikpas
